- Trang Chủ
- Điện - Điện tử
- Giáo trình Thực hành Trang bị điện 2 (Nghề: Điện công nghiệp - Trình độ Cao đẳng) - Trường Cao đẳng Nghề An Giang
Xem mẫu
- ỦY BAN NHÂN DÂN TỈNH AN GIANG
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG
GIÁO TRÌNH
MÔ ĐUN:
THỰC HÀNH TRANG BỊ ĐIỆN 2
NGHỀ : ĐIỆN CÔNG NGHIỆP
TRÌNH ĐỘ : CAO ĐẲNG
(Ban hành theo Quyết định số:630/QĐ-CĐN, ngày 05 tháng 04 năm 2022
của Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề An Giang)
An Giang, Năm ban hành: 2021
- TUYÊN BỐ BẢN QUYỀN
Tài liệu này thuộc loại sách giáo trình nên các nguồn thông tin có thể được
phép dùng nguyên bản hoặc trích dùng cho các mục đích về đào tạo và tham khảo.
Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh
doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm.
LỜI GIỚI THIỆU
Giáo trình thực hành Trang bị điện 2 được biên soạn nhằm đáp ứng cho nhu
cầu về giáo trình cho nghề Điện công nghiệp ở cấp trình độ cao đẳng.
Giáo trình Thực hành Trang bị điện 2 là phần nâng cao của môn Trang bị
điện. Giáo trình gồm có 5 bài thực hành:
Bài 1: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ
1pha.
Bài 2: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng bộ
3 pha sử dụng nguồn điện 1 pha
Bài 3: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ bơm nước
Bài 4: : Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển máy tiện
Bài 5: Bài tập tổng hợp.
Việc biên soạn giáo trình không thể tránh các thiếu sót cần thiết, mong được
sự góp ý từ các đồng nghiệp và học sinh sinh viên.
An Giang, ngày tháng năm 20
Tham gia biên soạn
Lương Hoàng Vĩnh Thuận
1
- MỤC LỤC
ĐỀ MỤC TRANG
Lời giới thiệu 1
Mục lục 2
Bài 1: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện
điều khiển động cơ không đồng bộ 1 pha 4
Bài 2: lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện
điều khiển động cơ không đồng bộ 3 pha sử dụng nguồn điện 1 pha 8
Bài 3: Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ bơm nước 18
Bài 4: : Lắp đặt, sửa chữa mạch máy điện điều khiển máy tiện 15
Bài 5: Bài tập tổng hợp 22
2
- GIÁO TRÌNH MÔN HỌC
Tên môn học/mô đun: THỰC HÀNH TRANG BỊ ĐIỆN2
Mã môn học/mô đun: MĐ 26
Vị trí, tính chất, ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun:
- Vị trí: Đây là mô đun có vị trí quan trọng trong hệ thống thực hành nghề Điện
Công Nghiệp, nó trang bị cho sinh viên những kiến thức và các thao tác cơ bản về
thiết kế, lắp đặt, sửa chữa 1 số mạch máy điện dân dụng và công nghiệp thông
dụng, tạo thuận lợi cho công tác bảo trì, sửa chữa điện.
- Tính chất: Đây là mô đun có tính chất thực hành chuyên môn cao, được bố trí
sau khi đã hoàn thành các môn học cơ sở, mô đun Quấn Dây Động Cơ 1 Pha,
Trang bị điện 1 và đặc biệt là học sau môn Lý thuyết Trang bị điện.
- Ý nghĩa và vai trò của môn học/mô đun: giúp người học nhận biết được
công dụng và lựa chọn các loại khí cụ điện thông dụng trong công nghiệp. Đọc và
phân tích sơ đồ mạch điện của các loại máy điện.
Mục tiêu của môn học/mô đun:
1. Về kiến thức:
Vẽ sơ đồ và trình bày được nguyên lý hoạt động của 1 số sơ đồ mạch máy
điện công nghiệp và dân dụng thông dụng.
2. Về kỹ năng:
- Lắp đặt một số mạch máy điện công nghiệp và dân dụng thông dụng đúng
kỹ thuật, mỹ thuật.
- Sửa chữa được 1 số hư hỏng thông thường trong mạch máy điện công
nghiệp và dân dụng thông dụng.
-Về năng lực tự chủ và trách nhiệm:
- Tổ chức được nơi thực tập gọn gàng, khoa học.
- Chấp hành đúng các nguyên tắc an toàn khi thực tập.
