Xem mẫu
- NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
------------------------------------------
TRẦN QUỐC VIỆT
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHÊNH LỆCH LỢI SUẤT
CỦA TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP VIỆT NAM.
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 7340201
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
- NGÂN HÀNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HỒ CHÍ MINH
------------------------------------------
TRẦN QUỐC VIỆT
CÁC YẾU TỐ ẢNH HƢỞNG ĐẾN CHÊNH LỆCH LỢI SUẤT
CỦA TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP VIỆT NAM.
KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
CHUYÊN NGÀNH: TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG
MÃ SỐ: 7340201
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
TH.S. VŨ THỊ ANH THƢ
TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2018
- ABSTRACT
When it comes to "credit spread," most refer to it as an investment strategy,
while another concept is ignored. Credit spread of corporate bonds is compensation
for recipients in case the company defaults on debts or bankruptcy. This is usually
one of the main bases for investors to valuate prices for this tool when buying and
selling in the market. Therefore, understanding credit coverage in general and the
factors affecting it in particular is essential to provide a basis for professional
investors with solid grounds for valuation and investment. The objective of the
study was to determine factors affecting the difference between the estimated credit
spread and the actual credit spread in the Vietnam bond market while assessing the
direction and magnitude of the impact of these factors. The thesis uses the method
of event study to observe the fluctuation of the difference when specific events
occur beside methods of analyzing descriptive statistics and correlation matrix.
To achieve this goal, the paper asks the following questions:
Beside default risk, what are determinants of credit spread in Vietnam in the
period 2014 - 2017?
How do these factors work? Positive or negative?
These questions will be answered through five chapters of the paper:
Chapter 1:
Introduction
Chapter 2:
Overview of the theory and previous studies
Chapter 3:
The real situation of the corporate bond market in Vietnam and the method
of research.
Chapter 4:
Analysis of research results
i
- Chapter 5:
Conclusions and recommendations
Chapter 01:
In chapter one, in addition to introducing the reasons for choosing the topic
as well as research objectives, the author also clarifies the scope of research,
research subjects and the contributions of the research.
Chapter 02:
In chapter two, the author discusses the theory of credit spread, as well as
summarizes some of the previous scientific papers that relevant to this research.
In the theoretical part of corporate bond credit spreads, the paper refers the
definition of the corporate bond credit spread by the San Francisco Federal Reserve
Bank as well as the formula for determining the credit spread. Factors influencing
the interest spread based on the sum of Lou (2013) are also mentioned in the
theoretical framework. There are 5 traditional factors besides Credit risk that affect
credit spreads, include:
Liquidity risk
Tax effects
Risk premium for systematic shocks
Diversification risk
Treasury term structures
The Merton model is also covered in this section. The purpose of using the
Merton model is to determine the issuer's credit risk, thereby analyzing the impact
of extraneous credit risk factors on the corporate bond credit spread.
The scientific papers summaries section will summarize the research in the
world as well as in Vietnam. Most of the research were studied outside Vietnam and
there is only one empirical research was done by Vietnamese researcher. The author
will comment on these studies, pointing out the inadequacies or limitations of the
research papers as the basis for conducting this study.
ii
- Chapter 03:
Chapter Three will present the current situation of the corporate bond market
in Vietnam. Through the current situation combined with the theoretical foundations
in Chapter 2, the author will present the research methods to be used in the article as
well as the factors selected to assess the impact on the corporate bond credit spread.
In the actual situation, the author mentions the development of the primary
market and the secondary market in the past few years, providing remarkable
figures on the number of enterprises issued as well as the trading situation. The
actual situation is also the basis for the research methodology as well as the
appropriate data sets of the study.
There are three research methods that will be used in this paper:
The descriptive statistic method
The correlation matrix method
Event Study method
There are also two research periods in this study and each of period will have
different approaches:
The 2014 – 2017 period: The author will use The descriptive statistic method
and The correlation matrix method
The 05/2017 – 05/2018 period: The descriptive statistic method will be used
once again and event study method will replace the correlation matrix
method.
