Xem mẫu
-
Luận văn
Đầu tư trực tiếp nước ngoài
( FDI ) vào Campuchia,
thực trạng và giải pháp
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Lêi c¶m ¬n
Xin göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt tíi c¸c thÇy c« gi¸o khoa Kinh tÕ
vµ Kinh doanh quèc tÕ ®· trang bÞ cho em kiÕn thøc trong suèt qu¸ tr×nh häc
tËp. §Æc biÖt xin göi lêi c¶m ¬n tr©n träng nhÊt tíi thÇy PGS.TS. §ç §øc
B×nh, ngêi ®· tËn t×nh híng dÉn em trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn chuyªn
®Ò tèt nghiÖp nµy.
Nh©n ®©y, còng xin ®îc göi lêi c¶m ¬n tíi c¸c b¸c, c¸c c« thuéc Uû
ban ph¸t triÓn Campuchia ®ang lµm viÖc vµ c«ng t¸c trong Uû ban nµy, nh÷ng
ngßi ®· gióp ®ì em nhiÖt t×nh trong viÖc thu thËp, t×m tµi liÖu, còng nh cho
em nh÷ng lêi khuyªn quý gi¸ ®Ó chuyªn ®Ò cã ®îc nh÷ng sè liÖu cËp nhËt,
®Çy ®ñ, chÝnh x¸c vµ hoµn thiÖn h¬n.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
LêI Më §ÇU
X u híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ thÕ giíi lµ kÕt qu¶ cña qu¸
tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi më réng trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi ®· l«i kÐo
tÊt c¶ c¸c níc vµ vïng l·nh thæ tõng bíc héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ
giíi.Trong xu thÕ ®ã, chÝnh s¸ch ®ãng cöa biÖt lËp víi thÕ giíi lµ kh«ng thÓ
tån t¹i. Nã chØ lµ k×m h·m qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña x· héi. Mét quèc gia khã
cã thÓ t¸ch biÖt khái thÕ giíi v× nh÷ng thµnh tùu cña khoa häc vµ kinh tÕ ®·
kÐo con ngêi xÝch l¹i gÇn nhau h¬n vµ díi t¸c ®éng quèc tÕ buéc c¸c níc
ph¶i më cöa.
MÆt kh¸c trong xu híng më cöa, c¸c níc ®Òu muån thu hót ®îc
nhiÒu nguån lùc tõ bªn ngoµi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ nguån vèn ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi FDI : v× thÕ c¸c níc ®Òu muèn t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn
hÕt søc u ®·i ®Ó thu hót ®îc nhiÒu nguån vÒ m×nh.
NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy ChÝnh phñ Hoµng gia C¨mpuchia ®· thùc
hiÖn ®êng lèi ®æi míi theo híng më cöa víi bªn ngoµi. KÓ tõ khi thùc hiÖn
®êng lèi míi ®Õn nµy, C¨mpuchia ®· thu ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ c¶
trong ph¸t triÓn kinh tÕ cò còng nh trong thu hót nguån vèn(FDI) tõ bªn
ngoµi.Hµng n¨m nguån vèn FDI tõ bªn ngoµi vµo trong níc t¨ng nhanh c¶
vÒ sè lîng dù ¸n lÉn quy m« nguån vèn.Tuý nhiªn viÖc thu hót nguån vèn
FDI cña C¨mpuchia vÉn thuéc lo¹i thÊp so víi c¸c níc trong khu vùc vµ
cha thÓ hiÖn ®îc hÕt tiÒm n¨ng cña m×nh trong viÖc thu hót vån FDI ®Ó
®¸p øng nhu cÇu ph¸t triÓn .ChÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu t×nh h×nh thùc tiÔn
vÒ m«i trêng vµ kÕt qu¶ ®Çu t trùc tiÕp cña C¨mpuchia lµ viÖc quan träng vµ
kh«ng thÓ thiÕu ®Ó cã thÓ ®a ra gi¶i ph¸p vµ híng gi¶i quyÕt míi nh»m
n©ng cao kh¶ n¨ng thu hót nguån vèn FDI dÓ ph¸t triÓn kinh tÕ.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i Uû ban ph¸t triÓn C¨mpuchia, díi sù
híng dÉn cña gi¸o viªn §ç §øc B×nh vµ sù gióp ®ì cña c¬ quan, víi kiÕn
thøc ®· ®îc tÝch luü t¹i nhµ trêng cña m×nh, em ®· nghiªn cøu ®Ò tµi “§Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) vµo C¨mpuchia; thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p”
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ nghiÒn cøu thùc tr¹ng t×nh h×nh ®Çu t níc ngoµi t¹i
C¨mpuchia vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p vÒ thu hót vèn FDI ®Ó ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi cña C¨mpuchia. §Ò tµi ®îc tr×nh bµy nh sau:
Ch¬ng I: C¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ®Çu tõ trùc tiÕp níc ngoµi
(FDI)
Ch¬ngII: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi vµo
C¨mpuchia
Ch¬ngIII: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót ®Çu t trùc tiÕp
níc ngoµi.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Ch¬ng I
c¬ së lý luËn vµ thùc tiÔn vÒ ®Çu t
trùc tiÕp níc ngoµI (FDI)
I. C¬ së lý luËn vÒ FDI
1. Kh¸i niÖm, b¶n chÊt, ®Æc ®iÓm vµ c¸c h×nh thøc cña FDI
1.1. Kh¸i niÖm
1.1.1. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t
§Çu t nãi chung lµ sù sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ c¸c kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh trong t¬ng lai lín h¬n
c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®îc c¸c kÕt qu¶ ®ã.
Nguån lùc ®ã cã thÓ lµ tiÒn , tµi nguyªn thiªn nhiªn, søc lao ®éng hoÆc
trÝ tuÖ.
Nhng kÕt qu¶ thu ®îc trong t¬ng lai cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi
s¶n tµi chÝnh (tiÒn vèn), tµi s¶n vËt chÊt (nhµ m¸y, ®êng x¸),tµi s¶n trÝ tuÖ
(tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n , khoa häc kü thuËt ….) vµ c¸c nguån nh©n lùc
cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó lµm viÖc cã n¨ng suèt trong nÒn s¶n xuÊt x· héi.
