- Trang Chủ
- Y khoa - Dược
- Khóa luận tốt nghiệp ngành Dược học: Phân lập và xác định cấu trúc một số hợp chất lanostan triterpen từ phân đoạn diclomethan của Nấm cổ cò - Ganoderma flexipes Pat., họ Ganodermataceae thu hái tại Tây Nguyên
Xem mẫu
- ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA Y DƯỢC
ĐẶNG THỊ QUỲNH
PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH CẤU TRÚC MỘT SỐ
HỢP CHẤT LANOSTAN TRITERPEN TỪ
PHÂN ĐOẠN DICLOROMETHAN CỦA NẤM CỔ CÒ
- GANODERMA FLEXIPES PAT.,
HỌ GANODERMATACEAE THU HÁI
TẠI TÂY NGUYÊN
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH DƯỢC HỌC
Hà Nội - 2019
- ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
KHOA Y DƯỢC
U
VN
y,
ĐẶNG THỊ QUỲNH
ac
rm
ha
dP
PHÂN LẬP VÀ XÁC ĐỊNH CẤU TRÚC MỘT SỐ HỢP CHẤT
LANOSTAN TRITERPEN TỪ PHÂN ĐOẠN DICLOROMETHAN
an
CỦA NẤM CỔ CÒ - GANODERMA FLEXIPES PAT., HỌ
GANODERMATACEAE THU HÁI TẠI TÂY NGUYÊN
ic ine
ed
M
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC NGÀNH DƯỢC HỌC
of
ol
ho
Sc
Khóa : QH.2014.Y
Người hướng dẫn: 1. TS. Nguyễn Thị Duyên
@
2. TS. Nguyễn Hữu Tùng
ht
rig
py
Co
Hà Nội - 2019
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Phân lập và xác định cấu trúc một số hợp chất lanostan triterpen
U
từ phân đoạn diclomethan của Nấm cổ cò - Ganoderma flexipes Pat., họ
VN
Ganodermataceae thu hái tại Tây Nguyên” là kết quả cho qúa trình học tập, rèn
luyện của em tại Khoa Y - Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội và quá trình nghiên
cứu, thực tập tại Khoa Hóa Thực vật, Viện Dược liệu. Trong thời gian thực hiện
y,
khóa luận tốt nghiệp này, em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình của quý thầy cô,
ac
gia đình và bạn bè.
rm
Qua đây em xin gửi lời cảm ơn chân thành tới:
ha
TS. Nguyễn Thị Duyên - Khoa Hóa Thực Vật - Viện Dược liệu, TS.
Nguyễn Hữu Tùng - Khoa Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội, đã trực tiếp chỉ
dP
bảo, hướng dẫn em hoàn thành đề tài khóa luận này.
Lãnh đạo, thầy cô công tác tại Khoa Y - Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội
an
đã giúp đỡ, hướng dẫn, tạo điều kiện để em được học tập, nghiên cứu tại Khoa
ine
trong suốt 5 năm học qua.
Em xin gửi lời cảm ơn đến Ban lãnh đạo Viện Dược liệu, đặc biệt là các
ic
cán bộ, nhân viên tại khoa Hóa Thực vật đã giúp đỡ em trong quá trình thực
ed
hiện đề tài.
M
Gia đình, bạn bè, những người luôn quan tâm, giúp đỡ, động viên, tạo
điều kiện cho em trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu vừa qua.
of
Dù đã nhận được sự hướng dẫn và giúp đỡ từ nhiều nguồn nhưng vì kiến
ol
thức cũng như thời gian còn hạn chế nên bài báo cáo không thể tránh khỏi
ho
những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự thông cảm và những ý kiến đóng
góp của quý thầy cô, bạn bè để khóa luận của em được hoàn thiện hơn.
Sc
Em xin chân thành cảm ơn!