3
- BÀI 1: LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN
ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 1 PHA
Giới thiệu:
Động cơ điện một pha thường được sử dụng nhiều trong dân dụng, vì trong
dân dụng sử dụng điện một pha phổ biến nên để thuận tiện các máy sản xuất
thường sử dụng động cơ một pha.
* Mục tiêu:
- Vẽ được sơ đồ và trình bày nguyên lý hoạt động mạch máy điện điều khiển
động cơ không đồng bộ 1 pha khởi động bằng tụ điện.
- Lắp đặt và sửa chữa được mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng
bộ 1 pha quay 2 chiều thông dụng.
- Tổ chức được nơi thực tập gọn gàng, khoa học.
- Chấp hành đúng các nguyên tắc an toàn khi thực tập.
I. Phần lý thuyết:
Yêu cầu: Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động
cơ không đồng bộ 1 pha dạng khởi động bằng tụ điện, (cuộn khởi động được ngắt
điện bằng rơ le thời gian).
- Mạch sử dụng khởi động từ.
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
1. Sơ đồ nguyên lý mạch:
4
- 2. Nguyên lý hoạt động mạch:
- Muốn động cơ quay thuận thì bấm nút nhấn FWD cuộn KT có điện làm các
tiếp điểm động lực KT có điện cấp điện vào cuộn làm việc của động cơ, đồng thời
cũng cấp điện cho rơ le thời gian và cuộn KKĐ. Cuộn KKĐ có điện thì cuộn khởi
động của động cơ được cấp điện nên động cơ sẽ quay theo chiều thuận, qua thời
gian chỉnh định thì cuộn KKĐ bị mất điện do rơ le thời gian ngắt điện lúc này chỉ
còn cuộn KT làm việc nên động cơ quay chiều thuận.
Muốn động cơ quay ngược thì nhấn REV.
Động cơ được bảo vệ quá tải bằng rơ le nhiệt OL và bảo vệ ngắn mạch bằng
CB.
II. Phần thực hành
1. Bài thực hành 1
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không
đồng bộ 1 pha dạng khởi động bằng tụ điện,(cuộn khởi động được ngắt điện bằng
rơ le thời gian), có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P.
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
5
- a) Vẽ sơ đồ mạch
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
2. Bài thực hành 2
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng
bộ 1 pha dạng khởi động bằng tụ điện,(cuộn khởi động được ngắt điện bằng bộ nút ấn và
công tắc tơ), động cơ có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch:
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
3. Bài làm thêm
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng
bộ 1 pha dạng khởi động bằng tụ điện,(cuộn khởi động được ngắt điện bằng bộ nút ấn và
công tắc tơ), động cơ có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
6
- - Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch điều khiển 2 nơi
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
7
- BÀI 2: LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN ĐIỀU KHIỂN
ĐỘNG CƠ KHÔNG ĐỒNG BỘ 3 PHA SỬ DỤNG NGUỒN ĐIỆN 1 PHA
Giới thiệu:
Một số máy sản xuất cần công suất lớn nhưng động cơ một pha không có
loại lớn (lớn nhất khoảng 5KW) nên phải dùng động cơ ba pha đấu lại thành một
pha để phù hợp lưới một pha.
A. Mục tiêu:
- Vẽ được sơ đồ và trình bày nguyên lý hoạt động mạch máy điện điều khiển
động cơ không đồng bộ 3 pha sử dụng nguồn điện 1 pha.
- Lắp đặt và sửa chữa được mạch máy điện điều khiển động cơ không đồng
bộ 3 pha sử dụng nguồn điện 1 pha.
- Tổ chức được nơi thực tập gọn gàng, khoa học.
- Chấp hành đúng các nguyên tắc an toàn khi thực tập.
B. Nội dung:
I. Phần lý thuyết
1. Sơ đồ nguyên lý mạch:
Sơ đồ mạch động lực và mạch điều khiển mạch đảo chiều động cơ một pha
8
- 2. Nguyên lý hoạt động mạch:
- Muốn động cơ quay thuận thì bấm nút nhấn FWD cuộn KT có điện làm các
tiếp điểm động lực KT có điện cấp điện vào cuộn làm việc của động cơ, đồng thời
cũng cấp điện cho rơ le thời gian và cuộn KKĐ. Cuộn KKĐ có điện thì cuộn khởi
động của động cơ được cấp điện nên động cơ sẽ quay theo chiều thuận, qua thời
gian chỉnh định thì cuộn KKĐ bị mất điện do rơ le thời gian ngắt điện lúc này chỉ
còn cuộn KT làm việc nên động cơ quay chiều thuận.
Muốn động cơ quay ngược thì nhấn REV.