Trong nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc trªn ®©y, nh÷ng kÕt qu¶ trùc tiÕp cña sù
hy sinh c¸c nguån lùc lµ c¸c tµi s¶n vËt chÊt, tµi s¶n trÝ tuÖ vµ nguån nh©n lùc
t¨ng thªm cã vai trß quan träng trong mäi lóc, mäi n¬i kh«ng chØ ®èi víi
ngêi ®Çu t mµ c¶ ®èi víi toµn bé kinh tÕ. Nh÷ng kÕt qu¶ nµy kh«ng chØ
ngêi ®Çu t mµ c¶ nÒn kinh tÕ ®îc hëng thô. Ch¼ng h¹n mét nhµ m¸y
®îc x©y dùng; tµi s¶n vËt chÊt cña ngêi ®ù¬c ®Çu t trùc tiÕp t¨ng thªm,
®ång thêi tµi s¶n vËt chÊt tiÒm lùc cña x· héi còng ®îc t¨ng thªm.
Lîi Ých trùc tiÕp do ho¹t ®éng cña nhµ m¸y nµy ®em l¹i cho ngêi ®Çu
t ®îc lîi Ých nhuËn, cßn cho nÒn kinh tÕ ®îc tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng
(cho s¶n xuÊt vµ cho ng©n s¸ch, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao
®éng……tr×nh ®é nghÒ nghiÖp chuyªn m«n cña ngêi lao ®éng t¨ng thªm
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
kh«ng chØ cã lîi cho chÝnh hä mµ cßn bæ sung nguån lùc kü thuËt cho nÒn
kinh tÕ ®Ó cã thÓ tiÕp nhËn c«ng nghÖ nµy cµng hiÖn ®¹i, gãp phÇn n©ng cao
tr×nh ®é c«ng nghÖ kü thuËt cña nÒn s¶n xuÊt quèc gia.
§èi víi tõng c¸ nh©n, ®¬n vÞ ®Çu t lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù ra ®êi,
tån t¹i vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô,
®èi víi nÒn kinh tÕ ®Çu t lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt
x· héi, lµ ch×a khãa cña sù t¨ng trëng.
Cã nhiÒu h×nh thøc ®Çu t vµ xuÊt ph¸t tõ nhiÒu nguån vèn kh¸c nhau,
mét trong sè h×nh thøc ®Çu t quan träng lµ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi.
1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi(FDI)
C¸c quan ®iÓm vµ ®Þnh nghÜa vÒ FDI ®îc ®a ra tuú gèc ®é nh×n nhÊt
cña c¸c nhµ kinh tÕ nªn rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Qua ®ã ta cã thÓ rót ra mét
®Þnh nghÜa chung nhÊt nh sau .
FDI lµ lo¹i h×nh kinh doanh mµ nhµ ®Çu t níc ngoµi bá vèn, tù thiÕt
lËp c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cho riªng m×nh, ®óng chñ së h÷u, tù qu¶n
lý, khai th¸c hoÆc thuª ngêi qu¶n lý, khai th¸c c¬ së nµy, hoÆc hîp t¸c víi
®èi t¸c níc së t¹i thµnh lËp c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh vµ tham gia qu¶n l ý,
cïng víi ®èi t¸c níc së t¹i chia sÎ lîi nhuËn vµ rñi ro.
1.1.3. Nguån gèc vµ b¶n chÊt cña FDI
FDI lµ ®êi muén h¬n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c vµi ba thËp
kû nhng FDI nhanh chãng x¸c lËp vÞ trÝ cña m×nh trong quan hÖ kinh tÕ quèc
tÕ, FDI trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu cña lÞch sö, mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu
cña mäi níc trªn thÕ giíi kÓ c¶ nh÷ng níc ®ang ph¸t triÓn, nh÷ng níc
c«ng nghiÖp míi hay nh÷ng níc trong khèi OPEC vµ nh÷ng níc ph¸t triÓn
cao.
B¶n chÊt cña FDI lµ:
- Cã sù thiÕt lËp vÒ quyÒn së h÷u vÒ T B¶n cña c«ng ty mét níc ë
mét níc kh¸c
- Cã sù kÕt hîp quyÒn së h÷u víi quyÒn qu¶n lý c¸c nguån vèn ®· ®îc
®Çu t
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- Cã kÌm theo quyÒn chuyÒn giao c«ng nghÖ vµ kü n¨ng qu¶n lý
- Cã liªn quan ®Õn viÖc më réng thÞ trêng cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia
- G¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh quèc tÕ vµ th¬ng
m¹i quèc tÕ
1.2. §Æc ®iÓm cña FDI
C¸c chñ ®Çu t thùc hiÖn ®Çu t trªn níc së t¸c ph¶i tuÇn thu ph¸p luËt
cña níc ®ã.
- H×nh thøc nµy thêng mang t×nh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao
- Tû lÖ vèn quy ®Þnh vèn ph©n chia quyÒn lîi vµ nghÜa vô c¸c chñ ®Çu
t
- Thu nhËp chñ ®Çu t phô thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh
- HiÖn tîng ®a cùc vµ ®a biÕn trong FDI lµ hiÖn tîng ®Æc thï, kh«ng
chØ gåm nhiÒu bªn víi tû lÖ gãp vèn kh¸c nhau mµ cßn c¸c h×nh thøc kh¸c
nhau cña T B¶n t nh©n vµ t b¶n nhµ níc còng tham gia.
- Tån t¹i hiÖn tîng hai chiÒu trong FDI mét níc võa nhËn ®Çu t võa
thùc hiÖn ®Çu t ra níc ngoµi nh»m tËn dông lîi thÕ so s¸nh gi÷a c¸c níc
- Do nhµ ®Çu t muèn ®Çu t vµo th× ph¶i tuÇn thu c¸c quyÕt ®Þnh cña
níc së t¹i th× nªn vèn tû lÖ vèn tèi thiÓu cña nhµ ®Çu t vµo vèn ph¸p ®Þnh
cña dù ¸n lµ do luËt ®Çu t cña mçi nícc quyÕt ®Þnh. C¨mpuchia quyÕt ®Þnh
lµ 40% trong khi ë Mü l¹i quyÕt ®Þnh 10% vµ mét sè níc kh¸c l¹i lµ 20%
- C¸c nhµ ®Çu t lµ nguån bá vèn vµ ®ãng thêi tù m×nh trùc tiÕp qu¶n
lý vµ ®iÒu hµnh dù ¸n. QuyÕn qu¶n lý phô thuéc vµo vèn ®ãng gãp mµ chñ
®Çu t ®· gãp trong vèn ph¸p ®Þnh cña dù ¸n, nÕu doanh nghiÖp 100% vèn
níc ngoµi th× hä cã toµn quyÒn quyÕt ®Þnh
- KÕt qu¶ thu ®îc tõ dù ¸n ®îc ph©n chia cho c¸c bªn theo tû lÖ vèn
gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh sau khi ®· nép thuÕ cho níc së t¹i vµ tr¶ lîi tøc cæ
phÇn cho c¸c cæ ®«ng nÕu lµ c«ng ty cæ phÇn.
