Tóm tắt Khóa luận tốt nghiệp: Sắng Cộô của người Sán Chí ở xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang

TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ …..…..o0o……… SẮNG CỘÔ CỦA NGƯỜI SÁN CHÍ Ở XÃ KIÊN LAO, HUYỆN LỤC NGẠN, TỈNH BẮC GIANG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP CỬ NHÂN Giảng viên hướng dẫn: Chử Thị Thu Hà Sinh viên thực hiện : Lâm Thị Đạt Hà Nội – 2012 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành bài khóa luận này em đã được sự giúp đỡ của các thầy cô trong khoa Văn hóa dân tộc thiểu số. Qua đây, em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới các thầy cô trong Khoa, đặc biệt cô giáo Chử Thị Thu Hà - người đã trực tiếp hướng dẫn em hoàn thành bài khóa luận này. Đồng thời, qua đây em cũng xin gửi lời cảm ơn đến Phòng văn hóa thông tin - thể thao huyện Lục Ngạn, Ban văn hóa xã Kiên Lao, các cán bộ trong UBND xã, các nghệ nhân người Sán Chí và nhân dân xã Kiên Lao đã nhiệt tình giúp đỡ, cung cấp tài liệu và nhiều thông tin quý giá tạo điều kiện thuận lợi giúp đỡ em trong quá trình điền dã thu thập tư liệu. Mặc dù đã cố gắng trong quá trình thực hiện đề tài, song do năng lực và thời gian hạn chế nên khóa luận không thể tránh khỏi thiếu sót. Kính mong các thầy cô giáo và các bạn chỉ bảo, góp ý. Tôi xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2012 Lâm Thị Đạt MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 1. Lý do chọn đề tài………………………………………………………… .. 1 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ………………………………………………... 2 3. Mục đích nghiên cứu của đề tài………………………………………........ 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài…………………………..... ...3 5. Phương pháp nghiên cứu của đề tài………………………………….......... 3 6. Đóng góp của đề tài……………………………………………................ .. 3 7. Nội dung và bố cục của đề tài…………………………………................ ... 4 CHƯƠNG I: KHÁI QUÁT VỀ NGƯỜI SÁN CHÍ Ở XÃ KIÊN LAO… 5 1.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên…………………………………………. . 5 1.2. Điều kiện kinh tế - xã hội……………………………………………. ... 6 1.2.1. Điều kiện kinh tế…………………………………………….. .... 6 1.2.2. Điều kiện xã hội……………………………………………… ... 7 1.3. Lịch sử tộc người và đời sống văn hóa……………………………... .... 9 1.3.1. Nguồn gốc và lịch sử tộc người……………………………… .... 9 1.3.2. Đặc điểm về đời sống văn hóa……………………………….. . 11 1.3.2.1. Văn hóa vật chất…………………………………………. .. 11 1.3.2.2. Văn hóa xã hội …………………………………………… 12 1.3.2.3. Văn hóa tinh thần……………………………………...... .. 14 CHƯƠNG II: SẮNG CỘÔ CỦA NGƯỜI SÁN CHÍ Ở XÃ KIÊN LAO TRONG TRUYỀN THỐNG…………………………………………….. .. 18 2.1. Nguồn gốc và tên gọi của Sắng Cộô………………………………… . 18 2.2. Đặc điểm các loại hình Sắng Cộô…………………………………… . 18 2.2.1. Hát ban đêm (Sắng Cộô)……………………………………... . 19 2.2.2. Hát ban ngày (Chục cộô)…………………………………….. .. 21 2.2.3. Hát trong đám cưới (Chắu Cộô)……………………………… . 25 2.2.4. Hát đổi tên (Zóong hồ Cộô)………………………………….. . 29 2.3. Môi trường và cách thức diễn xướng của Sắng Cộô………………. . 31 2.4. Nội dung các bài Sắng Cộô………………………………………….. . 32 2.5. Sắng Cộô trong đời sống văn hóa dân gian của người Sán Chí ở Kiên Lao ……………………………………………………………………………… ............. 