@
Hà Nội, ngày 10 tháng 05 năm 2019
ht
Sinh viên
rig
Đặng Thị Quỳnh
py
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
U
Các phương pháp sắc ký
VN
CC Column Chromatography Sắc ký cột thường
HPLC High Performance Liquid Sắc ký lỏng hiệu năng cao
Chromatography
y,
TLC Thin Layer Chromatography Sắc ký bản mỏng
ac
Các phương pháp phổ
rm
1
H-NMR Proton Nuclear Magnetic Phổ cộng hưởng từ hạt
Resonance Spectroscop nhân proton
ha
13
C-NMR Carbon-13 Nuclear Magnetic Phổ cộng hưởng từ hạt
nhân carbon 13
dP
Resonance Spectroscopy
DEPT Distortionless Enhancement Phổ DEPT
by Polarisation Transfer
ESI-MS
an
Electron Spray Ionization
Mass Spectrometry
Phổ khối ion hóa phun mù
ine
điện tử
HMBC Heteronuclear Multiple Bond Phổ tương tác dị hạt nhân
ic
Correlation qua nhiều liên kết
HSQC Heteronuclear Single Phổ tương tác dị hạt nhân
ed
Quantum Coherence qua nhiều liên kết
M
MS Mass Spectroscopy Phổ khối
UV-Vis Ultra Violet - Visible Phổ tử ngoại
of
Các loại dung môi, phân đoạn dịch chiết
ol
DCM Diclomethan
ho
DL/DM Dược liệu/Dung môi
DNCC Phân đoạn diclomethan của nấm Cổ cò
Sc
ENCC Phân đoạn etyl acetat của nấm Cổ cò
EtOAc Etyl acetat
@
MeOH Methanol
ht
WNCC Phân đoạn nước của nấm Cổ cò
rig
Các ký hiệu sinh học
py
AChE Acetylcholinesterase
AD Alzheimer Hội chứng mất trí nhớ
Co
AIDS Acquired Immuno Deficiency Hội chứng suy giảm miễn
Syndrom dịch mắc phải
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- CAT Enzyme Catalase
DNA Deoxyribonucleic acid
U
ED50 Effective dose 50% Liều có hiệu quả ở 50%
động vật thí nghiệm
VN
ERK Extracellular signal - regulated Kinase điều hòa tín hiệu
kinases ngoại bào
FGFR Fibroblast growth factor Yếu tố tăng trưởng nguyên
y,
receptor bào sợi
ac
GPx Enzyme Glutathione Peroxidase
HBV Hepatitis B virus
rm
HIV Human immunodeficiency virus
HSV Virus herpes simplex
ha
IC50 Half maximal inhibitory Nồng độ ức chế 50%
dP
concentration
NPC Neural progenitor cell Tế bào tiền thân thần kinh
Nrf2 Nuclear factor (erythroid- Yếu tố hạt nhân có nguồn
derived 2)-like 2
an gốc từ erythroid 2
ine
RNA Ribonucleic acid
ROS Reactive oxygen species Gốc tự do oxy hóa
ic
SOD Superoxide dismutase Enzyme xúc tác quá trình
phân hủy superoxide
ed
Các ký hiệu viết tắt khác
M
m/z Khối lượng/điện tích
of
Mp Melting Point Điểm nóng chảy
STT Số thứ tự
ol
TLTK Tài liệu tham khảo
ho
v/v Thể tích/ Thể tích
VKH&CNVN Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam
Sc
@
ht
rig
py
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng Tên bảng Trang
U
Bảng 1.1. Một số triterpen nhóm I phân lập được từ 6
VN
chi Ganoderma
Bảng 1.2. Một số triterpen nhóm II phân lập được từ 7
y,
chi Ganoderma
ac
Bảng 1.3. Một số triterpen nhóm III phân lập được từ 8
chi Ganoderma
rm
Bảng 1.4. Một số sterol phân lập từ chi Ganoderma 9
ha
Bảng 1.5. Kết quả tra cứu tài liệu tham khảo tính 17
đến tháng 7/2018
dP
Bảng 3. Dữ liệu phổ của 2 hợp chất NCC03 và NCC06 31
an
ic ine
ed
M
of
ol
ho
Sc
@
ht
rig
py
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình Tên hình Trang
U
Hình 1.1. Cấu trúc của Triterpen nhóm I 6
VN
Hình 1.2. Cấu trúc của Triterpen nhóm II 7
y,
Hình 1.3. Cấu trúc của Triterpen nhóm III 8
ac
Hình 1.4. Nấm cổ cò – Ganoderma flexipes Pat., thu tại Tây 16
rm
Nguyên
ha
Hình 2. Nguyên liệu nấm Cổ cò - Ganoderma flexipes Pat. 19
dP
Hình 3.1. Sơ đồ chiết xuất phân đoạn nấm Cổ cò. 24
Hình 3.2. Sắc ký đồ TLC cao tổng và các cao phân đoạn 25
an
nấm Cổ cò.