Not only the method is different in each period but the data as well. The data
in 2014 – 2017 period has more variables than the 05/2017 – 05/2018 but the time
factor is not as good as the second period. There are six factors were considered to
assembling the impact on credit spread, including:
CPI
PMI
10-year government bond yield
iii
- Duration
ROE
D/E
In addition, the element of ex-coupon date is also reviewed and evaluated.
This factor was selected by observing the realities of corporate listed bond credit
spread.
Chapter 04:
Chapter Four will present the results of the analysis as well as the graphs
formed from the three research methods presented in Chapter 3. The analyses and
interpretations will be presented in the chapter and the final section. The
conclusions will be presented in the fifth chapter.
Chapter 05:
The chapter will draw conclusions from the results obtained from chapter
four. These conclusions will respond directly to the questions posed in chapter one.
The study found that ex-coupon date and consumer price index (CPI) had a
significant effect on corporate bond yields.
The ex-coupon date will increase the credit spread by 2% on average and the
CPI will reduce the credit spread when the information of this factor told that this
index increased compared to the previous month. In the case that the CPI falls, there
is no significant change in the corporate bond credit spread. This research cannot
claims that the other factors have impact on the credit spread or not since only CPI,
yield and ex-coupon date were practiced in event study method.
In addition, chapter five will also give some recommendations to the
investors as well as the government base on the result of this study. For investors,
the recommendations are about how they should trade the bond base on the type of
the investors and for the government is how they should be faster in building
infrastructure in order to calculate credit spread, which is an essensial indicator to
measure economic’s health.
iv
- Also, the author discusses the next study's direction for this study. The author
will continue collection the data of corporate bond market until there are a big data
center is launched. Until then, the author will continue use the event study method
as the main methodology of next research to find out what another factor affect
credit spread in Vietnam.
v
- LỜI CAM ĐOAN
Khóa luận này là công trình nghiên cứu riêng của tác giả, kết quả nghiên
cứu là trung thực, trong đó không có các nội dung đã được công bố trước đây hoặc
các nội dung do người khác thực hiện ngoại trừ các trích dẫn được dẫn nguồn đầy
đủ trong khóa luận.
Tác giả
Trần Quốc Việt
vi
- MỤC LỤC
CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU ................................................................... 1
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI......................................................................................... 1
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU: ................................................................................ 2
1.2.1. Mục tiêu chung ............................................................................................... 2
1.2.2. Mục tiêu cụ thể ............................................................................................... 2
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU: ................................................................................... 3
1.4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU: ................................................... 3
1.4.1. Đối tƣợng nghiên cứu .................................................................................... 3
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu ....................................................................................... 3
1.5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................................ 4
1.6. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI: ........................................................................ 4
1.7. KẾT CẤU CỦA BÀI NGHIÊN CỨU .................................................................. 4
CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU TRƢỚC ... 6
2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT ............................................................................................ 6
2.1.1. Lý thuyết về chênh lệch lợi suất trái phiếu doanh nghiệp ......................... 6
