Xem mẫu

  1. BỘ NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN TRƯỜNG CAO ĐẲNG CƠ ĐIỆN XÂY DỰNG VIỆT XÔ KHOA XÂY DỰNG GIÁO TRÌNH MÔ ĐUN 25: XÂY TƯỜNG GẠCH NGHỀ: XÂY DỰNG DÂN DỤNG VÀ CÔNG NHIỆP TRÌNH ĐỘ: TRUNG CẤP Ban hành kèm theo quyết định ......................., ngày ….. tháng…. năm …….. của Hiệu trưởng Trường Cao đẳng cơ điện xây dựng Việt Xô Tam điệp năm 2019 1
  2. TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. LỜI GIỚI THIỆU Khoa xây dựng được trường Cao đẳng cơ điện xây dựng Việt Xô giao nhiệm vụ viết giáo trình dạy nghề “Xây dựng dân dụng và công nghiệp” trình độ trung cấp. Bố cục và nội dung giáo trình không viết tuần tự theo chương mục nhỏ như cách viết truyền thống trước đây mà viết theo từng nhiệm vụ (Mô đun). Môđun được người viết chia thành các công việc (các bài). Mỗi công việc được người viết chú ý phân tích sâu từng kỹ năng nghề để người học tiếp thu dễ dàng. Học xong Môđun người học có thể làm ngay được các công việc cụ thể trong Môđun đó. Toàn bộ nội dung của Môđun MĐ 25. XÂY GẠCH được chia thành 7 công việc – do Tô Đình Huấn biên soạn (xem nội dung tổng quát và phân bổ thời gian tại trang 8). Khi soạn thảo giáo trình này, tác giả đã nhận được nhiều sự động viên và góp ý của các đồng chí lãnh đạo Trường cao đẳng cơ điện xây dựng Việt Xô; lãnh đạo Khoa xây dựng; các đồng nghiệp đang dạy nghề “Xây dựng dân dụng và công nghiệp” trong và ngoài trường. Tác giả xin chân thành cảm ơn. Vì giáo trình dạy nghề “Xây dựng dân dụng và công nghiệp” viết theo phương pháp Môđun mới được xuất bản lần đầu nên không thể tránh khỏi sai sót. Rất mong được bạn đọc góp ý để lần tái bản sau cuốn sách được tốt hơn. Tam Điệp, ngày…..tháng…. năm.......... Tham gia biên soạn Chủ biên: Tô Đình Huấn 2
  3. MỤC LỤC Lời giới thiệu ........................................................................................................ 2 Bài 1: Các thao tác xếp gạch .............................................................................. 9 1. Yêu cầu kỹ thuật đối với khối xây gạch...................................................... 9 1.1. Yêu cầu về vật liệu .................................................................................... 9 1.2 Yêu cầu về chất lượng khối xây................................................................. 9 2. Cấu tạo khối xây ........................................................................................ 10 2.1. Chiều dầy tường gạch ............................................................................. 10 2.2. Cấu tạo góc tường ................................................................................... 10 2.3. Cấu tạo góc tường chữ T ......................................................................... 12 2.4. Cấu tạo góc tường chữ thập .................................................................... 14 3. Các thao tác xây ......................................................................................... 15 3.1. Sử dụng dao xây ...................................................................................... 15 3.2. Cầm gạch, xúc vữa ................................................................................. 15 3.3. Gạt vữa và đặt gạch, điều chỉnh. ............................................................ 16 3.4. Cắt mạch, miết mạch .............................................................................. 17 Bài tập thực hành ........................................................................................... 22 Bài 2: Xây cạnh góc mỏ các loại ....................................................................... 35 1. Khái niệm, phân loại và phạm vi áp dụng ................................................. 35 1.1. Khái niệm mỏ .......................................................................................... 35 1.2. Phân loại mỏ............................................................................................ 35 1.2.1. Cấu tạo mỏ dật. .................................................................................... 