Hình 3.3. Sơ đồ phân lập hợp chất từ cao nấm Cổ cò phân 27
ine
đoạn DCM
Hình 3.4. Kết quả chạy HPLC kiểm tra độ tinh khiết của 2 28
ic
hợp chất NCC03 và NCC06
ed
Hình 3.5. Cấu trúc hóa học của hợp chất NCC03 30
M
Hình 3.6. Cấu trúc hóa học của hợp chất NCC06 31
of
ol
ho
Sc
@
ht
rig
py
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- MỤC LỤC
U
LỜI CẢM ƠN
VN
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
DANH MỤC CÁC BẢNG
y,
DANH MỤC CÁC HÌNH
ac
ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................... 1
rm
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN ............................................................................. 3
ha
1.1. Tổng quan về chi Ganoderma .............................................................. 3
1.1.1. Vài nét về thực vật của chi Ganoderma. ........................................... 3
dP
1.1.2. Thành phần hóa học .......................................................................... 4
an
1.1.2.1.Triterpen/ Triterpenoid ................................................................... 4
ine
1.1.2.2.Sterol .............................................................................................. 9
1.1.2.3.Polysaccharit .................................................................................. 9
ic
ed
1.1.3. Tác dụng sinh học............................................................................ 10
1.1.3.1.Tác dụng gây độc tế bào và chống ung thư.................................. 10
M
1.1.3.2.Tác dụng chống oxi hóa, bảo vệ gan ............................................ 12
of
1.1.3.3.Tác dụng kháng virut.................................................................... 13
ol
1.1.3.4.Tác dụng kháng vi khuẩn, kháng nấm ......................................... 13
ho
1.1.3.5.Tác dụng trên hệ thần kinh ........................................................... 14
Sc
1.1.3.6.Tác dụng khác .............................................................................. 15
@
1.2. Tổng quan về đối tượng nghiên cứu - Nấm Cổ cò. ............................ 15
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .............. 19
ht
2.1. Đối tượng nghiên cứu. ........................................................................ 19
rig
2.2. Hóa chất, thiết bị................................................................................. 19
py
2.2.1. Hóa chất, dung môi ......................................................................... 19
Co
2.2.2. Thiết bị............................................................................................. 19
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- 2.3. Phương pháp chiết xuất phân lập và xác định cấu trúc hợp chất tinh
khiết. ............................................................................................................ 20
U
2.3.1. Phương pháp chiết xuất và phân lập ............................................... 20
VN
2.3.2. Phương pháp xác định và nhận dạng cấu trúc ................................. 21
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN..................................................... 24
y,
3.1. Chiết các phân đoạn nấm Cổ cò và phân lập các hợp chất từ cao phân
ac
đoạn diclomethan. ......................................................................................... 24
rm
3.1.1. Kết quả chiết phân đoạn nấm Cổ cò. ............................................... 24
ha
3.1.2. Kết quả phân lập các hợp chất tinh khiết từ cao phân đoạn
dP
diclomethan của nấm Cổ cò. ...................................................................... 26
3.1.3. Kết quả kiểm tra độ tinh khiết ......................................................... 27
3.2. an
Biện luận cấu trúc 2 hợp chất NCC03 và NCC06 .............................. 28
ine
3.2.1. Hợp chất NCC03 ............................................................................. 28
ic
3.2.2. Hợp chất NCC06 ............................................................................. 30
ed
3.3. Bàn luận .............................................................................................. 32
M
3.3.1. Về chiết xuất ....................................................................................... 32
3.3.2. Về phân lập, tinh chế và nhận dạng cấu trúc hợp chất. ................... 33
of
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ......................................................................... 35
ol
1. Kết luận............................................................................................... 35
ho
2. Kiến nghị ............................................................................................ 35
Sc
TÀI LIỆU THAM KHẢO
@
PHỤ LỤC
ht
rig
py
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- ĐẶT VẤN ĐỀ
Cùng với sự tiến bộ của khoa học – kỹ thuật, xu hướng quay về với thiên
U
nhiên, tìm về những phương thuốc truyền thống dân gian ngày càng được quan
VN
tâm, phát triển. Dược thảo thiên nhiên ngày càng đóng vai trò quan trọng trong
phòng, chữa bệnh và nâng cao sức khoẻ. Trong đó, việc tìm ra loại dược liệu
y,
có nguồn gốc thiên nhiên để chữa các bệnh hiểm nghèo trên cơ sở khoa học có
ac
ý nghĩa vô cùng to lớn [10].