2.1.2. Các yếu tố tác động đến chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp ...... 6
2.2. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ..................................... 8
2.2.1. Nghiên cứu trên thế giới ................................................................................ 8
2.2.2. Nghiên cứu trong nƣớc ................................................................................ 10
2.2.3. Thảo luận về các nghiên cứu trƣớc ............................................................ 11
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP
VIỆT NAM VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................................ 13
3.1. THỰC TRẠNG THỊ TRƢỜNG TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP VIỆT
NAM HIỆN NAY ........................................................................................................... 13
3.1.1. Thị trƣờng sơ cấp ......................................................................................... 13
vii
- 3.1.2. Thị trƣờng thứ cấp....................................................................................... 14
3.2. DỮ LIỆU NGHIÊN CỨU ................................................................................... 16
3.2.1. Dữ liệu dành cho giai đoạn phân tích 2014 – 2017 ................................... 16
3.2.2. Dữ liệu dành cho giai đoạn phân tích 05/2017 – 05/2018 ......................... 20
3.3. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ...................................................................... 26
3.3.1. Phân tích thống kê mô tả ............................................................................. 26
3.3.2. Phƣơng pháp phân tích ma trận tƣơng quan............................................ 27
3.3.3. Phƣơng pháp nghiên cứu sự kiện ............................................................... 27
3.4. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU............................................................................. 27
CHƢƠNG 4: PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ............................................... 30
4.1. PHÂN TÍCH THỐNG KÊ MÔ TẢ ................................................................... 30
4.1.1. Giai đoạn 2014 – 2017 .................................................................................. 30
4.1.2. Giai đoạn 05/2017 – 05/2018 ....................................................................... 35
4.2. PHÂN TÍCH MA TRẬN TƢƠNG QUAN ....................................................... 38
4.3. PHÂN TÍCH KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU SỰ KIỆN ........................................ 44
4.3.1. Phân tích tác động của ngày giao dịch không hƣởng quyền .................... 44
4.3.2. Tác động của thông tin về CPI lên chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh
nghiệp 47
CHƢƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .......................................................... 53
5.1. KẾT LUẬN .......................................................................................................... 53
5.2. KHUYẾN NGHỊ.................................................................................................. 54
5.3. HƢỚNG NGHIÊN CỨU TIẾP THEO ............................................................. 54
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................................. 56
viii
- DANH MỤC BẢNG VÀ HÌNH
Nội dung
Tỷ trọng về giá trị phát hành trái phiếu của các doanh nghiệp Việt Nam
Hình 3.1
tính đến thời điểm tháng 09/2017
Hình 3.2 Sơ đồ thiết kết nghiên cứu
Hình 4.1 Thống kê tổng thể chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thực tế
Hình 4.2 Thống kê tổng thể chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp ước lượng
Thống kê mô tả chênh lệch giữa chênh lệch lãi suất trái phiếu thực tế so
Hình 4.3
với chênh lệch lãi suất trái phiếu ước lượng
Biểu đồ biến động của trung bình chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh
Hình 4.4 nghiệp của tất cả trái phiếu nghiên cứu trong giai đoạn 05/2017 –
05/2018
Biểu đồ thể hiện biến động của chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh
Hình 4.5
nghiệp Vingroup giai đoạn 05/2017 – 05/2018
Biểu đồ thể hiện biến động của chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh
Hình 4.6
nghiệp Novaland giai đoạn 05/2017 – 05/2018
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa CPI và chênh lệch giữa chênh lệch lãi
Hình 4.7
suất thực tế và ước lượng
