Xem mẫu
- DIỄN ĐÀN XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TĂNG TRƯỞNG XANH
Ths.Phạm Thị Thu Hiền* Tăng trưởng xanh có thể hiểu là sự tăng trưởng dựa trên
quá trình thay đổi mô hình tăng trưởng, tái cơ cấu nền kinh tế
nhằm tận dụng lợi thế so sánh, nâng cao hiệu quả và sức cạnh
tranh của nền kinh tế thông qua việc nghiên cứu và áp dụng công
nghệ tiên tiến, phát triển hệ thống cơ sở hạ tầng hiện đại để sử
dụng hiệu quả tài nguyên thiên nhiên, giảm phát thải khí nhà
kính, ứng phó với biến đổi khí hậu, góp phần xóa đói giảm nghèo
và tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng kinh tế một cách bền vững.
KINH NGHIỆM CỦA MỘT SỐ QUỐC
Chính vì vậy, phát triển đô thị tăng trưởng xanh đang là xu hướng
GIA CHÂU Á TRONG VIỆC PHÁT
toàn cầu mà các quốc gia hướng tới trong chiến lược phát triển đô
TRIỂN ĐÔ THỊ TĂNG TRƯỞNG
thị bền vững.
Trung Quốc coi tăng trưởng xanh là quá trình thúc
đẩy tăng trưởng kinh tế
Việc giải quyết các tác động tiêu cực liên quan đến môi
trường đang trở nên vô cùng cấp bách do tác động của quá
trình đô thị hóa đem lại. Chính vì thế, vấn đề môi trường
luôn được ưu tiên hàng đầu trong chiến lược phát triển đô
thị xanh ở quốc gia này. Các thành phố của Trung Quốc định
nghĩa tăng trưởng xanh là quá trình thúc đẩy tăng trưởng
kinh tế và phát triển các hoạt động đô thị, làm giảm yếu tố
tiêu cực về môi trường, cũng như tác động về tài nguyên và
dịch vụ môi trường. Trung Quốc coi tăng trưởng xanh là phương tiện giúp đô thị đạt được
sự phát triển bền vững
Các nội dung chính mà Trung Quốc thực hiện trong
chiến lược phát triển đô thị tăng trưởng xanh là: Đối với Trung Quốc, tăng trưởng xanh thúc đẩy đô thị
- Cải thiện thể chế tạo thuận lợi cho việc thực thi các tăng trưởng kinh tế và phát triển tổng thể, trong khi đảm
mục tiêu môi trường đô thị; bảo khả năng cung cấp các nguồn lực của tài nguyên thiên
- Lựa chọn mô hình đô thị hiệu quả với quy hoạch giao nhiên và các dịch vụ sinh thái nhằm hướng đến chất lượng
thông phù hợp; sống tốt hơn. Tăng trưởng xanh đồng thời là xúc tác đầu tư,
- Xây dựng công trình xanh và tiết kiệm năng lượng; cạnh tranh và đổi mới củng cố tăng trưởng bền vững và tạo
- Đảm bảo tiêu chuẩn cấp nước và chất lượng không ra những cơ hội kinh tế mới. Trung Quốc coi tăng trưởng
khí tại các thành phố; xanh là phương tiện giúp đô thị đạt được sự phát triển bền
- Chú trọng các lĩnh vực xanh trong đô thị; vững.
- Thực hiện các chính sách đô thị thích hợp giải quyết Lộ trình tăng trưởng xanh được Trung Quốc thực hiện
các vấn đề đô thị hướng tới phát triển bền vững. thông qua các kế hoạch hành động 5 năm, đặc biệt là kế
*Phó Viện trưởng Viện Kinh tế xây dựng và đô thị - Học viện AMC
Số 64.2019 XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ 19
- DIỄN ĐÀN XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
hoạch 5 năm lần thứ 12 với các mục tiêu phát triển xanh đô duyệt bởi Hội đồng cấp cao của Chính phủ về tăng trưởng
thị, với 4 lĩnh vực đô thị quan trọng là sử dụng đất với giao xanh.
thông xanh, công trình xanh, nước và chất lượng không khí Trong hai năm 2010 và năm 2011, Hàn Quốc công bố
và các lĩnh vực công nghệ xanh. và thi hành Luật khung về tăng trưởng xanh và một số bộ
Luật nhằm hạn chế khí thải nhà kính và phát triển quản lý
Hàn Quốc - Chiến lược “Tăng trưởng xanh - cacbon năng lượng nhằm chuyển giao cơ cấu kinh tế xã hội theo
thấp” hướng khí thải các-bon thấp.