- FDI thêng ®îc thùc hiÖn th«ng qua viÖc x©y dùng míi hay mua l¹i
mét phÇn hoÆc toµn bé doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, th«ng qua viÖc mua cæ
phiÕu ®Ó th«ng tin x¸c nhËn
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1.3. C¸c h×nh thøc FDI
- Hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång: Hîp ®ång hîp t¸c kinh
doanh lµ v¨n b¶n ®îc ký gi÷a hai hay nhiÒu bªn quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ
ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh cho mçi bªn ®Ó tiÕn hµnh ®Çu t kinh doanh ë
V¬ng quèc C¡MPUCHIA .
- Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh do ®¹i diÖn cã thÈm quyÒn cña c¸c bªn
hîp doanh ký.
Trong qu¸ tr×nh kinh doanh, c¸c bªn hîp doanh ®îc tho¶ thuËn thµnh
lËp ban ®iÒu phèi ®Ó theo dâi, gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn hîp ®ång hîp t¸c kinh
doanh.Ban ®iÒu phèi hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh kh«ng ph¶i lµ ®¹i diÖn
ph¸p lý cho c¸c bªn hîp doanh.
Bªn níc ngoµi thùc hiÖn nghÜa vô thuÕ vµ c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c
theo luËt ®Çu t níc ngoµi t¹i C¨mpuchia.
1.3.1 Doanh nghiÖp liªn doanh
Doanh nghiÖp liªn doanh lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp t¹i
C¨mpuchia trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh ký gi÷a bé trëng C¨mpuchia víi
bªn hoÆc c¸c bªn níc ngoµi ®Ó ®Çu t, kinh doanh t¹i C¨mpuchia. Doanh
nghiÖp liªn doanh míi lµ doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp gi÷a doanh nghiÖp
liªn doanh nghiÖp C¨mpuchia hoÆc víi doanh nghiÖp liªn doanh, hoÆc víi
doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi ®· ®îc phÐp ho¹t ®éng t¹i
C¨mpuchia.Trong trêng hîp ®Æc biÖt, doanh nghiÖp liªn doanh cã thÓ ®îc
thµnh lËp trªn c¬ së hiÖp ®Þnh ký kÕt gi÷a chÝnh phñ C¨mpuchia víi chÝnh phñ
níc ngoµi.Doanh nghiÖp liªn doanh ®îc thµnh lËp díi h×nh thøc c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, mçi bªn liªn doanh chÞu tr¸ch nhiÖm víi bªn kia, víi
doanh nghiÖp liªn doanh trong ph¹m vi phÇn vèn gãp cña m×nh vµo vèn ph¸p
®Þnh.
Vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp liªn doanh Ýt nhÊt ph¶i b»ng 20%
vèn ®Çu t. §èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng t¹i c¸c
vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ, x· héi khã kh¨n, dù ¸n ®Çu t vµo miÒn nói vïng
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
s©u vïng xa, trång rõng tû lÖ nµy thÊp h¬n 20% nhng ph¶i ®îc c¬ quan cÊp
giÊy phÐp ®Çu t chÊp nhËn.
1.3.2 Doanh nghiÖp 100% cña vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµI(FDI)
Doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u cña
nhµ ®Çu t níc ngoµi, do nhµ ®Çu t níc ngoµi thµnh lËp t¹i C¨mpuchia, tù
qu¶n lý vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh.
Doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ®îc thµnh lËp theo h×nh thøc
c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, cã t c¸ch ph¸p nh©n theo ph¸p luËt
C¨mpuchia.
Vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi Ýt nhÊt
ph¶i b»ng 20% vån ®Çu t. §èi víi c¸c dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹
tÇng t¹i c¸c vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n, dù ¸n ®Çu t vµo miÒn
nói, vïng s©u, vïng xa, trång rõng, tû lÖ nµy cã thÓ thÊp ®Õn 20% nhng ph¶i
®îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t chÊp thuËn.
Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp 100% vèn ®Çu t níc ngoµi
kh«ng ®îc gi¶m vèn ph¸p ®Þnh.ViÖc t¨ng vèn ph¸p ®Þnh, vèn ®Çu t tù do
doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ ®îc c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t chuÈn .
II. Mét sè lý thuyÕt cña FDI
A.1. Lý thuyÕt chu kú sèng
Lý thuyÕt nµy gi¶i thÝch t¹i sao c¸c nhµ s¶n xuÊt l¹i chuyÓn híng ho¹t
®éng kinh doanh tõ xuÊt khÈu sang thùc hiÖn FDI. Lý thuyÕt cho r»ng ®Çu
tiªn c¸c nhµ s¶n xuÊt t¹i chÝnh quèc ®¹t ®îc lîi thÕ ®éc quyÒn xuÊt khÈu nhê
viÖc cho gia ®êi nh÷ng s¶n phÈm míi, s¶n xuÊt vÉn tiÕp tôc tËp trung t¹i chÝnh
quèc nµy c¶ chØ khi phÝ s¶n xuÊt ë níc ngoµi cã thÓ thÊp h¬n.Trong thêi kú
nµy ®Ó x©m nhËp thÞ trêng níc ngoµi th× c¸c níc thùc hiÖn viÖc kü n¨ng
t¨ng trëng c¸c nhµ s¶n xuÊt khuyÕn khÝch ®Çu t ra níc ngoµi nh»m tËn
dông chi phÝ s¶n xuÊt thËp vµ quan träng h¬n lµ ng¨n chÆn kh¶ n¨ng ®Ó rêi thÞ
trêng vµ nhµ s¶n xuÊt ®Þa ph¬ng.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
A.2. Lý luËn vÒ quyÒn lîi thÞ trêng
Lý luËn cho r»ng FDI tån t¹i do nh÷ng hµnh vi ®Æc biÖt cña ®éc quyÒn
nhãm trªn ph¹m vi quèc tÕ nh ph¶n øng ®éc quyÒn nhãm, hiÖu qu¶ kinh tÕ
bªn trong do quy m« s¶n xuÊt vµ sù liªn kÕt ®Çu t níc ngoµi theo chiÒu
réng. TÊt c¶ nh÷ng hµnh vi nµy ®Òu nh»m h¹n chÕ c¹nh tranh më réng thÞ
trêng vµ ng¨n kh«ng cho ®èi thñ kh¸c x©m nhËp vµo ngµnh.