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa PMI và chênh lệch giữa chênh lệch lãi
Hình 4.8
suất thực tế và ước lượng
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa Yield và chênh lệch giữa chênh lệch
Hình 4.9
lãi suất thực tế và ước lượng
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa Duration và chênh lệch giữa chênh
Hình 4.10
lệch lãi suất thực tế và ước lượng
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa ROE và chênh lệch giữa chênh lệch
Hình 4.11
lãi suất thực tế và ước lượng
Biểu đồ thể hiện tương quan giữa D/E và chênh lệch giữa chênh lệch lãi
Hình 4.12
suất thực tế và ước lượng
ix
- Đồ thị thể hiện chênh lệch lãi suất trái phiếu bất thường (AR) theo thời
Hình 4.13
gian trong cửa sổ sự kiện
Đồ thị thể hiện chênh lệch lãi suất trái phiếu bất thường (AR) theo thời
Hình 4.14
gian trong cửa sổ sự kiện (-10; +10) trong trường hợp CPI tăng
Đồ thị thể hiện chênh lệch lãi suất trái phiếu bất thường (AR) theo thời
Hình 4.15
gian trong cửa sổ sự kiện (-10; +10) trong trường hợp CPI giảm
Thống kê mô tả chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thực tế theo
Bảng 4.1
ngành
Thống kê mô tả chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp ước lượng
Bảng 4.2
theo ngành
Thống kê mô tả chênh lệch giữa chênh lệch lãi suất trái phiếu thực tế so
Bảng 4.3
với chênh lệch lãi suất trái phiếu ước lượng theo ngành
Bảng 4.4 Thống kê mô tả chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp giai đoạn
05/2017 – 05/2018
Bảng 4.5 Ma trận tương quan giữa các yếu tố quan sát
Bảng 4.6 Thống kê giá trị trung bình trong các cửa sổ sự kiện xung quanh ngày
giao dịch không hưởng quyền
Bảng 4.7 Thống kê giá trị trung bình trong các cửa sổ sự kiện xung quanh ngày
công bố kết quả của chỉ số CPI theo tháng
x
- DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
AR Chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp bất thường
CAR Chênh lệch lãi suất trái phiếu bất thường lũy kế
CPI Chỉ số giá tiêu dùng
D/E Tỷ lệ đòn bẩy tài chính của doanh nghiệp
HNX Sở giao dịch chứng khoán Hà Nội
HOSE Sở giao dịch chứng khoán Tp.HCM
PMI Chỉ số quản lý thu mua
ROE Tỷ lệ lợi nhuận ròng trên vốn chủ sở hữu
xi
- CHƢƠNG 1: GIỚI THIỆU NGHIÊN CỨU
1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tại Việt Nam hiện nay, khi nhắc tới “Credit spread”, phần lớn các cuốn sách
tiếng Việt đều nhắc đến nó như là một chiến lược đầu tư trong khi một khái niệm
khác của nó lại không hề được nước đến. “Credit spread” được hiểu là chênh lệch
giữa lãi suất của trái phiếu doanh nghiệp và lãi suất của trái phiếu chính phủ có
cùng thời gian đáo hạn. Cụ thể hơn, “Credit spread” là phần bù rủi ro tín dụng của
trái phiếu doanh nghiệp hay phần bù các nhà đầu tư nhận được trong trường hợp
công ty mất khả năng thanh toán nợ hay phá sản.
Trên thế giới hiện nay, các công trình nghiên cứu về Credit Spread (hay gọi
theo tiếng Việt là chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp) đã có từ rất lâu, từ
những mô hình cơ bản nhất để dự đoán lãi suất trái phiếu doanh nghiệp của Merton
(1974) cho đến các bài viết đi sâu vào phân tích các yếu tác động khác như yếu tố vĩ
mô và các nhân tố đặc trưng của doanh nghiệp có tác động lên Credit Spread của
Collin-Dufresne, P., Goldstein, R.S., Martin, J.S. (2001), Jeffery D Amato and
Maurizio Luisi (2006). Bản thân mỗi quốc gia đều có các bài nghiên cứu riêng cho
Credit Spread của chính nước mình như George Chao Ma, Li Heyi & Bei Zhengxin.
(2013) của Trung Quốc hay Credit spread của Nhật Bản (A.S.M. Sohel Azada,
Abdelaziz Chazib, Peter Cooperc, Amirul Ahsana. 2017). Các bài nghiên cứu này
đã chứng minh rõ được các yếu nào có tác động lên Credit Spread, chiều hướng tác
động của các yếu tố lên Credit Spread và sự khác nhau về mức độ tác động của các
yếu tố khác nhau như thế nào ở mỗi quốc gia khác nhau.
Ở Việt Nam phần lớn các bài nghiên cứu về trái phiếu doanh nghiệp chỉ
dừng lại ở việc nghiên cứu định tính, đưa ra giải pháp phát triển thị trường, trong
khi đó các bài nghiên cứu định lượng về Credit Spread lại quá ít. Cho đến thời điểm
hiện tại, bài nghiên cứu của Nguyễn Lê Hồng Diễm (2013) là một trong số các bài
hiếm hoi nghiên cứu về tác động của xác suất vỡ nợ lên Credit Spread. Tuy nhiên,
trong nghiên cứu này tác giả lấy dữ liệu trong thời gian kinh tế Việt Nam có quá
1
- nhiều biến động và đặc biệt là chất lượng các biến quan sát không tốt do tác giả đã
dùng nhiều giả định thực sự không hợp lý (gán lãi suất của ngân hàng lên lãi suất
phát hành trái phiếu đối với các doanh nghiệp được chọn để quan sát nhưng không
phát hành trái phiếu).