35 1.2.2. Cấu tạo mỏ nanh .................................................................................. 36 1.2.3. Cấu tạo mỏ hốc .................................................................................... 36 2. Các yêu cầu kỹ thuật .................................................................................. 36 2.1. Đảm bảo các yêu cầu kỹ thuật của khối xây gạch .................................. 36 2.2. Đảm bảo độ ngang bằng giữa các mỏ (Đặc biệt là cao độ lanh tô, giằng tường và trần nhà) ........................................................................................... 36 3. Trình tự và phương pháp xây mỏ dật:........................................................ 37 3.1. Vệ sinh mặt móng (hoặc sàn).................................................................. 37 3.2. Vạch dấu kích thước tường lên mặt móng (hoặc sàn) ............................ 37 3.3. Xây lớp gạch thứ nhất tại chân mỏ. ........................................................ 38 3.4. Xây lớp gạch thứ 2 và 3 .......................................................................... 38 3.5. Xây lớp gạch thứ 4 trở lên ...................................................................... 39 3.5.1. Cách áp thước cữ để khống chế độ thẳng đứng ................................... 39 3.5.2. Cách căng dây lèo để khống chế độ thẳng đứng.................................. 40 3.5.3. Các chú ý khi sử dụng thước cữ, dây lèo ............................................. 40 3.5.4. Cách kiểm tra, khống chế cao độ mỏ (tại các cao độ cần thiết) .......... 40 4. Một số sai phạm khi xây mỏ ...................................................................... 40 4.1. Mỏ dật mớm ............................................................................................ 40 3
  4. 4.2. Mỏ ở 2 đầu gẫy khúc không thẳng hàng. ................................................ 40 4.3. Tại cùng một cốt nhưng số lớp xây không bằng nhau.. .......................... 40 Bài tập thực hành ........................................................................................... 42 Bài 3: Xây trụ độc lập ....................................................................................... 52 1. Cấu tạo trụ gạch độc lập............................................................................. 52 1.1. Cấu tạo trụ tiết diện chữ nhật ................................................................ 52 1.2. Cấu tạo trụ tiết điện vuông (Dạng đặc biệt của trụ tiết diện chữ nhật) ... 52 2. Các yêu cầu kỹ thuật .................................................................................. 52 2.1. Yêu cầu về vật liệu .................................................................................. 52 2.2. Yêu cầu về chất lượng khối xây.............................................................. 53 3. Trình tự và phương pháp xây trụ .............................................................. 53 3.1. Kiểm tra cao độ móng trụ (Trụ ở tầng trệt). ........................................... 53 3.2. Vệ sinh vị trí xây trụ ............................................................................... 53 3.3. Vạch dấu xác định trục tim trụ ................................................................ 53 3.4. Xác định kích thước trụ trên mặt móng (Hoặc sàn)................................ 53 3.5. Xây 3 lớp gạch chuẩn.............................................................................. 54 3.6. Xây lớp gạch thứ 4 trở lên (Kiểm tra theo 3 phương pháp): .................. 54 4. Các sai phạm khi xây trụ độc lập tiết diện chữ nhật .................................. 55 4.1. Sai phạm trong khi chuẩn bị vật liệu ...................................................... 55 4.2. Sai phạm trong quá trình xây. ................................................................. 55 5. An toàn lao động khi xây trụ .................................................................... 