Việc chuyển dịch mô hình “kinh tế nâu” sang “kinh tế Như vậy, hệ thống chính sách về tăng trưởng xanh
xanh”, và thay đổi căn bản từ “tăng trưởng theo số lượng” của Hàn Quốc được xây dựng từ chiến lược vĩ mô đến các
thành “tăng trưởng theo chất lượng” đã được công bố chính sách theo từng ngành, từng giai đoạn 5 năm với các
trong Chiến lược “Tăng trưởng xanh - cacbon thấp” mà nội dung nhất quán, cụ thể và khả thi. Với chính sách tăng
Tổng thống Hàn Quốc công bố từ năm 2008. Chiến lược trưởng xanh này, Hàn Quốc dự kiến sẽ trở thành một trong
gồm 3 mục tiêu chính: Phát triển các ngành công nghiệp “7 cường quốc kinh tế xanh” vào năm 2020 và một trong “5
thân thiện với môi trường và cacbon thấp; đảm bảo tính cường quốc kinh tế xanh” của thế giới vào năm 2050.
bền vững về môi trường và khí hậu; đóng góp cho các cuộc
đàm phán quốc tế chống lại biến đổi khí hậu. Để thực hiện Nhật Bản - Thúc đẩy “đổi mới xanh”
các mục tiêu trên, Hàn Quốc đã tiến hành một loạt các hành Tăng trưởng xanh là một nội dung rất quan trọng được
động mang tính chiến lược. Bao gồm, gói kích cầu “Hiệp Chính phủ Nhật Bản đưa ra trong Chiến lược tăng trưởng
định tăng trưởng xanh mới”, “Kế hoạch Nghiên cứu và phát mới. Chiến lược này được ban hành vào năm 2009, phác
triển toàn diện về công nghệ xanh”. thảo một mô hình tăng trưởng dựa trên nhu cầu trong
Năm 2009, Hàn Quốc ban hành Kế hoạch 5 năm về nước, đổi mới và hội nhập. Đặc biệt, Chiến lược có tính đến
tăng trưởng xanh với số tiền lên đến 83,6 tỷ đô la (1), với những thách thức của biến đổi khí hậu và tình trạng dân số
cam kết dành 2% GDP cho tăng trưởng xanh trong 5 năm già của Nhật Bản, các mục tiêu chính về tăng trưởng xanh
(2) (trong khi tỷ lệ đầu tư đủ cho tăng trưởng xanh mà UNEP được đề cập trong Chiến lược, đó là:
– Chương trình môi trường Liên hợp quốc đưa ra là 1%). Kế - Thúc đẩy “đổi mới xanh”, tức là đổi mới trong lĩnh vực
hoạch này được thực hiện ở mỗi cấp chính quyền đô thị. môi trường và năng lượng để đạt được một xã hội các - bon
Cụ thể, mỗi cấp chính quyền đô thị phải thành lập một Văn thấp;
phòng tăng trưởng xanh, thực hiện rà soát các chính sách - Xanh hóa hệ thống thuế là một trong những công cụ
tăng trưởng xanh tại địa phương. Ở mỗi thành phố lớn và sẽ được sử dụng để thúc đẩy đổi mới xanh.
