- Trang Chủ
- Quy hoạch - Đô thị
- Quy hoạch và quản lý xây dựng vùng ven đô thị thành phố Hồ Chí Minh – Bài học kinh nghiệm phát triển từ Singapore
Xem mẫu
- DIEÃN ÑAØN
QUY HOAÏCH VAØ QUAÛN LYÙ XAÂY DÖÏNG
VUØNG VEN ÑOÂ THÒ THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
BAØI HOÏC KINH NGHIEÄM PHAÙT TRIEÅN TÖØ SINGAPORE
ThS.KTS. Nguyeãn Vöông Duy Anh
PLANNING AND CONSTRUCTION MANAGEMENT OF SUBURBAN AREAS OF HO CHI MINH CITY,
LESSON LEARNED FROM SINGAPORE
Today Vietnam is experiencing a rapid urbanization than ever. Due to lacking developable land in the Central Business
Development (CBD), many projects now are ongoing to build in suburban area. This paper aims to raise former urban
issues and challenges in suburban development of Ho chi Minh City. The author also introduces useful transit oriented
development benchmarks in Singapore, especially the model Punggol city. Hopefully, from this model we can learn
thoughtful lessons and engage Vietnams authorities, developers and urban planners to implement innovatively sustainable
urban solutions to control the urban development and management of the Vietnam suburban in the coming time.
Töø khoùa: vuøng ven TP.HCM, kinh nghieäm töø Singapore, quy hoaïch vaø quaûn lyù phaùt trieån
I. Caùc vaán ñeà veà quy hoaïch caùc döï aùn ñoâ thò vuøng ven ôû TP.HCM hieän nay
Vieät Nam ñang trong quaù trình phaùt trieån ñoâ thò hoùa maïnh meõ. Coù theå thaáy roõ nhìn vaøo nhöõng naêm gaàn ñaây khi maø
quyõ ñaát trung taâm thaønh phoá ngaøy caøng khan hieám vaø caùc döï aùn ñoâ thò môùi ñang phaùt trieån quyõ ñaát troáng taäp trung
ôû caùc vuøng ven TP.HCM nhö Quaän 9, Bình Chaùnh, Cuû Chi hay caùc ñoâ thò caùc tænh laân caän thaønh phoá nhö Long An,
Bình Döông vaø Ñoàng Nai.
Tuy nhieân haàu heát caùc döï aùn ñang phaùt trieån gaàn nhö manh muùn töï phaùt, chaïy theo nhu caàu nhaø ñaàu tö vaø thieáu moät
coâng taùc ñònh höôùng quy hoaïch ñoâ thò toång theå vôùi moät taàm nhìn cuï theå, daøi haïn keát hôïp keá hoaïch phaùt trieån cô sôû
haï taàng ñoàng boä vaø baøi baûn.
Ñieàu naøy khaù laø thaùch thöùc bôûi ñaây laø baøi toaùn lôùn ñoøi hoûi tö duy chieán löôïc vaø taàm nhìn daøi haïn cuõng nhö söï phoái
hôïp cuûa caùc caáp laõnh ñaïo sôû ban ngaønh quy hoaïch thaønh phoá ñeå coù keá hoaïch xaây döïng moät heä thoáng ñoâ thò vuøng
ven hoaøn chænh ñaùp öùng nhu caàu phaùt trieån laâu daøi trong töông lai vaø traùnh nhöõng heä luïy, baát caäp trong phaùt trieån
sau naøy. Trong thôøi gian qua chuùng ta ñaõ chöùng kieán raát nhieàu döï aùn quy hoaïch ñoâ thò chaát löôïng thaáp, thieáu ñoàng
boä, thieáu taàm nhìn daøi haïn, nhieàu döï aùn chöa theo kòp söï phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø toác ñoä ñoâ thò hoùa, daãn tôùi ñieàu
chænh quy hoaïch nhieàu laàn, coù tröôøng hôïp ñieàu chænh coøn tuøy tieän, theo lôïi ích cuûa nhaø ñaàu tö, aûnh höôûng moâi tröôøng,
caûnh quan, kieán truùc,haï taàng kyõ thuaät, xaõ hoäi vaø caùc lôïi ích hôïp phaùp cuûa coäng ñoàng daân cö.