rm
Nấm Linh chi là một loại dược liệu quý trong y học cổ truyền. Với thành
phần hóa học có chứa polysaccharit (giàu β-glucan), triterpenoid, steroid,
ha
saponin…, nấm Linh chi được ghi nhận có tác dụng phòng chống ung thư, tăng
dP
cường hệ miễn dịch, giải độc gan, hỗ trợ điều trị tiểu đường, giảm cholesterol
trong máu… Chính vì thế, nhu cầu sử dụng nấm Linh chi trong phòng ngừa và
an
điều trị bệnh là rất lớn, không chỉ ở Việt Nam, mà còn ở nhiều nơi trên thế giới
như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia, Thái Lan,…[9].
ine
Theo cuốn Nấm linh chi - Tài nguyên dược liệu quý ở Việt Nam của Nhà
ic
xuất bản Khoa học và kỹ thuật, nước ta có khoảng trên 80 loài nấm Linh chi,
ed
chiếm khoảng 1/3 số loài trên thế giới với không ít loài mới, đặc hữu [7]. Riêng
ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh thuộc khu vực Tây Nguyên, chi Ganoderma có
M
ít nhất là 25 loài, trong đó 10 loài có tác dụng dược liệu như Ganoderma
of
tornatum, Ganoderma amboinense, Ganoderma gibbosum, Ganoderma
capense, Ganoderma lobatum, Ganoderma applanatum, Ganoderma lucidum,
ol
Ganoderma flexipes, Ganoderma tropicum, Ganoderma cochlear, các loài còn
ho
lại chưa biết rõ ý nghĩa [6]. Do đó, nghiên cứu tài nguyên nấm Linh chi ở Việt
Sc
Nam sẽ là một công trình có ý nghĩa và mang lại hiệu quả to lớn cho người
trồng nấm. Tuy nhiên, hầu hết các nghiên cứu (cả trong và ngoài nước) về chi
@
Ganoderma mới chỉ dừng lại trên đối tượng Ganoderma lucidum. Trong khi
cũng được công bố là một trong số 10 loài có tác dụng dược liệu tại Vườn Quốc
ht
gia Kon Ka Kinh, nấm Cổ cò - Ganoderma flexipes lại chưa được nghiên cứu
rig
về thành phần hóa học cũng như giá trị sử dụng.
py
Vì vậy, để góp phần làm sáng tỏ thành phần hóa học của Ganoderma
flexipes, em thực hiện đề tài “Phân lập và xác định cấu trúc một số hợp chất
Co
lanostan triterpen từ phân đoạn dicloromethan của nấm Cổ cò -
1
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- Ganoderma flexipes Pat., họ Ganodermataceae thu hái tại Tây Nguyên” với
2 mục tiêu cần đạt được:
U
1. Chiết xuất và phân lập một số hợp chất từ phân đoạn dicloromethan.
VN
2. Xác định và nhận dạng cấu trúc của các chất phân lập được trong phân
đoạn.
y,
ac
rm
ha
dP
an
ic ine
ed
M
of
ol
ho
Sc
@
ht
rig
py
Co
2
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN
1.1. Tổng quan về chi Ganoderma
U
VN
1.1.1. Vài nét về thực vật của chi Ganoderma.
Chi Ganoderma thuộc họ Ganodermataceae Donk, trong tất cả, có 219
loài trong họ đã được gán cho chi này [13], phân bố chủ yếu ở vùng nhiệt đới
y,
châu Á, châu Đại Dương và châu Mỹ [5]. Ở Việt Nam, theo GS.TSKH Trịnh
ac
Tam Kiệt, có khoảng 80 loài, phân bố rộng, đặc biệt vùng nhiệt đới [3]. Riêng
rm
trong hệ sinh thái của vườn Quốc gia Kon Ka Kinh ở Tây Nguyên nước ta đã
ha
định danh được 25 loài nấm thuộc chi này [6]. Các loài nấm thuộc chi
Ganoderma đa số sinh trưởng và phát triển dưới tán rừng ở sinh cảnh rừng lá
dP
rộng thường xanh là chủ yếu, tiếp theo là một số sinh cảnh khác như rừng lá
rộng bán thường xanh, rừng hỗn giao lá rộng lá kim, rừng hỗ giao tre nứa. Đa
an
số các loài xuất hiện từ tháng 5 đến tháng 12 trong năm [6].