55 5.1. An toàn trong khi xây trụ. ....................................................................... 56 5.2. An toàn sau khi xây trụ. .......................................................................... 56 Bài tập thực hành ........................................................................................... 57 Bài 4: Xây trụ liền tường .................................................................................. 64 1. Cấu tạo trụ liền tường................................................................................. 64 1.1. Cấu tạo trụ gạch liền tường 110 ............................................................. 64 1.2. Cấu tạo trụ gạch liền tường 220 .............................................................. 64 2. Các yêu cầu kỹ thuật .................................................................................. 64 2.1. Yêu cầu chung về chất lượng đối với khối xây ...................................... 64 2.2. Các yêu cầu kỹ thuật riêng của khối xây trụ liền tường ......................... 65 3. Trình tự và phương pháp xây trụ liền tường ............................................. 65 3.1. Vệ sinh mặt móng (Hoặc sàn). ................................................................ 65 3.2. Vạch dấu xác định đường bao kích thước trụ ........................................ 65 3.3. Xây 3 lớp gạch làm chuẩn ...................................................................... 65 3.4. Xây lớp thứ tư trở lên (Kiểm tra theo 3 lớp chuẩn, theo 3 phương pháp)…………………………………………………………………………66 4. Các sai phạm khi xây trụ liền tường ......................................................... 66 4.1. Trụ không liên kết tốt với tường ............................................................. 66 4.2. Không kiểm tra thường xuyên trong quá trình xây................................. 66 4
  5. Bài tập thực hành ........................................................................................... 67 Bài 5: Xây móng ................................................................................................ 73 1. Chức năng làm việc và cấu tạo .................................................................. 73 1.1. Chức năng làm việc của móng ................................................................ 73 1.2. Cấu tạo móng gạch .................................................................................. 73 2. Các yêu cầu kỹ thuật .................................................................................. 75 2.1 Yêu cầu về vật liệu ................................................................................... 75 2.2. Yêu cầu về chất lượng khối xây ............................................................. 75 3. Phương pháp xây móng ............................................................................. 75 3.1. Phương pháp xây móng gạch đối xứng .................................................. 75 3.1.1. Công việc chuẩn bị ............................................................................... 75 3.1.2. Trình tự xây .......................................................................................... 76 3.2. Phương pháp xây móng gạch không đối xứng ....................................... 77 3.2.1. Công việc chuẩn bị ............................................................................... 77 3.2.2. Trình tự xây .......................................................................................... 78 4. Các lỗi và cách khắc phục .......................................................................... 78 5. An toàn lao động khi xây móng ................................................................. 78 5.1. An toàn cho việc tập kết vật liệu ............................................................ 78 5.2. An toàn trong quá trình xây .................................................................... 79 Bài tập thực hành ........................................................................................... 