35 CHƯƠNG III: BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY SẮNG CỘÔ CỦA NGƯỜI SÁN CHÍ Ở KIÊN LAO HIỆN NAY…………………………………...…38 3.1. Những biến đổi của Sắng Cộô…………………………………..….. ... 38 3.1.1. Biến đổi về số lượng các bài hát……………………………. ....38 3.1.2. Biến đổi về môi trường diễn xướng………………………… ...39 3.1.3. Sự suy giảm về đối tượng hát và thưởng thức Sáng Cộô…... .... 40 3.1.4. Sự biến đổi trong nội dung lời hát………………………….. .... 41 3.2. Nguyên nhân biến đổi………………………………………………. ... 42 3.2.1. Nguyên nhân khách quan…………………………………… ... 43 3.2.2. Nguyên nhân chủ quan…………………………………........... 45 3.3. Một số giải pháp để phát huy Sắng Cộô............................................ .. 45 3.3.1. Thục trạng của hát Sắng Cộô………………………………...... 45 3.3.2. Một số giải pháp cụ thể……………………………………. .... 47 KẾT LUẬN…………………………………………………………........ .... 54 TÀI LIỆU THAM KHẢO…………………………………………........ .... 55 PHỤ LỤC……………………………………………………………….. .... 57 Danh sách những người cung cấp thông tin…………………….. .......... 57 Sưu tầm các bài Sắng Cộô của người Sán Chí ở xã Kiên Lao…… ...... 58 Phiếu điều tra thực tế………………………………………………….. ...... 62 Biên bản phỏng vấn…………………………………………………….. ..... 69 Phụ lục ảnh……………………………………………………………… ..... 73 MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Việt Nam là quốc gia có 54 dân tộc anh em cùng chung sống. Mỗi dân tộc đều có những giá trị văn hóa đặc trưng tiêu biểu, tạo nên một bức tranh sinh động, rực rỡ nhiều màu sắc cho nền văn hoá Việt Nam. Trong các yếu tố văn hóa đó, dân ca là một trong những nét văn hóa đặc sắc. Nó là một món ăn tinh thần không thể thiếu của các tộc người. Nó giúp người dân quên đi những lo lắng, vất vả trong cuộc sống thường nhật. Khi tìm bạn kết duyên, thanh niên nam nữ cũng dùng dân ca để bày tỏ tình cảm cũng như ước nguyện được gắn bó, chung sống cùng nhau. Những lời ca thật nhẹ nhàng mà chứa đựng nhiều ý nghĩa sâu sắc, dễ làm rung động lòng người. Ở mỗi vùng miền, mỗi tộc người đều có những làn điệu dân ca khác nhau làm nên sắc thái riêng của từng vùng, từng dân tộc. Nếu như người Việt có các làn điệu Quan họ, hát Xoan, hát Ghẹo...; nếu như người Tày, người Nùng có các điệu Sli, nếu như người Cao Lan có Sình ca... thì người Sán Chí ở xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang cũng có những làn điệu Sắng cộô đặc sắc mang nét riêng của văn hóa tộc người. Sắng Cộô của người Sán Chí ở xã Kiên Lao là hình thức hát đối đáp, giao duyên nam nữ có từ lâu đời. Tuy nhiên trong vài chục năm trở lại đây, bối cảnh toàn cầu hóa và hội nhập văn hóa mạnh mẽ đã làm cho hình thức hát này không còn được duy trì thường xuyên và có xu hướng thất truyền. Xuất phát từ thực tế trên và với tư cách là một người con Sán Chí ở Kiên Lao, tôi mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu “Sắng Cộô của người Sán Chí ở xã Kiên Lao, huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang” làm khóa luận tốt nghiệp đại học của mình với mong muốn góp một phần nhỏ bé trong sự nghiệp bảo tồn và phát huy các làn điệu Sắng cộô của người Sán Chí ở quê hương mình. 1 ... - tailieumienphi.vn