ine
Vị trí phân loại của chi Ganoderma Karst.
Theo hệ thống phân loại của P. Karsten (1881) chi Garnoderma Karst.
ic
thuộc:
ed
Giới nấm (Fungi).
M
Ngành nấm đảm (Basidiomycota).
Lớp nấm đảm (Agaricomycetes).
of
Bộ nấm đa tầng (Polyporales).
ol
Họ nấm Lim (Ganodermataceae).
ho
Chi Ganoderma Karst. [3]
Sc
Đặc điểm của chi Ganoderma Karst:
Quả thể có cuống hoặc không cuống, mọc trên gỗ. Mũ nấm bóng láng
@
thường dạng thận hay quạt có khi tròn. Thịt nấm màu nâu chất gỗ đến chất bì
dai. Ống nấm đa số một tầng, một số ít hai tầng. Bào tử có dạng hình trứng nhụt
ht
một đầu, vỏ bào tử gồm hai lớp, lớp ngoài nhẵn lớp trong có gai nhẹ có màu
rig
vàng gỉ sắt [6]. Tuy nhiên, các đặc điểm hình thái có thể thay đổi do, ví dụ, sự
py
khác biệt trong canh tác ở các vị trí địa lý khác nhau trong các điều kiện khí
hậu khác nhau và sự phát triển di truyền tự nhiên (đột biến, tái tổ hợp) của từng
Co
loài [13].
3
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- 1.1.2. Thành phần hóa học
Ngoài gần 90% là nước trong đặc trưng của tất cả các loại nấm, 10%
U
khối lượng còn lại của chi Ganoderma chủ yếu bao gồm: protein (10 - 40%),
VN
carbohydrate (3 - 28%), chất béo (2 - 28%), chất xơ (3 - 32%), vitamin và
khoáng chất. Người ta đã xác nhận rằng protein có nguồn gốc từ nấm có chứa
y,
tất cả các axit amin thiết yếu và chúng đặc biệt giàu lysine và leucine. Tuy
ac
nhiên, nhóm chất có hoạt tính sinh học chính trong các loại nấm khác nhau của
chi Ganoderma là triterpen và polysaccharit (Boh và cộng sự, 2007) [35].
rm
1.1.2.1. Triterpen/ Triterpenoid
ha
Terpen là một nhóm các hợp chất xuất hiện trong tự nhiên, có bộ xương
dP
carbon bao gồm một hoặc nhiều đơn vị isopren. Terpen bao gồm bốn nhóm: (a)
mono- và sesquiterpen dễ bay hơi (tinh dầu) (C10 và C15), (b) diterpen ít bay
an
hơi (C20), (c) triterpen và sterol (C30) và (d) ) các sắc tố caroten (C40). Hầu
ine
hết các nghiên cứu về nấm Linh chi liên quan đến các dạng triterpene và sterol
ít bay hơi hơn [13].
ic
Triterpen là những hợp chất được tổng hợp từ 6 đơn vị isopren [13]. Hàng
ed
trăm hợp chất triterpen đã được phân lập từ chiết xuất methanol, ethanol,
M
acetone và chloroform của bào tử, sợi nấm và cơ thể đậu quả của các loại nấm
Linh chi, đặc biệt là loài G.lucidum [36].
of
Kubota lần đầu tiên phân lập được axit ganoderic A và axit ganoderic B
từ Ganoderma lucidum (FR.) KARST năm 1982. Kể từ đó, hơn 316 triterpen
ol
đã được phân lập từ cơ thể đậu quả, bào tử, và sợi nấm của nhiều loại nấm Linh
ho
chi trong chi Ganoderma [46].