81 Bài 6: Xây bậc tam cấp, bậc cầu thang ........................................................... 84 1. Cấu tạo bậc tam cấp, bậc cầu thang ........................................................... 84 1.1. Cấu tạo bậc tam cấp ................................................................................ 84 1.2. Cấu tạo bậc cầu thang ............................................................................. 85 2. Các yêu cầu kỹ thuật của bậc tam cấp, bậc cầu thang ............................... 85 2.1. Yêu cầu về vật liệu .................................................................................. 85 2.2. Yêu cầu về chất lượng khối xây.............................................................. 85 3. Phương pháp xây bậc tam cấp ................................................................... 86 3.1. Xây bậc tam cấp ba phía ......................................................................... 86 3.2. Xây bậc tam cấp một phía ....................................................................... 88 4. Trình tự và phương pháp xây bậc cầu thang .............................................. 88 4.1. Công việc chuẩn bị .................................................................................. 88 4.2. Trình tự xây ............................................................................................. 89 5. Các lỗi và cách khắc phục .......................................................................... 89 Bài tập thực hành ........................................................................................... 91 Bài 7: Xây vòm cuốn ......................................................................................... 97 1. Cấu tạo, tác dụng của cuốn ........................................................................ 97 1.1. Cấu tạo cuốn cung tròn đối xứng ............................................................ 97 1.2. Cấu tạo cuốn cung tròn không đối xứng ................................................. 99 1.3. Cấu tạo cuốn bán nguyệt ....................................................................... 100 5
  6. 2. Các yêu cầu kỹ thuật của cuốn ................................................................. 100 2.1. Yêu cầu về vật liệu ................................................................................ 100 2.2. Yêu cầu về chất lượng khối xây cuốn ................................................... 101 3. Trình tự và phương pháp xây cuốn cung tròn đối xứng .......................... 101 3.1. Kiểm tra độ cao, độ ngang bằng 2 bên tường ....................................... 101 3.2. Lắp dựng khuôn cuốn ........................................................................... 101 3.3. Xác định tâm cuốn ................................................................................ 101 3.4. Vệ sinh mặt tường 2 bên chân cuốn ...................................................... 102 3.5. Xây vai cuốn ....................................................................................... 102 3.6. Xây thân cuốn ....................................................................................... 102 3.7. Tháo dỡ khuôn cuốn.............................................................................. 102 Bài tập thực hành ......................................................................................... 103 Câu hỏi trắc nghiệm ....................................................................................... 110 Trả lời câu hỏi kiểm tra trắc nghiệm ............................................................ 113 Tài Liệu tham khảo ......................................................................................... 113 6
