Tóm tắt Khóa luận tốt nghiệp: Mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình dưới tác động của quá trình đô thị hóa (nghiên cứu trường hợp xã Cổ Nhuế - Từ Liêm – Hà Nội)

1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HOÁ HÀ NỘI KHOA VĂN HÓA HỌC -------------------- NGUYỄN THỊ HÀ GIANG MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC THÀNH VIÊN TRONG GIA ĐÌNH DƯỚI TÁC ĐỘNG CỦA QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA (NGHIÊN CỨU TRƯỜNG HỢP XÃ CỔ NHUẾ - TỪ LIÊM – HÀ NỘI) KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC HÀ NỘI - 2013 2 MỤC LỤC Trang DANH MỤC BẢNG CHỮ VIẾT TẮT .................................................. 3 MỞ ĐẦU ................................................................................................. 4 1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 4 2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề .................................................................... 5 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................ 7 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ......................................................... 7 5. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 8 6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài .............................................. 8 7. Bố cục khóa luận ................................................................................... 8 Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ ĐÔ THỊ HÓA VÀ SỰ TÁC ĐỘNG CỦA ĐÔ THỊ HÓA TỚI XÃ CỔ NHUẾ - TỪ LIÊM -HÀ NỘI .................................................................................................... 9 1.1. Những vấn đề cơ bản về đô thị hóa ............................................ .. . 9 1.1.1. Một số khái niệm. ........................................................................... 9 1.1.2. Quá trình đô thị hóa ở các làng ven đô Hà Nội ............................ 13 1.1.3. Tác động của đô thị hóa với các làng ven đô Hà Nội ................... 16 1.2. Sự tác động của đô thị hóa tới xã Cổ Nhuế - Từ Liêm - Hà Nội 1.2.1. Khái quát chung về xã Cổ Nhuế - Từ Liêm – Hà Nội ................. 20 1.2.2. Cổ Nhuế trước và sau đô thị hóa .................................................. 22 Chương 2: THỰC TRẠNG MỐI QUAN HỆ GIỮA CÁC THÀNH VIÊN TRONG GIA ĐÌNH TẠI XÃ CỔ NHUẾ - TỪ LIÊM - HÀ NỘI ................................................................................................................. 30 2.1. Các loại hình gia đình và mối quan hệ cơ bản trong gia đình hiện nay tại Cổ Nhuế ..................................................................................... 31 2.2. Thực trạng mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình tại xã Cổ Nhuế ................................................................................................. 32 2.2.1. Quan hệ vợ - chồng ..................................................................... 32 2.2.2. Quan hệ cha mẹ - con cái ............................................................. 43 2.2.3. Quan hệ người cao tuổi - con cháu. ............................................. 52 3 2.2.4. Quan hệ anh chị em ...................................................................... 57 2.2.5. Quan hệ họ hàng, thân tộc ............................................................ 60 2.3. Các yếu tố tác động do quá trình đô thị hóa tới mối quan hệ gia đình tại Cổ Nhuế .................................................................................... 62 2.3.1. Chuyển đổi cơ cấu kinh tế .......................................................... 62 2.3.2. Đời sống của gia đình được nâng cao........................................ 64 2.3.3. Môi trường xã hội biến đổi ....................................................... 65 2.3.4. Phương tiện truyền thông .......................................................... 67 2.3.5. Các chính sách nhà nước ........................................................... 68 Chương 3: ĐÁNH GIÁ VÀ ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP XÂY DỰNG VĂN HÓA GIA ĐÌNH TẠI XÃ CỔ NHUẾ TRONG GIAI ĐOẠN HIỆN NAY ................................................................................ 72 3.1. Đánh giá thực trạng mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình tại xã Cổ Nhuế .............................................................................. 72 3.1.1 Những mặt tích cực ...................................................................... 73 3.1.2 Những mặt tiêu cực ...................................................................... 74 3.2. Đề xuất một số giải pháp xây dựng văn hóa gia đình tại xã Cổ Nhuế trong giai đoạn hiện nay 3.2.1. Giải pháp chung .......................................................................... 79 3.2.2. Giải pháp cụ thể .......................................................................... 80 KẾT LUẬN ............................................................................................ 84 TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................... 86 PHỤ LỤC ............................................................................................... 89 4 DANH MỤC BẢNG CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt CNH: ĐTH: HĐH: VHGĐ: Chữ viết đầy đủ Công nghiệp hóa Đô thị hóa Hiện đại hóa Văn hóa gia đình 5 MỞ ĐẦU 1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI 1.1 ĐTH là quá trình tất yếu của nền kinh tế phát triển theo hướng HĐH, CNH. Ở Việt Nam quá trình này diễn ra với tốc độ nhanh và mạnh. Quá trình ĐTH đã và đang có những tác động tích cực và không ít những tác động tiêu cực tới văn hóa truyền thống người Việt. Hiện tượng mai một và làm mất đi những giá trị văn hóa truyền thống đang biểu hiện trong nhiều lĩnh vực của đời sống văn hóa xã hội, nhất là trong đạo đức, lối sống, và mối quan hệ gia đình ở các làng ven đô. Dưới tác động của ĐTH gia đình đứng trước nhiều sự thay đổi trong đó chứa đựng cả những nguy cơ mất đi những giá trị văn hóa truyền thống. Có thể thấy rằng ĐTH tác động đến nhiều phương diện của gia đình truyền thống, từ không gian cư trú, lối sống đến các mối quan hệ. Trong đó sự biến đổi mạnh mẽ nhất và có ảnh hưởng nhiều nhất tới văn hóa gia đình hiện nay chính là mối quan hệ giữa các thành viên trong gia đình. Dường như các mối quan hệ cơ bản trong gia đình như quan hệ vợ - chồng, quan hệ cha mẹ - con cái, quan hệ anh - chị em, quan hệ thân tộc… hầu như đã không còn giữ được những nét đặc trưng của gia đình truyền thống. Trong những biến đổi đó có đan xen cả những yếu tố tích cực và tiêu cực. Những biến đổi tiêu cực ảnh hưởng tới tình cảm, đời sống tinh thần của các thành viên trong gia đình, và hệ lụy tất yếu là mất đi bản sắc văn hóa của gia đình truyền thống người Việt. 1.2. Xã Cổ Nhuế - Từ Liêm - Hà Nội là một trong những làng ven đô chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của quá trình ĐTH. Cổ Nhuế trước đây vốn là một xã thuần nông của huyện, nhưng từ khi bắt đầu quá ... - slideshare.vn