Trên thực tế, việc phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam
ngày càng rõ nét qua chỉ đạo của Chính phủ (Quyết định số 1191/QĐ-TTg phê
duyệt Lộ trình phát triển thị trường trái phiếu giai đoạn 2017 - 2020, tầm nhìn đến
năm 2030). Việc có nhiều doanh nghiệp đã, đang và có kế hoạch phát hành trái
phiếu để huy động vốn. Do đó, các nhà đầu tư chuyên nghiệp và những nhà phát
triển thị trường trái phiếu sẽ cần một mô hình phù hợp cho việc định lượng các yếu
tố ảnh hướng đến chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp. Các nghiên cứu thực
nghiệm từ thị trường trái phiếu doanh nghiệp mỗi nước được đề cập ở trên cho thấy
ngoài yếu tố thuộc về sức khỏe tài chính của doanh nghiệp phát hành, các yếu tố
khác như vĩ mô cũng là nhóm nhân tố tác động đến Credit Spread. Như vậy, làm
sao có thể quyết định giá mua bán trái phiếu phù hợp trước sự biến động của các
yếu tố trên?
Khóa luận này được ra đời nhằm làm rõ yếu tố nào có ảnh hưởng lên chênh
lệch của lãi suất trái phiếu doanh nghiệp tại Việt Nam. Trên cơ sở đó giúp hình
thành nên các câu hỏi cho các nghiên cứu về sau tại Việt Nam.
1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU:
1.2.1. Mục tiêu chung
Mục tiêu chung của bài nghiên cứu này là tìm ra mối quan hệ giữa các biến
vĩ mô, các chỉ số tài chính doanh nghiệp cũng như các sự có có tác động tới chênh
lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp tại thị trường Việt Nam.
1.2.2. Mục tiêu cụ thể
Về mục tiêu cụ thể, bài nghiên cứu đề ra 3 mục tiêu nhỏ sau:
2
- Mục tiêu số 1: Xác định các yếu tố tác động đến chênh lệch lãi suất trái
phiếu doanh nghiệp trong giai đoạn 2014 – 2017.
Mục tiêu số 2: Đánh giá được chiều hướng và mức độ tác động của các yếu
tố đó.
Mục tiêu số 3: Dựa trên kết quả nghiên cứu thực nghiệm, đưa ra các khuyến
nghị cho các bài nghiên cứu sau này.
1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU:
Việc giải quyết các mục tiêu nghiên cứu trên sẽ được làm rõ thông qua việc
trả lời các câu hỏi sau:
Thứ nhất, ngoài những yếu tố về rủi ro vỡ nợ, còn có những yếu tố nào tác
động đến chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam trong giai
đoạn 2014 – 2017?
Thứ hai, các yếu tố đó có tác động như thế nào? Tích cực hay tiêu cực?
1.4. ĐỐI TƢỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
1.4.1. Đối tƣợng nghiên cứu
Để trả lời cho các câu hỏi nêu trên, bài nghiên cứu này sẽ tập chung phân
tích hai đối tượng sau:
Chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp
Mức chênh lệch giữa chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp ước lượng
và lãi suất trái phiếu doanh nghiệp thực tế.
Ảnh hưởng của các yếu tố đến các mức chênh lệch này.