Sc
Cấu trúc hóa học của triterpen dựa trên lanostane, là một chất chuyển
hóa của lanosterol, thông thường chúng có hai nhóm cụ thể được xác định là
@
ganoderic (C30) và axit lucidenic (C27). Theo nghiên cứu của Cole R. J. và
ht
Schweikert M. A. đã có hơn 130 hợp chất là dẫn xuất của lannosterol (acid
ganoderic, ganoderiol, ganolucidic, các lucidon, acid lucidenic,...) được phân
rig
lập từ phân đoạn không phân cực chiết xuất từ nấm Linh chi. Các triterpen tồn
py
tại dưới dạng tự do (không có phần đường), có cấu trúc vòng, mang một số
Co
nhóm chức như: -OH; -OAc; -O- (eter); C=O; nối đôi C=C. Cấu trúc hóa học
của nó rất phức tạp và bị oxy hóa cao. Đặc tính chung là có tính thân dầu (tan
4
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- tốt trong eter dầu hỏa, n-hexan, diethyl ether, cloroform), ít tan trong nước
ngoại trừ khi chúng kết hợp với đường để tạo thành glycosid [2].
U
Các triterpen phân lập từ chi Ganoderma được phân thành từng nhóm
VN
khác nhau theo 3 cấu trúc chính dưới đây.
y,
ac
rm
ha
dP
an
ic ine
ed
M
of
ol
ho
Sc
@
ht
rig
py
Co
5
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- N U
y ,V
a c
a r m
Ph
n d
e a
in
Hình 1.1. Cấu trúc của Triterpen nhóm I [1]
ic
6
ed
Bảng 1.1. Một số triterpen nhóm I phân lập được từ chi Ganoderma
fM
STT Triterpen R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 Nguồn gốc TLTK
lo
1 Ganoderal A O H H H Δ 24-25 Me CHO G. lucidum [40]
oo
2 Acid Ganoderic S α- α- H H Δ 24-25 Me COOH G. lucidum [21]
c h
OAc OAc
3 Acid lanosta-
S
t@
7,9(11),24-trien- β- α- β- H Δ 24-25 Me COOH G. lucidum [1]
g h
3β,15α,22β- OAc OAc OAc
y ri
triacetoxy-26-oic
p
4 Ganorbiformin G O H OAc H Me COOH G. orbiforme [25]
Co
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
- N U
y ,V
a c
a r m
Ph
n d
e a
in
ic
7
Hình 1.2. Cấu trúc của Triterpen nhóm II [1]
ed
Bảng 1.2. Một số triterpen nhóm II phân lập được từ chi Ganoderma
f M
o
STT Triterpen R1 R2 R3 R4 R5 Nguồn gốc TLTK
1 Acid lucidenic A
o l O β-OH H Me
2
h o COOH G. lucidum [1]
3 Sc
Acid lucidenic C
Acid 20-hydroxylucidenic N β-OH
β-OH β-OH
β-OH
β-OH
H
Me
OH COOH G. lucidum
4
t @
Methyl lucidenat F O O H H COOMe G. lucidum
i gh
r
5 20-hydroxylucidenic acid A O OH β-OH COOH G. sinense [39]
p y
C o
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
- N U
y ,V
a c
a r m
Ph
n d
e a
in
ic
8
Hình 1.3. Cấu trúc của Triterpen nhóm III [1]
ed
Bảng 1.3. Một số triterpen nhóm III phân lập được từ chi Ganoderma
STT Triterpen R1 R2 R3
o fMR4 R5 R6 R7 R8 R9 R10 Nguồn TLTK
l
gốc
o
ho
1 β-
Acid ganoderic α β-OH O O β-OH α-Me O H COOH Me
Sc
OAc
2 β- G. [17]
Acid ganoderic H β-OH O O O α-Me O H COOH Me
t @ OAc lucidum
3
i g h
Acid ganoderic V O α-OH H H α-OAc α-Me H Δ24-25 Me COOH
4
y r
Acid ganoderic W α-OAc α-OH H H α-OAc α-Me H Δ24-25 Me COOH
[1]
op
C
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the watermark
- 1.1.2.2. Sterol
Gần đây, Fa – Huan Ge và cộng sự (2017) lần đầu tiên phân lập được từ
U
dầu bào tử nấm Linh chi thu được bằng chiết xuất CO2 siêu tới hạn một sterol,
VN
Ganoderin A, được chứng minh là cấu trúc trước đây chưa từng có [19].