FDI theo chiÒu réng tån t¹i khi c¸c c«ng ty x©m nhËp vµo níc kh¸c vµ
s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm trung gian, sau ®ã c¸c s¶n phÈm nµy ®îc xuÊt ngîc
trë l¹i vµ ®îc s¶n xuÊt víi t c¸ch lµ ®Çu vµo cho s¶n xuÊt cña chñ nhµ hay
tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh cho nh÷ng ngêi tiªu thô cuèi cïng.
Theo thuyÕt nµy c¸c c«ng ty thùc hiÖn FDI v× mét sè lý do: Thø nhÊt
do nguån cung cÊp nguyªn liÖu ngµy cµng khan hiÕm c¸c C«ng ty ®Þa ph¬ng
kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng tham do kh¸i th¸c. Do vËy c¸c MNC tranh thñ lîi thÕ
c¹nh tranh trªn cë së khai th¸c nguyÒn liÖu t¹i ®Þa ph¬ng. §iÒu ®ã gi¶i thÝch
t¹i sao FDI theo chiÒu réng ®îc thùc hiÖn ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn .Thø
hai th«ng qua c¸c liªn kÕt FDI däc c¸c C«ng ty ®éc quyÒn nhãm lËp nªn c¸c
hµng rµo kh«ng cho c¸c c«ng ty kh¸c tiÕp cËn tíi nh÷ng nguån nguyÒn liÖu
cña chung.Thø ba FDI theo chiÒu réng cßn t¹o ra lîi thÕ vÒ chi phÝ th«ng qua
viÖc c¶i tiÕn kü thuËt b»ng c¸ch phèi hîp s¶n xuÊt vµ chuyÒn giao c¸c s¶n
phÈm gi÷a c¸c c«ng ®o¸n kh¸c nhau cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
A.3. Lý thuyÕt vÒ tÝnh kh«ng hoµn h¶o cña thÞ trêng
Lý thuyÕt nµy cho r»ng khi xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng cho ho¹t ®éng
kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ di c¸c c«ng ty thùc hiÖn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
nh»m khuyÕn khÝch ho¹t ®éng kinh doanh vµ vît qua yªu tè kh«ng hµon h¶o
®ã. Cã hai yÕu tè kh«ng hoµn h¶o cña thÞ trêng lµ rµo c¶n th¬ng m¹i vµ
kiÕn thøc ®Æc biÖt
- C¸c rµo c¶n thêng m¹i thuÕ vµ h¹n ng¹ch…
- KiÕn thùc ®Æc biÖt lµ chuyÒn m«n kü thuËt cña c¸c kü s hay kh¶
n¨ng tiÕp thÞ ®Æc biÖt cña c¸c nhµ qu¶n lý khi c¸c kiÕn thùc nµy chØ lµ chuyªn
m«n kü thuËt th× c¸c c«ng ty cã thÓ b¸n cho c¸c c«ng ty níc ngoµi víi mét
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
gi¸ nhÊt ®Þnh ®Ó hä cã thÕ s¶n xuÊt s¶n phÈm t¬ng tù. Nh÷ng c¬ héi thÞ
trêng t¹i níc ngoµi lµ thùc hiÖn FDI. MÆt kh¸c nÕu c¸c c«ng ty b¸n c¸c
kiÕn thøc ®Æc biÖt cho níc ngoµi th× hä l¹i sî t¹o ra ®èi thñ c¹nh tranh trong
t¬ng lai.
B. C¸c lý luËn kh¸c vÒ FDI
B.1.Lý luËn vÒ chu kú s¶n phÈm
Lý luËn nµy ®Ò cËp tíi chu kú ph¸t triÓn cña chu kú tuæi thä cña s¶n
phÈm quyÕt ®Þnh c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t ra ngoµi ®Ó chiÕm lÜnh vùc thÞ
trêng ra níc ngoµi. Lý thuyÕt nµy ®îc RAYMOND VENON x©y dùng
n¨m 1966, nh»m m¹nh vÒ vßng ®êi cña mét s¶n phÈm bao gåm 3 thêi kú:
Thêi kú s¶n phÈm míi, thêi kú s¶n phÈm hoµn thiÖn, thêi kú s¶n phÈm tiªu
chuÈn hay chÝnh muèi. Lý thuyÕt nµy chØ ra r»ng chØ ®îc thùc hiÖn khi s¶n
phÈm bíc sang thêi kû chuÈn ho¸ vµ chi phÝ s¶n xuÊt lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh
khi c¹nh tr¹nh.
Lý luËn trªn nµy v¹ch ra sù kh¸c nhau vÒ tÇm quan träng cña c¸c yÕu tè
s¶n xuÊt trong c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn s¶n phÈm, lµ c¸i lµm nµy n¶y sinh quy
luËt chiÕn dÞch lîi thÕ.
B.2.QuyÕt cÊu thµnh h÷u c¬ cña ®Çu t
C¹nh tranh thÞ trêng ®ang ®îc më réng, tiÒn ®Ò sèng cña xÝ nghiÖp lµ
ph¶i tiÕp tôc t¨ng trêng. §Çu t ra níc ngoµi nh»m b¶o vÖ vÞ trÝ cña m×nh
trªn thÞ trêng ngµy cµng më réng. XÐt díi gãc ®é cña quy luËt ®Çu t,
muèn duy tr× n¨ng lùc thu lêi cña ®Çu t th× ph¶i tiÕn hµnh ®Çu t míi nÕu
kh«ng th× thï lao cña ®Çu t sÏ gi¶m, c¸c nhµ ®Çu t sÏ ®Çu t ra níc ngoµi
víi môc ®Ých ng¾n ngõa ®èi thñ c¹nh tranh chiÕm lÜnh thÞ trêng.
B.3. Lý luËn vÒ ph©n t¸n rñi ro
H.M.Markawitey cho r»ng sù lùa chän ®Çu t cã hiÖu qu¶ lµ ®Çu t ®a
d¹ng ho¸ s¶n phÈm, tøc lµ phÇn t¸n ho¸, møc bï trõ thï lao gi÷a c¸c h¹ng
môc ®Çu t thÊp hoÆc Êm sÏ cã thÓ khiÕn cho thï lao dù kiÕn lín gi¸ trÞ cña
biÕn ®é vÒ thï lao.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
§a d¹ng ho¸ lµm cho s¶n phÈm cã sù kh¸c biÖt, sù kh¸c biÖt theo chiÒu
ngang, sù kh¸c biÖt theo chiÒu réng cã thÕ ph©n t¸n rñi ro.