1.4.2. Phạm vi nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu là các trái phiếu của các công ty đại chúng đã niêm yết
và các trái phiếu chính phủ Việt Nam có cùng thời gian đáo hạn. Ngoài những trái
phiếu có thông tin công bố phát hành lần đầu, bài nghiên cứu cũng xem xét riêng
3
- các mã trái phiếu được giao dịch trên sàn giao dịch HOSE như ANCO, VIC hay
NVL. Bên cạnh đó bài nghiên cứu cũng đồng thời xem xét đến các chỉ số kinh tế vĩ
mô như CPI, PMI, các chỉ số tài chính và các mốc thời gian, sự kiện có tác động
làm thay đổi chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp một cách bất thường. Thời
gian nghiên cứu được trải dài từ năm 2014 đến đầu năm 2018, trong đó từ năm
2014 đến 2017 là thời gian phục vụ cho phân tích tổng thể tương quan của các trái
phiếu thu thập được với các yếu tố ảnh hưởng và giai đoạn 05/2017 – 05/2018 được
sử phân tích chi tiết.
1.5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Bài nghiên cứu sẽ sử dụng ba phương pháp: thống kê mô tả, phân tích tương
qua và nghiên cứu nghiên cứu sự kiện để xem xét và đánh giá tác động của các yếu
tố lên chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cả trong ngắn hạn và dài hạn.
Trong đó, phương pháp thống kê mô tả sử dụng nhằm tóm tắt các đặc điểm của bộ
số liệu thu thập được, phân tích ma trận tương quan giúp bài nghiên cứu có cái nhìn
tổng quát về tương quan giữa chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp và các yếu
tố được xem xét. Nghiên cứu sự kiện được dùng nhằm xác định được yếu tố nào
thực sự tác động lên chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp.
1.6. ĐÓNG GÓP MỚI CỦA ĐỀ TÀI:
Các đóng góp mới của đề tài:
Nhận diện các yếu tố chính tác động lên sự thay đổi của chênh lệch giữa lợi
tức trái phiếu doanh nghiệp và lợi tức của trái phiếu chính phủ trong giai
đoạn vừa qua.
Bài viết đóng góp điểm mới về phương pháp sử dụng để giải quyết vấn đề
nghiên cứu. Cụ thể bài viết phối hợp giữa phương pháp phân tích mô tả,
thống kê, phân tích tương quan và chọn mẫu để phân tích sự kiện.
1.7. KẾT CẤU CỦA BÀI NGHIÊN CỨU
Kết cấu của bài nghiên cứu sẽ gồm các chương sau:
4
- Chương 1: Giới thiệu đề tài nghiên cứu
Chương 2: Tổng quan về lý thuyết và các nghiên cứu trước
Chương 3: Xây đựng phương pháp nghiên cứu
Chương 4: Phân tích kết quả nghiên cứu
Chương 5: Kết luận và khuyến nghị
5
- CHƢƠNG 2: TỔNG QUAN VỀ LÝ THUYẾT VÀ CÁC NGHIÊN CỨU
TRƢỚC
2.1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT
2.1.1. Lý thuyết về chênh lệch lợi suất trái phiếu doanh nghiệp
Lợi suất trái phiếu doanh nghiệp thường cao hơn lợi suất của trái phiếu chính
phủ. Theo John Krainer (2004), trái phiếu doanh nghiệp luôn tiềm ẩn rủi ro vỡ nợ,
rủi ro hoạt động và nhiều rủi ro khác. Khoảng chênh lệch này được gọi là credit
spread và trên thực tế được tính như sau:
Chênh lệch
Lãi suất trái Lãi suất trái
lãi suất trái
= phiếu doanh - phiếu chính phủ (2.1)
phiếu doanh
nghiệp có cùng kỳ hạn
nghiệp
Ngoài ra, mức chênh lệch lợi suất trái phiếu doanh nghiệp chịu ảnh hưởng
của nhiều yếu tố, bên trong & bên ngoài doanh nghiệp phát hành. Trong điều kiện
trái phiếu chính phủ được coi là phi rủi ro và thanh khoản thị trường trái phiếu
doanh nghiệp được đánh giá tốt. Mức chênh lệch lợi suất thấp đồng nghĩa với ảnh
hưởng tích cực bởi các yếu tố và ngược lại. Nội dung này được phân tích sau hơn
trong mục 2.1.2 ở phần sau.