Động cơ được bảo vệ quá tải bằng rơ le nhiệt OL và bảo vệ ngắn mạch bằng
CB.
II. Phần thực hành
1. Bài thực hành 1
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không
đồng bộ 3 pha, sử dụng nguồn điện 1 pha,(tụ khởi động được ngắt điện bằng rơ le
thời gian), có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
2. Bài thực hành 2 và chấm điểm
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không
đồng bộ 3 pha, sử dụng nguồn điện 1 pha,(tụ khởi động được ngắt điện bằng nút ấn
và công tắc tơ), có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
9
- - Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
Sơ đồ mạch động lực và mạch điều khiển mạch đảo chiều động cơ một pha
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
3. Bài làm thêm
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch máy điện điều khiển động cơ không
đồng bộ 3 pha, sử dụng nguồn điện 1 pha,(tụ khởi động được ngắt điện bằng nút ấn
và công tắc tơ), có: P= 1,5KW; U= 220V; I= 11A, f= 50Hz; RPM= 1430V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch điều khiển động cơ quay 2 chiều, không liên động
- Mạch điều khiển 2 nơi
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
10
- b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
11
- BÀI 3: LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN
ĐIỀU KHIỂN ĐỘNG CƠ BƠM NƯỚC
Giới thiệu:
Để thuận tiện cho việc bơm nước lên cao mà không cần phải chờ đợi, người ta
lắp thêm phao nước vào mạch điện để giúp bơm hoạt động mà không cần người
trông coi.
A. Mục tiêu:
- Vẽ được sơ đồ và trình bày nguyên lý hoạt động mạch máy điện điều khiển
động cơ bơm nước.
- Lắp đặt và sửa chữa được mạch máy điện điều khiển động cơ bơm nước.
- Tổ chức được nơi thực tập gọn gàng, khoa học.
- Chấp hành đúng các nguyên tắc an toàn khi thực tập.
B. Nội dung:
I. Phần lý thuyết
1. Sơ đồ nguyên lý mạch:
Sơ đồ mạch động lực và mạch điều khiển mạch đảo chiều động cơ một pha
12
- 2. Nguyên lý hoạt động mạch:
Khi nước ở trên bồn cạn do sức nặng của 2 phao kéo xuống làm đóng tiếp
điểm của phao nước nên RG có điện, tiếp điểm thường mở RG đóng lại cấp điện cho
cuộn K của công tắc tơ K, cáctiếp điểm công tắc tơ K đóng lại cấp điện cho bơm
hoạt động. Khi nước đã đầy 2 phao sẽ nổi lên làm tiếp điểm hở ra ngắt điện vào rơ
le RG nên máy bơm cũng dừng hoạt động.
Mạch được bảo vệ bởi rơ le nhiệt OL và CB.
II. Phần thực hành
1. Bài thực hành 1
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch điều khiển động cơ không đồng bộ 3
pha dạng máy bơm nước tự động(sử dụng công tắc phao), động cơ có: P= 1,5KW;
U= 380V; I= 3A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn
kế, Am pe kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch:
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
2. Bài thực hành 2
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch điều khiển trạm bơm nước sạch sinh hoạt
sử dụng động cơ 1 pha dạng máy bơm nước tự động(sử dụng công tắc phao), như sau:
- Một động cơ rửa lọc, có: P= 5HP; U= 220V; I= 25A; f= 50Hz; RPM=
2930V/P
- Hai động cơ bơm cấp 1: (1cái hoạt động, 1 cái dự phòng), có: P= 2HP; U=
220V; I= 10,2A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P
- Hai động cơ bơm cấp 2: (1cái hoạt động, 1 cái dự phòng), có: P= 3HP; U=
220V; I= 15A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P
13
- - Một động cơ bơm định lượng phèn:, có: P= 80W; U= 220V; I= 0.5A; f=
50Hz; RPM= 2930V/P
- Một động cơ bơm định lượng clo:, có: P= 80W; U= 220V; I= 0.5A; f=
50Hz; RPM= 2930V/P
- Một động cơ khuấy phèn, có: P= 370W; U= 220V; I= 2.5A; f= 50Hz;
RPM= 2930V/P
- Một động cơ khuấy clo, có: P= 370W; U= 220V; I= 2.5A; f= 50Hz; RPM=
2930V/P
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn
kế, Am pe kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
3. Bài làm thêm
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch điều khiển 2 động cơ không đồng bộ 3 pha
dạng máy bơm nước tự động(sử dụng công tắc phao), P= 3,7KW; U= 220V/380V(Δ/Y);
I= 12,9A/7.5A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P; Cosφ= 0,92; η = 82
- Mạch sử dụng khởi động từ
- Động cơ 1 chạy 12h, thì đến động cơ 2 chạy, sau đó qui trình được lặp lại
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch, mất pha(sử dụng bộ PMR)
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn
kế, Am pe kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
14
- BÀI 4: LẮP ĐẶT, SỬA CHỮA MẠCH MÁY ĐIỆN
ĐIỀU KHIỂN MÁY TIỆN
Giới thiệu:
Máy tiện là máy cắt gọt kim loại được sử dụng để gia công các chi tiết cơ khí.