Dưới đây là một số sterol đã được phân lập và xác định từ chi
y,
Ganoderma.
ac
Bảng 1.4. Một số sterol phân lập dược từ chi Ganoderma
rm
STT Sterol Nguồn gốc TLTK
ha
1 Ergosterol G.lucidum [20, 19]
dP
2 Fungisterol G.lucidum [18]
an
3 5α-ergost-7-en-3β-ol, 5α- G.annulare [43]
ergosta-7,22-dien-3β-ol
ine
4 5,8-epidioxy-5α,8α- G.annulare [43]
ic
ergosta-6,22-dien-3β-ol
ed
5 Stellasterol G.lucidum [19]
M
1.1.2.3. Polysaccharit
of
Polysacchrit của linh chi là các polymer thiên nhiên, có cấu trúc đa dạng
ol
và phức tạp [10]. Cho đến nay, hơn 200 polysaccharit đã được phân lập từ bào
ho
tử, sợi nấm và cơ thể đậu quả của chi Ganoderma (Huie và Di, 2004). Nhưng
Sc
polysaccharit chỉ gồm 2 loại chính và tỉ lệ các thành phần có trong mỗi loại như
sau: GL – A có thành phần chính là Gal, nên gọi là Glactan, còn GL – B có
@
thành phần chính là Glu, nên gọi là Glucan [35]. Theo các báo cáo trước đây,
các polysacharit của chi Ganoderma chủ yếu bao gồm glucan, galactan và/hoặc
ht
các heteropolysaccharit khác bao gồm một số monosaccharit như glucose,
rig
galactose, mannose và fucose [50]. Hầu hết các GPs hình thành từ 3 chuỗi
py
monosaccharit, có cấu trúc xoắn ốc 3 chiều, giống cấu trúc của ADN và ARN.
Cấu trúc xoắn này tựa trên khung sườn cacbon, lượng khung sườn từ 100.000
Co
- 1.000.000, đa số chúng tồn tại phía trong vách tế bào (CWM). Một phần
9
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- polysaccharit phân tử nhỏ không tan trong cồn cao độ, nhưng tan trong nước
nóng [2].
U
1.1.3. Tác dụng sinh học
VN
Từ thời xa xưa, trong các tài liệu y học cổ đã ghi nhận nhiều tác dụng
bảo vệ sức khỏe của nấm Linh chi đối với cơ thể. Ngày nay, khi nền khoa học
y,
hiện đại ngày càng phát triển, đặc biệt là lĩnh vực phân tử học và dược lý dược
ac
lâm sàng, hàng trăm những công trình nghiên cứu đã công bố, một lần nữa
rm
khẳng định tính năng, công dụng của loài thảo dược quý này. Kết quả của các
nghiên cứu khoa học này cho rằng tác dụng sinh học của chi Ganoderma chủ
ha
yếu do triterpen và polysaccharit đem lại.
dP
1.1.3.1. Tác dụng gây độc tế bào và chống ung thư
an
Tác dụng chống ung thư của các loài nấm Linh chi đã và đang được quan
tâm, nghiên cứu và ứng dụng nhiều. Nhiều cơ sở khoa học về tác dụng này của
ine
nó đã được công bố.
ic
Axit ganoderic T (GA-T) gây ra sự giảm sự tăng sinh của một số tế bào
ed
ung thư. Nó có độc tính tế bào cao hơn đối với dòng tế bào ung thư phổi 95-D
so với các dòng tế bào bình thường. Khả năng tồn tại của các tế bào 95-D đã bị
M
ức chế 70% ở liều 50 μg/mL trong 24 giờ bởi GA-T. GA-T ở nồng độ thấp cũng
of
có thể ức chế mạnh sự hình thành các khuẩn lạc tế bào 95-D. Chen và cộng sự
chứng minh rằng GA-T ức chế thành công sự xâm lấn tế bào ung thư trong ống
ol
nghiệm và di căn trong thí nghiệm in vivo, do đó GA-T có thể hoạt động như
ho
một loại thuốc tiềm năng để điều trị ung thư [45].