82 SË 103+104 . 2020
- ≥ ki’n Chuy™n gia & Nhµ qu∂n l˝
Baøi vieát neâu moät soá quan saùt thöïc teá vaø baøi
hoïc kinh nghieäm cuûa nöôùc ngoaøi veà phaùt
trieån ñoâ thò vuøng ven nhaèm giuùp nhöõng nhaø
quy hoaïch, cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc vaø
nhaø ñaàu tö coù moät taàm nhìn vaø ñònh höôùng
toå chöùc quaûn lyù toát hôn cho töông lai.
II. Quy hoaïch ñoâ thò vuøng ven
ôû Singapore vaø baøi hoïc kinh
nghieäm
Treân theá giôùi, caùc ñoâ thò vuøng ven cuõng
ñöôïc chuù yù quy hoaïch vaø ñoâ thò hoùa khi
quyõ ñaát trung taâm thaønh phoá ngaøy caøng
ít. Singapore laø moät ñaûo quoác nhoû beù, khi
ñoâ thò trung taâm Tanjong Pagar ngaøy caøng
phaùt trieån, caùc ñoâ thò veä tinh nhö Punggol ôû
phía Baéc vaø Jurong ôû phía Taây ñöôïc chuù yù
quy hoaïch phaùt trieån môû roäng.
Hình 1: Vò trí khu ñoâ thò Punggol trong töông quan vò trí caùc ñoâ thò khaùc ôû Singapore
Naèm caùch trung taâm khoaûng 20km, ñoâ thò
veä tinh Punggol ñaõ ñöôïc Cô quan phaùt
trieån nhaø ôû Housing Development Board
(HDB) choïn ñeå phaùt trieån thaønh ñoâ thò vuøng
ven ñaàu tieân taïi Singapore. Döï aùn khu ñoâ
thò naøy taäp trung vaøo nhieàu saùng kieán môùi
cuûa quy hoaïch vaø quaûn lyù nhaèm taïo ra
moät ñaïi ñoâ thò beàn vöõng. Thoâng qua quaûn
lyù naêng löôïng, nöôùc vaø chaát thaûi hieäu quaû,
ñeán nay ñoâ thò Punggol laø döï aùn phaùt trieån
mang tính bieåu töôïng thaønh coâng, trôû thaønh
moät ñoâ thò ven soâng beàn vöõng kieåu maãu
cuûa theá kyû 21.
URA (Urban Redevelopment Authority)
cô quan taùi phaùt trieån quy hoaïch ñoâ thò
Singapore ñaõ laäp quy hoaïch yù töôûng töø Hình 2: Phoái caûnh quy hoaïch toång theå khu ñoâ thò môùi Punggol (Nguoàn: Punggol)
2007. Ngay khi baét ñaàu xaây döïng thaønh
phoá môùi, chính quyeàn Singapore ñaõ chuù
yù xaây döïng caùc ñöôøng taøu ñieän treân khoâng
LRT, töø 2005 ñeán 2007 hoaøn thaønh tuyeán
ñaàu tieân ñi vaøo söû duïng. Beân caïnh haï taàng
giao thoâng coâng coäng öu tieân phaùt trieån
tröôùc, caùc khu ñoâ thò ñöôïc taêng cöôøng
caùc coâng vieân maët nöôùc ñöôøng daïo nhö
Punggol Waterway Park vaø khu thöông maïi
Punggol Plaza taïo söùc huùt cho cö daân môùi.