Dựa trên cơ sở này, tác giả thiết kế nghiên cứu để xác định các yếu tố ảnh
hưởng đến mức chênh lệch giữa lợi suất ước lượng và lợi suất thực tế của trái phiếu
doanh nghiệp tại Việt Nam. Trong đó, lợi suất ước lượng được tính theo Mô hình
Black – Scholes – Merton bởi phổ biến, dễ ứng dụng George Chao Ma & et al,
(2013), A.S.M Sohel,et al (2017) cùng nhiều tác giả khác. Ngoài ra, ở Việt Nam mô
hình này đã được đề xuất sử dụng vì phù hợp với điều kiện Việt Nam (Lê Văn
Tuấn, 2016).
2.1.2. Các yếu tố tác động đến chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp
6
- Chênh lêch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp vốn phản ánh rủi ro vỡ nợ của
một doanh nghiệp. Tuy nhiên, thông qua nhiều nghiên cứu thực nghiệm đã được
hiện trong suốt hàng chục năm qua, các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng không
chỉ riêng rủi ro vỡ nợ làm thay đổi mức chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp
mà các yếu tố sau đây cũng góp phần vào biến động của chênh lệch lãi suất trái
phiếu chính phủ trên thị trường
Hiện nay theo nghiên cứu của Liang Guo vê các yếu tố tác động đến chênh
lệch lãi suất trái phiếu chính phủ đến từ 6 nhóm yếu tố truyền thống chính sau: rủi
ro tín dụng, rủi ro thanh khoản, tác động của yếu tố thuế, phần bù rủi ro, rủi ro đa
dạng hóa và cấu trúc kỳ hạn của các trái phiếu chính phủ (đường cong lãi suất).
Sự khác nhau trong tính thanh khoản trái phiếu là một trong những yếu tố
quan trọng, Trên thực thế thị trường luôn không hoàn hảo và không hoàn chỉnh. Thị
trường trái phiếu doanh nghiệp thường nhỏ hẹp hơn thị trường trái phiếu chính phủ,
vì thế nhà đầu tư phải đối mặt với một số rủi ro bởi tính thanh khoản thấp. Điều này
khiến họ kỳ vọng sẽ nhận được một khoảng bù đắp cho rủi ro họ phải đối mặt, rủi ro
thanh khoản càng cao thì phần bù càng cao khiến chênh lệch lãi suất trái phiếu
doanh nghiệp cũng càng bị nới rộng.
Sự khác nhau về thuế tính cho khoản lợi thu được từ trái phiếu doanh nghiệp
và trái phiếu chính phủ khiến các nhà đầu vào trái phiếu doanh nghiệp bất lợi hơn.
Sở dĩ là do thuế tính cho khoản lợi từ trái phiếu doanh nghiệp luôn cao hơn, vì thế
để bù đắp cho phần bất lợi này nhà đầu tư kỳ vọng có mức lợi suất cao hơn, chênh
lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp cũng từ đó hình thành. So sánh giữa các doanh
nghiệp khác nhau, trái phiếu doanh nghiệp uy tín có mức lợi suất yêu cầu thấp dẫn
đến nghĩa vụ thuế của nhà đầu tư thấp hơn so với trái phiếu của doanh nghiệp uy tín
thấp, và kết quả là hình thành chênh lệch lãi suất trái phiếu doanh nghiệp.
Chênh lệch lãi suất trái phiếu doanhg nghiệp còn được hình thành từ phần bù
rủi ro hệ thống. Các nhà đầu tư cho rằng biến động lãi suất trái phiếu doanh nghiệp
có tương quan cao với biến động của các loại tài sản khác trên thị trường, trong khi
7
nguon tai.lieu . vn