A. Mục tiêu:
- Vẽ được sơ đồ và trình bày nguyên lý hoạt động các mạch máy tiện thông dụng.
- Lắp đặt và sửa chữa được mạch máy tiện thông dụng.
- Tổ chức được nơi thực tập gọn gàng, khoa học.
- Chấp hành đúng các nguyên tắc an toàn khi thực tập.
B. Nội dung:
I. Phần lý thuyết
1. Sơ đồ nguyên lý mạch:
15
- A B C N
CB1
CMV V
PMR
KH KT KN KBN KBD
OL1 OL2 OL3
Sơ đồ mạch động lực
M1 BN BD
16
- Sơ đồ mạch điều khiển:
2. Nguyên lý hoạt động mạch:
Để bôi trơn cho các cơ cấu truyền động của máy tiện, người ta bắt buộc bơm
dầu phải hoạt động thì mới cho trục chính hoạt động.
Nhấn ON1 động cơ bơm dầu hoạt động, khi đó tiếp điểm KBD đóng lại mới
có thể điều khiển trục chính. Muốn quay thuận nhấn FWD muốn quay nghịch thì
nhấn REV. Khi dừng nhấn OFF động cơ sẽ dừng nhanh nhờ có hãm động năng.
Máy bơm nước được điều khiển hoạt động bởi ON2 và OFF2.
II. Phần thực hành
1. Bài thực hành 1
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch điện máy tiện T6M16, hoặc lắp mạch tương
đương
17
- Mạch sử dụng khởi động từ, mạch gồm:
- Một động cơ chính kéo mâm cập, quay 2 chiều không liên động, có hãm
động năng tự động(sử dụng rơ le thời gian) có: P= 4.5KW; U= 220V/380V;
I= 16.4A/9.5A(Δ/Y); f= 50Hz; RPM= 1430V/P; Cosφ= 0,88; η = 82
- Một động cơ bơm nước làm nguội chi tiết gia công, có: P= 0.125KW;
U= 220V/380V(Δ/Y); I= 0.5A/0.3A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P; Cosφ= 0,79; η = 85.
- Một động cơ bơm dầu bôi trơn, có: P= 0.1KW; U= 220V/380V;
I= 0.38A/0.22A(Δ/Y); f= 50Hz; RPM= 2930V/P; Cosφ= 0,79; η = 85
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch, mất pha(sử dụng bộ PMR)
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch:
b) Lắp đặt mạch
c) Sửa chữa hư hỏng mạch
2. Bài thực hành 2 và chấm điểm:
Hãy vẽ sơ đồ, lắp đặt và sửa chữa mạch điện máy tiện T18A, hoặc lắp mạch tương
đương. Mạch sử dụng khởi động từ mạch gồm:
- Một động cơ chính kéo mâm cập, chạy 2 tốc độ Δ/YY(sử dụng công tắc
chuyển mạch), quay 2 chiều không liên động(sử dụng công tắc chuyển mạch), có
hãm động năng tự động(sử dụng rơ le thời gian) có: P= 4.5KW; U= 220V/380V;
I= 16.4A/9.5A(Δ/Y); f= 50Hz; RPM= 1430V/P; Cosφ= 0,88; η = 82
- Một động cơ bơm dầu bôi trơn, có: P= 0.1KW; U= 220V/380V(Δ/Y); I=
0.38A/0.22A; f= 50Hz; RPM= 2930V/P; Cosφ= 0,79; η = 85
- Mạch bảo vệ được quá tải, ngắn mạch, mất pha(sử dụng bộ PMR)
- Mạch có các đèn báo nguồn, đèn báo quá tải, đèn báo chế độ làm việc, Vôn kế
- Mạch được lắp trên bảng điện thực tập, hoặc lắp trên tủ điện
a) Vẽ sơ đồ mạch:
18
- Sơ đồ mạch động lực
19
nguon tai.lieu . vn