Ngaøy nay haàu heát caùc gia ñình treû ñeàu taäp
trung sinh soáng ôû Punggol bôûi giaù ñaát vaø
moâi tröôøng soáng haáp daãn. Chính phuû sau
khi xaây döïng haï taàng vaø tieän ích môùi keâu goïi
doanh nghieäp ñaàu tö nhaø ôû tö nhaân vaø nhaø
ôû xaõ hoäi, ñaáu giaù quyeàn söû duïng ñaát theo
töøng phaân kyø cuï theå, ñaûm baûo söï phaùt trieån
hôïp lyù laâu daøi.
Hình 3: Caûnh quan khu ñoâ thò môùi Punggol ngaøy nay (Nguoàn: Wikipedia)
SË 103+104 . 2020 83
- Baøi hoïc töø Singapore laø quy hoaïch caån thaän tæ mæ töø khaâu thieát keá yù
töôûng ñeán phaân kyø giai ñoaïn quaûn lyù vaän haønh, ñaûm baûo caùc khoâng
gian chöùc naêng ñöôïc lieân keát chaët cheõ. Töø ñoù vieäc trieån khai xaây döïng
ñöôïc ñoàng boä, dieän tích haï taàng ñöôïc tính toaùn ñaùp öùng ñuû traùnh phaùt
trieån manh muùn, thieáu ñònh höôùng, hay quaù taûi haï taàng sau naøy.
III. Heä thoáng giao thoâng coâng coäng vaän chuyeån caàn
phaûi tính toaùn tröôùc cho 20-30 naêm
Moät trong nhöõng ñieàu kieän phaùt trieån soáng coøn cuûa caùc ñoâ thò vuøng
ven thaønh phoá chính laø giao thoâng coäng coäng keát noái caùc trung taâm
ñoâ thò cuõ. Moät khi giao thoâng huyeát maïch vaø giao thoâng coâng coäng
ñöôïc toå chöùc hôïp lyù, söï phaùt trieån cuûa caùc khu ñoâ thò vuøng ven seõ
hình thaønh raát nhanh sau ñoù. Neân vieäc quan troïng haøng ñaàu laø nhìn
ra ñöôïc vaø toå chöùc daønh ñuû ñaát cho giao thoâng haï taàng nhö metro,
xe bus nhanh BRT (Bus rapid transit) ñeå daønh cho 20-30 naêm sau.
Vì neáu khoâng tính toaùn vaø daønh quyõ ñaát toát, caùc ñoâ thò vuøng ven seõ
gaëp phaûi nhöõng vaán ñeà nghieâm troïng sau naøy. Moät ví duï roõ raøng
hieän nay laø caùc khu ñoâ thò môùi ôû Goø Vaáp vaø quaän 12, giao thoâng
töø khu vöïc naøy vaøo trung taâm chæ coù ít ñöôøng chính lôùn ñoâ thò nhö
ñöôøng Coäng Hoøa, ñöôøng Phaïm Vaên Ñoàng vaø luoân gaëp taéc ngheõn
vaøo giôø cao ñieåm. Neáu tröôùc ñaây quy hoaïch ñaõ löôøng tröôùc ñieàu
naøy, ñeå daønh nhieàu ñöôøng chính ñoâ thò song song tieáp caän hôn
cuõng nhö chöøa dieän tích cho laøn xe bus nhanh (BRT), metro sau
naøy thì aùp löïc giao thoâng ñaõ ñöôïc giaûi quyeát raát nhieàu. trieån ôû khu nhaø thaáp taàng, thieáu ñaát xung quanh xaây döïng caùc khu
daân cö maät ñoä cao, neân caùc ga metro seõ vaän haønh keùm hieäu quaû.