các tỉnh phải lập và thực hiện kế hoạch hành động tăng Thông qua việc đưa ra chính sách thuế các-bon, Chính
trưởng xanh của thành phố/tỉnh. Kế hoạch hành động tăng phủ Nhật Bản có kế hoạch giảm 25% lượng khí thải nhà
trưởng xanh của thành phố/ tỉnh phải trình và được phê kính vào năm 2020 (3) và quyết tâm giảm phát thải các-bon
Hàn Quốc công bố và thi hành Luật khung về tăng trưởng xanh và một số bộ Luật nhằm xuống mức thấp nhất tại các thành
hạn chế khí thải nhà kính và phát triển quản lý năng lượng phố lớn. Thành phố Tokyo đã kêu gọi
giảm 30% lượng khí thải gây hiệu
ứng nhà kính vào năm 2020 và 80%
vào năm 2050(4), giảm sự phụ thuộc
vào nhiên liệu hóa thạch bằng cách
thiết lập những khuôn khổ thích
hợp cho năng lượng tái sinh, công
nghệ bảo tồn năng lượng và các hệ
thống vận chuyển đa hình thái.
20 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
- DIỄN ĐÀN XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
Thông qua việc đưa ra chính sách thuế cácbon, Chính phủ Nhật
Bản có kế hoạch giảm 25% lượng khí thải nhà kính vào năm 2020 PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ TĂNG TRƯỞNG XANH Ở VIỆT NAM
Căn cứ vào hiện trạng đô thị tại Việt Nam và từ kinh
nghiệm của một số nước trong khu vực, để phát triển bền
vững, thì một trong những nhiệm vụ trọng tâm là thực hiện
tốt mô hình tăng trưởng xanh. Để có được thành quả trong
phát triển đô thị tăng trưởng xanh, các nước phát triển
trong khu vực Châu Á đã rút ra một số bài học kinh nghiệm
mà Việt Nam có thể xem xét và áp dụng như sau:
- Thứ nhất, phải có sự tham gia của hệ thống chính trị
cao cấp để giải quyết những vấn đề liên quan tới sự chuyển
Để thực hiện mô hình tăng trưởng kinh tế xanh, Chính đổi và cải cách về thể chế, hệ thống ưu đãi, tổ chức,...
phủ Nhật Bản đã ban hành nhiều chính sách đồng bộ gồm: - Thứ hai, cần có sự can thiệp chủ động của Chính
Đầu tư xanh; nghiên cứu và triển khai công nghệ xanh; trợ phủ để xây dựng khung thể chế pháp lý bền vững cho tăng
cấp và ưu đãi thuế cho việc mua bán công nghệ xanh, sản trưởng xanh, giới thiệu những chính sách, kế hoạch điều
phẩm xanh; tuyên truyền, đào tạo nhân lực, hợp tác quốc tiết thống nhất, thúc đẩy sự thay đổi trong thực tế. Ngoài ra,
tế, đặc biệt là áp dụng hệ thống thuế xanh - một trong các sự can thiệp của Chính phủ có thể tối đa đa hóa sức mạnh
công cụ quan trọng được sử dụng để thúc đẩy các sáng kiến và ảnh hưởng của thị trường đối với tăng trưởng xanh, có
xanh. một hệ thống khuyến khích phù hợp với sự tham gia của
Nhằm giám sát việc thực hiện Chiến lược, Nhật Bản đã khu vực tư nhân.
thành lập “Hội đồng xúc tiến Chiến lược tăng trưởng mới” - Thứ ba, cần thiết phải thực hiện theo quy trình khung
vào tháng 9/2010 do Thủ tướng đứng đầu. Đồng thời, tăng trong phát triển đô thị tăng trưởng xanh. Xác định các bước
cường tổ chức Diễn đàn các công nghệ xanh để mở rộng thực hiện một cách rõ ràng:
hợp tác giao lưu quốc tế về khoa học và công nghệ, chia sẻ Bước 1: Xây dựng Chiến lược tăng trưởng xanh cho
các kinh nghiệm phát triển và thông tin công nghệ. Thực mỗi đô thị và lộ trình thực hiện chiến lược. Chiến lược này
hiện “Chiến dịch sáng kiến xanh” để phát triển công nghệ được xây dựng trên cơ sở các định hướng và nhiệm vụ được
năng lượng và môi trường, tạo cơ hội đầu tư và việc làm. giao của mỗi địa phương trong Chiến lược tăng trưởng
xanh Quốc gia và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh
quốc gia giai đoạn 2014-2020.