C.Lý thuyÕt chiÕt trung
C¸c c«ng ty sÏ thùc hiÖn FDI khi héi tô ®ñ ba lîi thÕ: ®Þa ®iÓm, së h÷u,
néi ®Þa ho¸. VÒ ®Þa ®iÓm lµ c¸c u thÕ cã ®îc do tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh nh÷ng u thÓ vÒ ®Þa ®iÓm cã thÓ
lµ c¸c nguån tµi nguyÒn thiªn nhiªn, nguån lao ®éng l·nh nghÒ vµ rÎ….
Së h÷u lµ u thÕ cho mét c«ng ty cã c¬ héi tham gia së h÷u mét sè tµi
s¶n nhÊt ®Þnh nh nh·n hiÖu s¶n phÈm, kiÕn thøc kü thuËt hay c¬ héi qu¶n lý.
néi ®Þa ho¸ lµ u thÓ ®¹t ®îc cho viÖc néi ho¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt thay v×
chuyÒn nã ®Õn mét thÞ trêng kÐm hiÖu qu¶ h¬n.
ThuyÕt nµy kh¼ng ®Þnh r»ng khi héi tô ®Çy ®ñ c¸c lîi thÕ trªn, c¸c c«ng
ty sÏ thùc hiÖn FDI.
III. vai trß ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI
Ho¹t ®éng FDI cã tÝnh hai mÆt víi níc ®Çu t còng nh níc tiÕp
nhËn ®Çu t ®Òu cã t¸c ®éng tiªu cùc vµ t¸c ®éng tÝch cùc.
Tríc hÕt ®èi víi níc ®i ®Çu t (níc chñ nhµ) FDI cã vai trß chñ yÕu
sau:
* T¸c ®éng tÝch cùc
Do ®Çu t lµ ngêi níc ngoµi lµ ngêi trùc tiÕp ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý
vèn nªn hä cã tr¸ch nhiÖm cao, thêng ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh cã lîi cho hä.
V× thÕ hä cã ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña vèn FDI. §Çu t níc ngoµi më réng ®îc
thÞ trêng tiªu thô s¶n phÈm nguyªn liÖu, c¶ c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ trong khu
vùc mµ hä ®Çu t còng nh trªn thÕ giíi.Do khai th¸c ®îc nguån tµi nguyÒn
thiªn nhiªn vµ lao ®éng rÎ, thÞ trêng tiªu thô réng lín nªn cã thÓ më réng
quy m«, khai th¸c ®îc lîi thÓ kinh tÕ cña quy m« tõ ®ã cã thÓ n©ng cao n¨ng
suÊt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm.Tr¸nh ®îc c¸c hµng rµo b¶o hé m©u dÞch vµ
phÝ mËu dÞch cña níc tiÕp nhËn ®Çu t víi th«ng qua FDI chñ ®Çu t hay
doanh nghiÖp níc ngoµi x©y dùng ®îc c¸c doanh nghiÖp cña m×nh n»m
trong long níc th× hµnh chÝnh s¸ch b¶o hé.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
* T¸c ®éng tiªu cùc
Khi c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc ®Çu t ra níc ngoµi th× trong
níc sÏ mÊt ®i kho¶n vèn ®Çu t, khã kh¨n h¬n trong viÖc t×m nguån vèn ph¸t
triÓn còng nh gi¶i quyÕt viÖc lµm.Do ®ã trong níc cã thÓ dÉn tíi nguy c¬
suy tho¸i, v× thÕ mµ níc chñ nhµ kh«ng ®a ra nh÷ng chÝnh s¸ch khuyªn
khÝch cho viÖc ®Çu t ra níc ngoµi. §Çu t ra níc ngoµi th× doanh nghiÖp sÏ
ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu rñi ro h¬n trong m«i trêng míi vÒ chÝnh trÞ, sù xung
®ét cña quèc gia hay ®¬n thuÇn chØ lµ sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch vµ ph¸p
luËt cña quèc gia hay ®¬n thuÇn chØ lµ sù thay ®æi trong chÝnh s¸ch vµ ph¸p
luËt cña quèc gia tiÕp nhËn… tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®Òu khiÕn cho c¸c doanh
nghiÖp cã thÓ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt tµi s¶n cë së h¹ tÇng. Do vËy mµ hä
thêng ph¶i ®Çu t vµo c¸c níc æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ còng nh trong chÝnh
s¸ch vµ m«i trêng kinh tÕ.
§èi víi níc tiÕp nhËn ®Çu t th× ho¹t ®éng FDI cã t¸c ®éng:
* T¸c ®éng tÝch cùc
Nhê nguån vèn FDI ®Çu t mµ cã thÓ cã ®iÒu khiÕn tèt ®Ó khai th¸c tèt
nhÊt c¸c lîi thÕ vÒ tµi nguyÒn thiªn nhiªn, vÞ trÝ ®Þa lý. Bëi c¸c níc tiÕp nhËn
thÞ trêng lµ níc ®ang ph¸t triÓn cã tµi nguyÒn song kh«ng biÖt c¸ch khai
th¸c.
- T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó khai th¸c ®îc nguån vèn tõ bªn ngoµi do kh«ng
quy ®Þnh møc vèn gãp tèi ®a mµ chØ quyÕt ®Þnh møc vèn gãp tèi thiÓu cho
nhµ ®Çu t.
- Th«ng qua viÖc hîp t¸c víi doanh nghiÖp níc ngoµi hay c¹nh tranh
víi doanh nghiÖp níc ngoµi vµ tiÕp thu ®îc kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i
hay tiÕp thu ®îc kinh nghiÖm qu¶n lý kinh doanh cña hä.
- T¹o ®iÒu kiÖn ®Ó t¹o viÖc lµm, t¨ng tèc ®é t¨ng trëng cña ®èi tîng
bá vèn còng nh t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu vµ t¨ng trëng kinh tÕ, qua ®ã
n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n.
- KhuyÕn khÝch doanh nghiÖp trong níc t¨ng n¨ng lùc kinh doanh, c¶i
tiÕn c«ng nghÖ míi n©ng cao n¨ng suÊt chÊt lîng gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
do ph¶i c¹nh tranh víi doanh nghiÖp níc ngoµi, mét mÆt kh¸c th«ng qua hîp
t¸c víi níc ngoµi cã thÓ më réng thÞ trêng th«ng qua tiÕp cËn víi b¹n hµng
cña ®èi t¸c ®Çu t.