  7. MÔ ĐUN: XÂY TƯỜNG GẠCH Mã số Môđun: MĐ 25 Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của mô đun - Vị trí: Môđun MĐ25 được bố trí sau khi người học đã học xong các môn học chung, các môn học kỹ thuật cơ sở. - Tính chất: Là môđun học chuyên môn quan trọng bắt buộc. thời gian học bao gồm cả lý thuyết và thực hành. Mục tiêu của mô đun Kiến thức: - Trình bày được các tính chất cơ bản của vữa xây dựng thông thường - Phân biệt được các loại vữa để sử dụng họp lý. - Trình bày được các yêu cầu kỹ thuật và cấu tạo của khối xây gạch - Nêu được các chỉ tiêu đánh giá chất lượng khối xây gạch. - Phân tích được định mức, nhân công, vật liệu trong công tác xây. Kỹ năng: - Tính toán được liều lượng pha trộn vữa. - Trộn được các loại vữa xây dựng thông thường. - Làm được các công việc; xây móng, xây tường, xây trụ, xây gờ, xây bậc, xây cuốn, xây vòm cong một chiều. - Phát hiện và sử lý được các sai hỏng khi thực hiện công việc. - Làm được việc kiểm tra, đánh giá chất lượng các công việc xây - Tính toán được khối lượng, nhân công, vật liệu cho công tác xây. Thái độ: - Có tính tự giác trong học tập, hợp tác tốt khi thực tập theo nhóm. - Tuân thủ thực hiện vệ sinh công nghiệp, có ý thức tiết kiệm vật liệu và bảo quản dụng cụ thực tập 7
  8. Nội dung của mô đun Nội dung tổng quát và phân bổ thời gian Thời gian (giờ) Thực Số Tên các bài trong mô đun hành, thí TT Tổng Lý Kiểm nghiệm, số thuyết tra thảo luận, bài tập 1 Các thao tác xếp gạch 18 2 16 2 Xây cạnh góc mỏ các loại 22 3 18 1 3 Xây trụ độc lập 23 3 19 1 4 Xây trụ liền tường 20 2 18 5 Xây móng 22 2 19 1 6 Xây bậc tam cấp, bậc cầu thang 21 2 18 1 7 Xây vòm cuốn 24 1 22 1 Cộng 150 15 130 5 8
  9. BÀI MỞ ĐẦU BÀI 1: CÁC THAO TÁC XẾP GẠCH Mã bài: MĐ 25-01 Giới thiệu: Để thực hiện được một sản phẩm tốt thì các thao tác thực hiện để làm công việc đó một cách chính xác là hết sức quan trọng vì nó quyết định đến sự thành công của sản phẩm đó. Mục tiêu: - Trình bày được yêu cầu kỹ thuật và nguyên tắc cấu tạo của khối xây gạch. - Xếp được cấu tạo các góc tường có hình dạng và chiều dày khác nhau. - Làm được việc kiểm tra đánh giá chất lượng khối xây. - Tự giác trong học tập, hợp tác tốt khi thực tập theo nhóm. - Tuân thủ thực hiện vệ sinh công nghiệp, có ý thức tiết kiệm vật liệu và bảo quản dụng cụ thực tập. Nội dung của bài: 1. Yêu cầu kỹ thuật đối với khối xây gạch 1.1. Yêu cầu về vật liệu - Gạch xây phải có cường độ, kích thước, chất lượng theo quy định của thiết kế. - Các viên gạch phải sạch và có độ ẩm cần thiết. - Vữa xây phải đúng loại, đúng mác theo yêu cầu, được trộn đều và dẻo. Vữa xây tường, trụ có độ dẻo từ 9÷13, vữa xây cuốn, vòm có độ dẻo từ 5÷6. 1.2 Yêu cầu về chất lượng khối xây - Khối xây tường phải đúng vị trí, hình dáng và kích thước, có đủ các lỗ chữa sẵn theo quy định của thiết kế và phương án thi công. - Khối xây tường phải dặc chắc, nghĩa là tất cả các mạch vữa phải đầy, mạch ngoài được miết gọn. những chỗ ngừng xây khi xây tiếp phải làm sạch, tưới nước. - Từng lớp xây phải ngang bằng. - Khối xây phải thẳng đứng, phẳng mặt. - Các góc của khối xây phải đúng theo thiết kế( chủ yếu là góc vuông) 9
  10. - Mạch đứng của khối xây không được trùng nhau, phải lệch nhau ít nhất 5cm. Mạch nằm của khối xây dày từ 8÷15mm. Mạch ruột không được trung quá 4 lớp xây (hình 25-1) 1 2 3 a) b) Hình 25- 1 1. Mạch đứng 2. Mạch nằm 3. Mạch ruột 2. Cấu tạo khối xây 2.1. Chiều dày tường gạch - Căn cứ vào kích thước của viên gạch (220 x 105 x 60)mm và mạch ruột rộng 10mm, có các loại tường gạch dày như sau 60; 105; 220; 335; 450; 565; 650; 795; 910. Tùy thuộc vào kích thước viên gạch được sản xuất tại các vùng miền khác nhau nên chiều dày tường gạch có thể thay đổi chút ít. 2.2. Cấu tạo góc tường - Để khối xây lien kết vững chắc, không bị trùng mạch đứng ở những chỗ giao nhau của các §o¹n bÞ ng¾t §o¹n bÞ ng¾t bức tường, chúng ta phải xếp gạch theo a a nguyên tắc lớp ngắt, lớp câu; bên ngắt, bên câu. 1 1 Líp 1 Líp 2 H Hình 25-2 - Ví dụ ở hình 25-2: Ở lớp 1 trục 1 bị ngắt, trục A được câu. Ở lớp 2 trục 1 được câu, truc A bị ngắt. Quan sát lớp 1 và 2 ta thấy mạch đứng không bị trùng 10