Seõ coù yù quan ngaïi laø caùc thaønh phoá nöôùc ta coøn ngheøo, vieäc ñaàu tö Kinh nghieäm cuûa Singapore laø khi quy hoaïch, caùc nhaø quaûn lyù URA
haï taàng baèng ngaân saùch ñòa phöông laø khoâng theå. Tuy nhieân theo ñaõ nghieân cöùu raát kyõ vaø hoï khoâng boá trí nhaø ga, traïm xe ôû khu thaáp
goùc nhìn cuûa ngöôøi laøm ngheà quy hoaïch, vieäc caàn laøm laø nhaø nöôùc taàng maät ñoä daân cö thaáp maø ñeå ôû khu thöông maïi vaên phoøng hoãn
phaûi coù keá hoaïch daønh quyõ ñaát phaùt trieån haï taàng giao thoâng coâng hôïp keát hôïp giao thoâng ngaàm nhaèm taêng tính hieäu quaû söû duïng cuûa
coäng sau naøy. Hieän giôø khoâng coù ngaân saùch thì coù theå ñeå daønh metro vaø ñöôøng saét ñoâ thò treân cao.
duøng laøm laøn xe bus nhanh (BRT), khi coù ñuû voán thì xaây döïng taøu
treân cao (LRT) hay metro seõ thuaän lôïi hôn nhieàu. IV. Giaûi quyeát giaõn daân trung taâm thaønh phoá ra vuøng
ven baèng caùch taïo nhöõng thaønh phoá veä tinh neùn
Lôïi ích thöù nhaát khi ñeå daønh ñaát giao thoâng haï taàng coâng coäng laø beàn vöõng keát hôïp moâ hình TOD (transit- oriented
traùnh toái ña vieäc thieáu ñeàn buø giaûi toûa ñaát veà sau. Lôïi ích thöù hai laø laáy development)
ñöôïc caùc quyõ ñaát tieàm naêng ñeå daønh cho phaùt trieån hoãn hôïp neùn keát Moâ hình phaùt trieån beàn vöõng hieän nay laø phaùt trieån ñoâ thò veä tinh
hôïp giao thoâng coâng coäng TOD (Transit- oriented development). neùn keát hôïp heä thoáng giao thoâng coâng coäng TOD nhaèm giaõn daân
Bôûi caùc döï aùn metro hieän nay cuûa nöôùc ta, caùc nhaø ga ñang phaùt khoûi caùc khu ñoâ thò trung taâm.
84 SË 103+104 . 2020
- ôû thaáp taàng ñeå thu lôïi nhuaän töø ñaàu tö thaät
nhanh. Thieáu söï ñònh höôùng quy hoaïch tính
toaùn cuûa cô quan nhaø nöôùc cho caùc khu
vaên phoøng nhö khu thöông maïi, dòch vuï
vieäc laøm, khu vaên phoøng nghieân cöùu, trung
taâm khôûi nghieäp saùng taïo vaø coâng vieân
caûnh quan thö giaõn gaàn ñoù.
Ñaây seõ laø vaán ñeà gaây nhieàu haäu quaû baát
caäp cho phaùt trieån ñoâ thò sau naøy, bôûi moät
ñoâ thò beàn vöõng chính laø toång hôïp nhieàu yeáu
toá kinh teá, xaõ hoäi vaø moâi tröôøng. Trong ñoù
vai troø ñònh höôùng quy hoaïch caùc phaân khu
chöùc naêng, quaûn lyù toát vaø hieäu quaû cuûa nhaø
nöôùc laø heát söùc quan troïng vaø caàn thieát.
V. Keát luaän
Qua caùc tìm hieåu treân coù theå ruùt ra nhöõng
baøi hoïc kinh nghieäm thöïc tieãn cho phaùt trieån
ñoâ thò vuøng ven nhö sau:
Moät laø coù theå thaáy quy hoaïch ñoâ thò vuøng
ven caàn taàm nhìn xa daøi haïn, ñaëc bieät laø
daønh caùc quyõ ñaát phaùt trieån haï taàng sau
naøy. Vieäc caàn laøm ngay baây giôø laø caùc
cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc caàn xaây döïng
yù töôûng vaø daønh ngay caùc quyõ ñaát cho haï
taàng giao thoâng coâng coäng ñoâ thò cho töông
lai. Beân caïnh ñoù caàn coù quy hoaïch, chieán
löôïc phaùt trieån beàn vöõng, ñaûm baûo quyeàn lôïi
ngöôøi daân trong ñaûm baûo dieän tích ñaát phuïc
vuï cho caùc coâng trình coâng coäng.