* T¸c ®éng tiªu cùc
- NÕu kh«ng cã quy ho¹ch cô thÓ vµ khoa häc, cã thÓ ®Çu t trµn lan
kÐm hiÖu qua, tµi nguyªn thiªn nhiªn cã thÓ bÞ kh¸i th¸c bõa b·i vÒ sÏ g©y ra
« nhiÔm m«i trêng nghiªm träng
- M«i trêng chÝnh trÞ trong níc cã thÓ bÞ ¶nh hëng, c¸c chÝnh s¸ch
trong níc cã thÓ bÞ thay ®æi do khi ®Çu t vµo th× c¸c nhµ ®Çu t thêng cã
c¸c biÖn ph¸p vËn ®éng quan chøc ®Þa ph¬ng theo híng cã lîi cho m×nh.
- HiÖu qu¶ cña ®Çu t phô thuéc vµo níc tiÕp nhËn cã thÓ tiÕp nhËn tõ
c¸c níc ®i ®Çu t nh÷ng c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu kh«ng phï hîp víi nÒn
kinh tÕ g©y « nhiÔm m«i trêng.
- C¸c lÜnh vùc vµ ®Þa bµn ®Çu t phô thuéc vµo sù lùa chän cña nhµ ®Çu
t níc ngoµi mµ kh«ng theo ý muèn cña níc tiÕp nhËn. Do vËy viÖc bè trÝ
c¬ cÇu ®Çu t sÏ gÆp khã kh¨n sÏ t¹o ra sù ph¸t triÓn mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c
vïng.
- Gi¶m sè lîng doanh nghiÖp trong níc do qu¸ tr×nh c¹nh tranh nªn
nhiÒu doanh nghiÖp trong níc bÞ ph¸ s¶n.Hay ¶nh hëng tíi can cÇn thµnh
to¸n quèc tÕ do sù di chuyÓn cña c¸c luång vèn còng nh luång hµng ho¸ ra
vµo trong níc .
- Ngµy nµy hÇu hÕt viÖc ®Çu t lµ cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia v× thÓ c¸c
níc tiÕp nhËn thêng bÞ thua thiÖt, thÊt thu thuÕ hay c¸c liªn doanh sÏ ph¶i
chuyÓn thµnh doanh nghiÖp 100% vèn níc ngoµi do c¸c vÇn ®Ò chuyÓn
nhîng gi¸ néi bé cña c¸c c«ng ty nµy.
IV. Xu híng vËn ®éng cña FDI
1. FDI t¨ng nhanh vµ chiÕm tû träng ngµy cµng lín trong tû träng vèn
®Çu t
Tæng lu chuyÓn vèn quèc tÕ ngµy cµng t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m
gÇn ®©y kho¶ng 20 ®Õn 30% mét n¨m.§iÒu ®ã cho thÊy xu thÓ quèc tÕ ho¸
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®êi sèng ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh, c¸c níc ®Òu phôc thuéc lÉn nhau vµ
tham gia tÝch cùc vµo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ.Nh÷ng n¨m 1970
vèn ®Çu t FDI thÕ giíi hµng n¨m t¨ng 25tûUSD, ®Õn nh÷ng n¨m 1980 –1985
lîng vèn FDI thÕ giíi hµng n¨m t¨ng 50tûUSD,n¨m 1988 lîng vèn FDI
thÕ giíi kh«ng ngõng t¨ng vµ dõng ë møc díi 200 tûUSD, ®Õn 1994 vèn
FDI thÕ giíi t¨ng 226tûUSD, n¨m 1995 cßn sè ®ã lµ 235tûUSD, ®Õn n¨m
1998 vèn FDI cña toµn thÕ giíi lªn tíi 4000tûUSD, t¨ng 20% víi n¨m 1997
vµ cho ®Õn hÕt n¨m 2002 lîng FDI cña thÕ giíi lµ 4500tûUS.Dã chøng tá
ho¹t ®éng FDI ngµy cµng ®îc nhiÒu níc tiÕn hµnh.
Híng ph¸t triÓn FDI tõ sau chiÕn tranh thÕ giíi thø 2 vèn FDI chñ yÕu
®æ vµo c¸c níc ch©u ¢U bëi v× ®Çu t thêi gian ®ã m¹nh nhÊt lµ Mü , c¸c
c«ng ty cña Mü thùc hiÖn theo kÕ ho¹ch MARSHAL ®Ó thóc ®Èy nÒn kinh tÕ
cña c¸c níc ®ång m×nh.Thêi kû sau ®o khi nÒn kinh tÕ t©y ©u vµ nhËt b¶n
phôc håi.ThÕ giíi h×nh thµnh ba trung t©m Mü ,T©y ©u, NhËt b¶n, FDI chñ
yÕu ®îc thùc hiÖn trong c¸c níc c«ng nghiÖp nh»m cñng cè tiÒm lùc cña
m×nh.Nh÷ng n¨m 50 do suy tho¸t réng kh¾p trong giíi t b¶n th× FDI cã xu
híng chuyÓn sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
NguyÒn nh©n cña sù chuyÒn híng nµy lµ v× :
Suy tho¸i kinh tÕ cã tÝnh chu kû, sù tù tôt gi¶m l·i suÊt vµ lîi nhuËn cña
níc ph¶t triÓn ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn cao buéc c¸c nhµ ®Çu t ph¶i t×m ®Þa
ban míi ®ã lµ thÞ trêng cña c¸c nø¬c ®ang ph¸t triÓn.
- Xu hêng toµn cÇu ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ ¶nh hëng l©u dµi tíi sù
chuyÓn híng ®Çu t v× nhiÖm ®é t¨ng nhanh nh hiÖn nµy th× c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn chiÕm tû träng lín trong s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i quèc tÕ, ®ã lµ n¬i
thu hót FDI hÊp dÉn.MÆt kh¸c khi viÖc c¶i c¸ch m¹nh mÏ thÞ trêng tµi chÝnh
cña c¶ níc ph¸t triÓn lÉn c¸c níc ®ang ph¸t triÓn dÉn tíi sù c¹nh tranh gay
gÆt trong thu hót FDI.