Bước 2: Xác định các chỉ số giám sát, quản lý và thực
hiện đô thị tăng trưởng xanh. Đây vừa là công cụ thiết thực
để triển khai Chiến lược tăng trưởng xanh đô thị theo lộ
trình đã được xác định, vừa là công cụ kiểm soát, điều tiết
và điều chỉnh (khi cần thiết) trong toàn bộ quá trình thực
hiện, nhằm giữ ổn định cán cân thăng bằng các lợi ích kinh
tế (tăng trưởng), đảm bảo bảo vệ môi trường và hướng đến
phát triển bền vững cho đô thị.
Bước 3: Chuẩn bị Hướng dẫn thực hiện đô thị tăng
trưởng xanh nhằm trang bị công cụ và các bước tiến hành
cụ thể cho tất cả các thành phần tham gia giám sát, quản lý
và thực hiện tăng trưởng xanh đô thị.
Bước 4: Đào tạo nguồn nhân lực và phát triển năng lực
các cấp quản lý, giám sát và thực thi Chiến lược và kế hoạch
hành động – lộ trình thực hiện đô thị tăng trưởng xanh.
Số 64.2019 XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ 21
- DIỄN ĐÀN XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
Bước 5: Thực hiện Chiến lược đô thị tăng trưởng xanh
TÀI LIỆU THAM KHẢO
theo đúng lộ trình thực hiện đã được phê duyệt. Trong đó
dành ưu tiên cho đầu tư hướng đến phát triển bền vững
- Quyết định số 1393/QĐ – TTg ngày 25 tháng 9 năm
(đảm bảo cùng lúc hai mục tiêu chính là kinh tế tăng trưởng
2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành chiến lược
và môi trường xanh hướng tới việc mang lại phúc lợi và công
quốc gia về tăng trưởng xanh thời kỳ 2011 – 2020 và tầm nhìn
bằng xã hội).
đến năm 2050;
Có thể khẳng định, tăng trưởng xanh đô thị là một
- Quyết định 403/2014/QĐ – TTg ngày 20 tháng 3 năm
vấn đề cấp bách, cần thiết phải thực hiện ở mọi quốc gia để
2014 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành kế hoạch
đảm bảo phát triển bền vững. Căn cứ vào kinh nghiệm mà
hành động quốc gia về tăng trưởng xanh giai đoạn 2014 –
các nước trong khu vực đã thực hiện và trên cơ sở nghiên
2020;
cứu kỹ lưỡng tình hình thực tế tại Việt Nam, cộng với sự
- Báo cáo thuyết minh tổng hợp “Kế hoạch phát triển
quyết tâm “vào cuộc” của toàn hệ thống thì việc vận dụng
đô thị tăng trưởng xanh đến năm 2030”, Bộ Xây dựng, tháng
có hiệu quả các mô hình tăng trưởng xanh cho mỗi đô thị
10/2017;
Việt Nam hoàn toàn có thể thực hiện được nhằm mang lại
- “Chính sách tăng trưởng xanh của Hàn Quốc: Kết quả
những lợi ích và thành quả như mong muốn.
đạt được và một số khó khăn, thách thức” – Trung tâm Thông
tin Tư liệu – Viện nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, năm
Nguồn số liệu 2017;
- “Hỗ trợ tăng trưởng xanh: Kinh nghiệm quốc tế và bài
(1), (2), (3), (4) : Theo UNDP & GGGI (Chương trình học cho Việt Nam” – Trần Thị Vân Anh và Phạm Văn Nghĩa, tạp
phát triển Liên hợp quốc & Viện tăng trưởng xanh toàn cầu), chí Khoa học xã hội Việt Nam , số 10, năm 2015.
năm 2017
22 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ
nguon tai.lieu . vn