  11. nhau. Dựa vào nguyên tắc lớp ngắt, lớp câu chúng ta xếp được cấu tạo cho các góc tường có bề dày khác nhau. - Cấu tạo góc tường 105 (hình 25-3) Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 105 Hình 25-3 Cấu tạo góc tường 220: * Kiểu 1: hình 25-4 Líp 1 Líp 2 1/2 viªn Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-4 * Kiểu 2: Hình 25-5 11
  12. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220x220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-5 Cấu tạo góc tường 335 ( hình 25-6) Phèi c¶nh Líp 1 Líp 2 Líp 3 Líp 4 Hình 25-6 2.3. Cấu tạo góc tường chữ T. - Cấu tạo góc tường chữ đinh 105: ( Hình 25-7) 12
  13. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh Hình 25-7 - Cấu tạo góc tường chữ đinh 220. * Kiểu 1: (Hình 25-8) Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-8 * Kiểu 2: (Hình 25-9) 13
  14. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-9 - Cấu tạo góc tường chữ đinh 335(Hình 25-10) Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 335 Líp 3 Líp 4 Hình 25-10 2.4. Cấu tạo góc tường chữ thập - Góc tường hình chữ thập rất ít có ở công trình xây dựng. Cấu tạo góc tường chữ thập cũng dựa trên nguyên tắc lớp ngắt, lớp câu để xếp. - Cấu tạo góc tường chữ thập 220 ( Hình 25-11) 14
  15. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-11 3. Các thao tác xây 3.1. Sử dụng dao xây Khi cầm dao, ngón tay cái để lên cổ dao, bốn ngón kia và lòng bàn tay nắm lấy chuôi dao, cầm dao cho cân bằng, lực nắm vừa phải sẽ thoải mái khi thao tác. 3.2. Thao tác cầm gạch, xúc vữa. - Thao tác cầm gạch Bàn tay trái úp xuống cầm vào giữa viên gạch, chiều bụng viên gạch úp xuống ( nếu gạch bị cong) – (hình 25-12) H×nh 13-64 H×nh 13-65 Hình 25-12 - Thao tác xúc vữa Đưa lưỡi dao chéo xuống hộc vữa, lấy một lượng vữa đủ xây một viên gạch ( hình 25-13) 15
  16. H×nh 13-64 Hình 25-13 H×nh 13-65 - Thao tác xúc vữa phải được kết hợp với cầm gạch trong một lần cúi xuống, trường hợp cần chặt, sửa gạch thì phải chặt, sửa trước rồi mới xúc vữa sau ( hình 25-14) Hình 25-14 3.3. Gạt vữa và đặt gạch, điều chỉnh. - Đổ, dàn vữa: vữa được đổ theo chiều dài viên gạch định xây, tùy theo viên gạch được xây ngang hay dọc. Dùng mũi dao dàn vữa theo hướng viên gạch đã xây trước ( hình 25-15) Hình 25-15 16
  17. - Đặt và chỉnh gạch: đưa viên gạch hơi chếch để dàn vữa lên mạch đứng ở vị trí tiếp giáp với viên gạch xây trước, đồng thời day nhẹ theo chiều dài tường để mặt trên viên gạch ăn với dây cữ. khi cần thiết mới dùng dao gõ nhẹ để điều chỉnh (hình 25-16) Hình 25-16 3.4. Cắt mạch, miết mạch. - Lấy vữa thừa miết mạch khi viên gạch đã nằm đúng vị trí, dùng dao lấy vữa thừa ở mặt ngoài tường đổ vào mạch ruột hoặc vào chỗ sẽ xây tiếp. dùng mũi dao miết dọc theo mạch để mạch được gọn và chặt (hình 25-17) CÂU HỎI KIỂM TRA KIẾN THỨC Câu 1. Hãy nêu các yêu cầu kỹ thuật của khối xây. Câu 2. Vẽ cấu tạo góc tường (L) theo quy định xây 3 dọc 1 ngang. Câu 3. Vẽ cấu tạo góc tường () theo quy định xây 3 dọc 1 ngang. TRẢ LỜI CÂU HỎI PHẦN KIẾN THỨC Câu 1: Hãy nêu các yêu cầu kỹ thuật của khối xây. - Khối xây đúng vị trí (tim, cốt), đủ các lỗ chờ sẵn 17
  18. - Khối xây phải đặc chắc, ngang bằng, thẳng đứng, phẳng mặt, vuông góc, không trùng mạch đứng, chiều dày mạch nằm từ 8÷15mm, mạch ruột không trùng quá 4 lớp xây Câu 2 và câu 3: Yêu cầu vẽ góc tường (L) và (T) Theo 3 lớp dọc 1 lớp ngang của các loại tường có chiều dày từ 60mm÷335mm . - Cấu tạo góc tường chữ L tường 105 Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 105 Hình 25-3 Cấu tạo góc tường chữ L tường 220: Kiểu 1: Líp 1 Líp 2 1/2 viªn Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-4 * Kiểu 2: 18
  19. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220x220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-5 Cấu tạo góc tường chữ L tường 335 Phèi c¶nh Líp 1 Líp 2 Líp 3 Líp 4 Hình 25-6 Cấu tạo góc tường chữ T. - Cấu tạo góc tường chữ T tường 105: 19
  20. Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh Hình 25-7 - Cấu tạo góc tường chữ T tường 220. * Kiểu 1: Líp 1 Líp 2 Phèi c¶nh gãc t-êng 220 Líp 3 Líp 4 Hình 25-8 * Kiểu 2: 20
nguon tai.lieu . vn