Sc
Gao và cộng sự đã nghiên cứu các tác dụng chống độc in vivo của
ganoderiol F, cho thấy hoạt động mạnh nhất trong xét nghiệm độc tế bào. Nó
@
được dùng cho chuột mang tế bào ung thư biểu mô tế bào phổi (LLC) của Lewis
với ba liều 5, 10 và 20 mg/kg/ngày. Ganoderiol F ức chế đáng kể sự phát triển
ht
khối u. Trong khi đó, không có tác dụng phụ hoặc độc hại rõ ràng nào được
rig
nhận thấy [15].
py
Su và cộng sự (2000) đã kiểm tra hoạt động gây độc tế bào của lanostan
từ G. tsugae và tìm thấy hoạt động chống lại ba dòng tế bào ung thư. Lanostan
Co
và một steroid từ G. tsugae đã gây chết tế bào do apoptosis và cho rằng đó là
10
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
- sterol sở hữu hoạt động ức chế chu kỳ tế bào (Gan và cộng sự, 1998a). Gonzalez
và cộng sự (2002) cũng đã quan sát thấy apoptosis trong các tế bào ung thư
U
bạch cầu ở người tiếp xúc với ba lanostanoid phân lập từ G.concinna. Ngược
VN
lại, ba triterpen từ G. concinna đã ức chế DNA polymerase của bê và chuột có
liên quan đến sửa chữa DNA, tái tổ hợp và sao chép DNA (Mizushina và cộng
sự, 1999) [38].
y,
ac
Triterpen được coi là tác nhân chống ung thư tiềm năng do hoạt động
chống lại các khối u đang phát triển (Lin và cộng sự, 2003): chúng gây độc tế
rm
bào trực tiếp chống lại các tế bào khối u (Gonzalez và cộng sự, 2002) [38].
ha
Polysacharit phân lập từ chi Ganoderma làm tăng phản ứng miễn dịch
dP
chống khối u bằng cách thúc đẩy hoạt động của các tế bào diệt tự nhiên và tế
bào lympho T gây độc tế bào [37]. Ngoài ra, các nó cũng được công nhận để
an
cải thiện sự biểu hiện của phức hợp tương hợp mô, chủ yếu trong dòng tế bào
u ác tính, giúp cải thiện quá trình trình diện kháng nguyên và do đó kích thích
ine
kháng virut và ung thư [44]. Polysaccharit thường không tác động trực tiếp gây
đến độc tế bào trong các tế bào khối u, nhưng tác động đến các hoạt động chống
ic
khối u thông qua việc tăng cường miễn dịch qua trung gian của vật chủ [15].
ed
Theo các nghiên cứu mới nhất của Wiater và cộng sự, các α- D -glucan
M
được phân lập từ G. lucidum thể hiện hành động gây độc tế bào liên quan đến
of
các tế bào ung thư HeLa biểu mô ở người [42].
Một số nghiên cứu in vivo đã chứng minh rằng polysaccharit (β- D -
ol
glucan, heteropolysaccharit và glycoprotein) được phân lập từ Ganoderma có
ho
hoạt tính chống khối u sarcoma 180 ở chuột. Sự kích thích của hệ thống miễn
Sc
dịch, được trung gian bởi các polysaccharit, có thể là cơ chế chính giải thích
cho khả năng chống khối u của nấm Linh chi. Trong số rất nhiều polysaccharit,
@
β- D -glucan chịu trách nhiệm chính cho các hiệu ứng chống độc [48].
Isocitrate dehydrogenase (IDH) là một trong những enzyme quan trọng
ht
trong chu trình acid tricarboxylic, và đột biến IDH có liên quan đến nhiều bệnh
rig
ung thư. Bằng phương pháp sàng lọc phối tử ảo, phát hiện rằng sterol có tiềm
py
năng ức chế IDH1. Như vậy, phát hiện của Zheng M và cộng sự nhấn mạnh
rằng hợp chất sterol từ Ganoderma sinense có thể có tiềm năng lâm sàng trong
Co
các liệu pháp khối u như một chất ức chế hiệu quả của IDH1 đột biến [51].
11
PDF Watermark Remover DEMO : Purchase from www.PDFWatermarkRemover.com to remove the waterma
nguon tai.lieu . vn