- T¨ng ®éng cña quèc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt khiÕn c¸c níc
c«ng nghiÖp ph¶i thêng xuyªn thay thÓ may mãc thiÕt bÞ l¹c hËu ®Ó lµm
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
®îc ®iÒu nµy hä ph¶i t×m ®îc n¬i ®Ó chuyÓn giao c¸c c«ng nghÖ ,®ã lµ c¸c
níc ®ang ph¸t triÓn c¸c níc c«ng nghiÖp l¹i thu ®îc gi¸ trÞ míi.
- ThÕ giíi xuÊt hiÖn nhiÒu vÇn ®Ò mµ mét m×nh c¸c níc c«ng nghiÖp
kh«ng thÓ gi¶i quyÕt hÕt v× thÓ cÇn ph¶i hîp t¸c víi níc ®ang ph¸t triÓn.
- C¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®¹t ®îc nh÷ng thanh tùu to lín, vÒ kinh tÕ,
®¶m b¶o m«i trêng ®Çu t thuËn lîi , tham gia ngµy cµng m¹nh vµo phÇn
c«ng lao ®éng quèc tÕ ,®iÒu ®ã ngµy cµng thu hót ®îc FDI.
Tuy nhiªn ngµy nµy lîc vèn FDI vÉn chñ yÕu trong khèi OECD, 80%
lîng FDI vÉn híng vµo c¸c níc ph¸t triÓn.Theo dù ®o¸n cña WB lîng
FDI vµo c¸c níc song lîng FDI vÉn tiÕp tôc t¨ng vµo c¸c níc ph¸t triÓn,
®Ó thu hót ®îc nhiÒu lîng FDI h¬n n÷a cÇn tiÕp tôc t¹o ra sù æn ®Þnh trong
m«i trêng chÝnh trÞ x· héi vµ tèc ®é t¨ng trëng cao ®ã lµ nh©n tè lín c¬
b¶n, kh«ng thÓ thiÓu trong thu hót FDI.
2. Sù ph©n bè FDI kh«ng ®Òu cho c¸c khu vùc ®Þa lý
Nh÷ng n¨m 1980 tÝnh ®¹t ®îc tèc ®é t¨ng trëng cao, vån ®Çu t chñ
yÕu tËp trung vµo khu vùc nµy.Sau ®ã nh÷ng n¨m 1990 ®Õn n¨m 2000 l¹m
ph¸t t¨ng nhanh cã dÊu hiÖu suy tho¸i khung ho¶ng nªn lîng vån FDI cã xu
híng chuyÓn sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë §¤NG NAM ¸, n¬i cã c¶i
c¸ch míi ®ang lµ nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng nhÊt trªn thíi giíi.
B¶ng : FDI vµo khu vùc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thêi kû 86®Õn 90
Khu vùc Fdi b×nh quan métn¨m(tû$) Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n(%)
Mü la tinh 26 22
T©y ¸ 0,4 17
®«ng nam ¸ 14 37
Ch©u phÝ 3 6
Nguån :World Investment Report,UN, New york
Nguån FDI vµ §«ng Nam ¸ chñ yÕu lµ tõ Mü ,NhËt b¶n vµ c¸c níc
c«ng nghiÖp kh¸c.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong sè c¸c níc cã vèn FDI t¨ng ph¶i kÓ ®Õn Thailand, Singapore,
Malaysia, ®Çu t vµo §«ng Nam ¸ lµ do :
+ T¨ng trëng cao vµ æn ®Þnh, còng c¸c c¶i c¸ch vÒ tµi chÝnh lµ nªn
t¨ng thu hót FDI
+ §ång yªn (NhËt b¶n) t¨ng gi¸ khiÕn NhËt ®Çu t ra níc ngoµi nhiÒu
h¬n vµo §«ng Nam ¸ lµ thÞ trêng quen thuéc cña NhËt.
+ Kh¶ xuÊt khÈu cña c¸c níc ®«ng nam ¸ t¨ng nhanh nªn d c¸n c©n
thanh toµn quèc tÕ, t¹o ra t b¶n thõa cÇn t×m n¬i ®Çu t, kÕt hîp víi xu
híng liªn kÕt khu vùc ph¸t triÓn m¹nh mÏ nªn FDI t¨ng nhanh phÇn nhiÒu
còng lµ do c¸c nhµ ®Çu t khu vùc.
+Do c¸c níc ®«ng nam ¸ ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc ®Çu t vµ x©y
dùng nhiÒu c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®ång thêi cã nhiÒu u ®·i cho
nhµ ®Çu t khi ®Çu t vµo c¸c khu ®ã.
+ ChuyÓn sang nh÷ng n¨m 1995-1999 lîng FDI cã xu híng t¨ng trë
l¹i trong khu vùc Mü la tÝnh vµ khu vùc Ch©u phÝ , §ång ©u nh÷ng n¨m 2000-
2002 do gÆp ph¶i cuéc khung ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ nÒn lîng FDI trong khu
vùc §«ng nam ¸ gi¶m m¹nh, tuú vËy nã cã xu híng t¨ng trë l¹i tõ ®Çu n¨m
2003.
Lîng FDI t¨ng kh«ng ®Òu trong khu vùc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
song l¹i chñ yÕu tËp trung vµo mét sè níc nh Trung quèc,Brazil, Nga vµ
mét sè níc NEC §«ng nam ¸. Lîng FDI vµo c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t
triÓn vÉn lµ chñ yÕu . Mü lµ níc cã lîng FDI lín nhËt trªn thÕ giíi chiÕm
h¬n 1/4 lîng FDI , tuú nhiªn FDI cña EU lín nhÊt lµ vµo Mü.
3. Sù chuyÓn híng ®Çu t trong thêi gian gÇn ®©y
HiÖn nµy, nhu cÇu vèn ®Çut ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia rÊt lín vµ ngµy
mét t¨ng, nhng kh¶ n¨ng cung cÊp vèn ®Çu t rÊt h¹n chÕ , do ®ã kh¶ n¨ng
cung cÊp vÒ vèn trªn thÕ giíi rÊt c¨ng th¼ng . Kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t cña
c¸c quèc gia phô thuéc vµ nhiÒu yÕu tè.Trong ®ã, c¸c nh©n tè c¬ b¶n lµ xu
hêng vËn ®éng cã tÝnh quy luËt cña c¸c dßng vèn FDI trªn thÕ giíi, chiÕn
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
lîc ®Çu t vµ ph¸t triÓn cña c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia, m«i trêng ®Çu t vµ
kh¶ n¨ng c¹nh tranh thu hót FDI cña c¸c níc tiÕp nhËn ®Çu t.