Hai laø caùc khu ñaát quanh khu vöïc traïm metro
raát quyù giaù, caàn phaûi ñeå daønh cho phaùt trieån
ñaát hoãn hôïp sau naøy. Traùnh söû duïng ngay
maø tieát kieäm ñeå daønh, nhö vaäy quyõ ñaát vöøa
coù giaù trò cao hôn khi ñaáu giaù trong töông lai
laïi vöøa thuùc ñaåy söï phaùt trieån ñoâ thò neùn beàn
vöõng theo moâ hình TOD. Traùnh vieäc khai
thaùc ngaén haïn quy hoaïch phaân loâ baùn neàn
khu ôû thaáp taàng gaây haïn cheá phaùt trieån tieàm
Hình 4: Lôïi ích cuûa phaùt trieån döï aùn TOD (Nguoàn: The Edgedsmarkets)
naêng cuûa caùc ñoâ thò môùi trong töông lai.
Hieän nay nöôùc ta coù moät soá ñoâ thò quaù ít
Moâ hình naøy nhaèm taïo ra moät ñoâ thò trung ngöôøi sinh soáng hay coøn goïi laø ñoâ thò ma,
Ngaøy nhaän baøi: 29/3/2020
taâm dòch vuï hoaøn chænh, ngöôøi daân coù theå ñi do ñoâ thò khoâng coù ñuû daân soá, khoâng coù söùc Ngaøy göûi phaûn bieän: 29/3/2020
laøm, soáng, laøm vieäc vaø chôi ngay taïi trung huùt ñeå phaùt trieån. Nhìn treân toång theå nguyeân Ngaøy duyeät ñaêng: 12/4/2020
taâm ñoâ thò maø khoâng caàn vaøo khu trung taâm nhaân saâu xa do tieáp caän giao thoâng coâng
Taøi lieäu tham khaûo:
thaønh phoá. Ñieàu naøy goùp phaàn laøm giaûm coäng keùm, cô sôû dòch vuï tieän ích haï taàng 1. Nguyeãn Ñaêng Sôn (2005). Phaùt trieån beàn vöõng vuøng
aùp löïc giao thoâng trong trung taâm ñoâ thò cuõ, ngheøo naøn khoâng ñaùp öùng ñöôïc ñaày ñuû nhu ven ñoâ TP.HCM, ,
caàn moät choã ñeå ôû, maø coøn caàn giaûi trí, aên xem 22/3/2020
Söï phaùt trieån ñoâ thò neùn vuøng ven seõ hoã trôï uoáng, mua saém, theå thao, hoïc taäp vaø laøm 2. Ñoâ thò môùi Punggol. < http://www.punggol.com/ >,
xem 22/3/2020
caùc tuyeán TOD phaùt trieån hieäu quaû, goùp vieäc ngay taïi choã. 3. Rachel Chew(2018). The makings of a successful
phaàn thuùc ñaåy phaùt trieån kinh teá ñoâ thò, taïo transit-oriented development
4. https://www.theedgemarkets.com/article/makings-
ñoäng löïc phaùt trieån ñoâ thò veä tinh môùi, goùp Coù theå thaáy caùc döï aùn cuûa tö nhaân phaùt successful-transitoriented-development>,xem
phaàn laøm cöïc huùt daân cö lao ñoäng môùi. trieån hieän nay gaàn nhö laø taäp trung baùn ñaát 22/3/2020
SË 103+104 . 2020 85
nguon tai.lieu . vn