Xu híng hiÖn nµy c¸c dßng vèn FDI ch¶y vµo khu vùc c¸c níc ®ang
ph¶t triÓn do sù suy tho¸i kinh tÕ mang tÝnh chu kú, sù suy gi¶m l·i suÊt vµ lîi
nhuËn ®Çu t trong c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµm cho ®Þa bµn ®Çu t ë
®©y bÞ thu hÑp. §Ó t¨ng lîi nhuËnthu ®îc buéc c¸c nhµ ®Çu t ph¶i t×m kiÕm
mét ®Þa bµn míi , ®ã lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn,n¬i ®ang cã nhu cÇu gay g¾t
vª vån vµ c«ng nghÖ.
Do xu híng toµn cÇu ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quèc tÕ trong ®Çu t c«ng
nghiÖp cña c¸c níc ph¸t triÓn. Xu híng nµy xuÊt hiÖn vµ cßn ¶nh hëng l©u
dµi ®Õn sù chuyÓn híng cña ®Çu t trùc tiÖp níc ngoµi lµ do hai nguyªn
nh©n sau :
+Víi nhÞp ®é t¨ng trëng nhanh nh hiÖn nay, c¸c níc dang ph¸t triÓn
sÏ dÉn chiÕm tû träng s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i quèctÕ ,do ®ã sÏ lµ n¬i thu hót
®Çu t níc ngoµi lµ hÊp dÉn h¬n c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
+ Sù c¶i c¸ch quy ®Þnh tµi chÝnh trong c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
vµ c¸c nø¬c ®ang ph¸t triÓn ®· lµm cho c¹nh tranh trªn c¸c thÞ trêng tµi
chÝnh ngµy cang trë nªn gay g¾t h¬n, tõ ®ã gãp phÇn cñng cè xu híng toµn
cÇu ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ quèctÕ trong ®Çu t.
Trªn thÕ giíi xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu vÇn ®Ò mang tÝnh toµn cÇu nÕu
chØ cã c¸c níc c«ng nghiÖp th× kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc, ®iÒu ®ã buéc c¸c
níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ph¶i cã nh÷ng sù nhîng bé, hîp t¸c víi c¸c
níc ®ang ph¸t triÓn.
Cuèi cïng lµ mét yÕu tè quang träng n»m bªn trong c¸c níc ®ang
ph¸t triÓn ®ã lµ, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ë nhiÒu nø¬c ®ang ph¸t triÓn ®· ®¹t
dîc nh÷ng thµnh tùu to lín vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ , ®¶m b¶o ®îc sù æn ®Þnh
kÝnh tÕ vÜ m« vµ thùc hiÖn sù c¶i c¸ch c¬ cÇu kinh tÕ phï hîp víi xu thÕ
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ më vµ tham gia ngµy cµng nhiÒu vµo ph©n c«ng lao
®éng quèc tÕ.§ÆcbiÖt lµ nhiÒu níc ®ang ph¸t triÓn ®· dÉn gì bá ®îc cuéc
khñng ho¶ng nî, mét trë ng¹i lín trong quan hÖ gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
triÓn víi c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn ®· t¹o ®îc m«i trêng ®Çu t thuËn
lîi thu hót vèn FDI
V× v©y, muèn t¨ng cêngthu hót vèn FDI c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ph¶i
t¹o ®îc sù æn ®Þnh x· héi- chÝnh trÞ vµ ®¹t dîc tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ
nhanh vµ l©u dµi.
4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn më réng quy m« vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi
HiÖn nay, nhu cÇu vèn ®Çu t ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia rÊt lín vµ
ngµy mét gia t¨ng, nhng kh¶ n¨ng cung cÊp vèn ®Çu t rÊt h¹n chÕ , do ®ã
quan hÖ cung cÇu vÒ vèn trªn thÕ giíi rÊt c¨ng th¼ng . Kh¶ n¨ng më réng
quy m« thu hót vèn ®Çu t cña c¸c quèc gia phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè.
Trong ®ã, c¸c nh©n tè c¬ b¶n lµ :
4.1.Nh÷ng xu híng chñ yÕu vÒ ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trªn thÕ giíi
+ GÝa t¨ng cña luång vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi trªn thÕ giíi chÞu sù chi
phèi cña c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
+ Sù thu hót ®Çu t m¹nh mÏ cña c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ dÞch vô
+§a cùc vµ ®a biªn trong ®Çu t trùc tiÕp
+C¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· trë thanh ch ñ thÓ ®Çu t trùc tiÕp
+HiÖn tîng “hai chiÒu hoÆc lìng tÝnh” trong ®Çu t trùc tiÕp
+ChiÕn lîc ®Çu t vµ ph¸t triÓn cña c¸c tËp ®oµn ®a quèc gia
+Rñi ro chÝnh trÞ vµ chÝnh s¸ch thuÕ vµ c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ.
4.2.Kinh nghiÖm thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cña mét sè níc
trong khu vùc
Qua nghiÖm cøu kinh nghiÖm cña nhiÒu níc trong khu vùc
(Singapore, Th¸iland, Malaysia, Indonesia, ViÖt nam, Phillipines, Bruney,
H¸n quèc, Trung quèc) cho phÐp kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß quan träng cña ®Çu
t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi sù t¨ng trëng kinh tÕ cña níc nhËn ®Çu t:
§Ó thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi, kinh nghiÖm cña c¸c
níc lµ :
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
- C¶i tæ c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n theo híng më réng c¸c quan hÖ kinh
tÕ ®èi ngäai .
- Lùa chän thêi c¬ ®Ó ®a ra luËt ®Çu t vµ c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp thu
hót ®Çu t níc ngoµi.
- Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ më,khuyÕn khÝch ph¸t triÓn m¹nh c¸c thµnh
phÇn kinh tÕ
- §æi míi c¬ chÕ quan lý kinh tÕ vÜ m« , thùc hiÖn viÖc ®iÒu chÝnh nÒn
kinh tÕ quèc d©n th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh kÕ ho¹ch cã tÝnh híng dÉn vµ
hÖ th«ng chÝnh s¸ch kinh tÕ ,®iÒu chØnh gi¸n tiÕp theo c¸c ch¬ng tr×nh ®ã.
- §æi míi vµ hiÖn ®¹i hãa c¬ së h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ
- æn ®Þnh chÝnh trÞ vµ æn ®Þnh m«i trêng kinh tÕ vÜ m«.
Sourn Sok Meng - Kinh tÕ quèc tÕ 42
nguon tai.lieu . vn
