Xem mẫu

  1. BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HỒ CHÍ MINH KHOA CÔNG NGHỆ SH-TP-MT ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP NGHIÊN CỨU SẢN XUẤT NƯỚC NHA ĐAM MẬT ONG Ngành: CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM Chuyên ngành: CÔNG NGHỆ THỰC PHẨM Giảng viên hướng dẫn : Th.S. Huỳnh Phương Quyên Sinh viên thực hiện : Nguyễn Văn Long MSSV:1211110090 Lớp: 12DTP02 TP. Hồ Chí Minh, Ngày…..Tháng…..Năm 2016
  2. LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan nội dung trong đồ án tốt nghiệp là công trình nghiên cứu thực tế của tôi dưới sự hướng dẫn của Th.S. Huỳnh Phương Quyên – giảng viên trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh, đề tài được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, tiến hành nghiên cứu thực nghiệm tại phòng thí nghiệm Công Nghệ Thực Phực Phẩm, khoa Công Nghệ Sinh Học – Thực Phẩm – Môi Trường, trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh. Các Số liệu, bảng trong bài là hoàn toàn trung thực. Đồ án không sao chép dưới bất kỳ hình thức nào, nếu có phát hiện sự gian lận nào tôi xin hoàn toàn chụi trách nhiệm TP.HCM, Ngày…..Tháng…..Năm 2016. Sinh viên thực hiện Nguyễn Văn Long
  3. LỜI CẢM ƠN Trong suốt thời gian từ khi bắt đầu học tập ở giảng đường đại học đến nay, em đã nhận được rất nhiều sự quan tâm của thầy, cô, gia đình và bạn bè đã luôn bên cạnh em, cỗ vũ tinh thần và đã ủng hộ em trong suốt thời gian qua. Để hoàn thành tốt đồ án tốt nghiệp này, ngoài sự nổ lực của bản thân, em còn được sự hổ trợ của rất nhiều người. Em xin gửi lời cảm ơn trân trọng đến thầy cô Khoa Công Nghệ Sinh Học – Thực Phẩm – Môi Trường của trường đại học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh với tri thức và tâm huyết của mình đã truyền đạt vốn kiến thức quý báu cho em trong suốt thời gian học tập tại trường. Với vốn kiến thức được tiếp thu trong quá trình học không chỉ là nền tảng trong quá trình nghiên cứu đồ án mà còn là hành trang quý báu để em bước vào đời một cách vững chắc và tự tin. Đặc biệt cho phép em bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến Th.S. Huỳnh Phương Quyên – người đã tận tình hướng dẫn, truyền đạt nhiều kinh nghiệm quý báu và cung cấp những tư liệu quý báu cho em thực hiện đồ án này. Cám ơn cô đã tiếp thêm cho em niềm tin và nghị lực định hướng cho tương lai. Qua đồ án này, em cũng chân thành cám ơn bán giám hiệu trường Đại Học Công Nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh đã tạo điều kiện cho em tiếp cận và học hỏi nhiều kinh nghiệm trong quá trình làm đồ án. Bên cạnh đó em cũng cám ơn thầy cô cán bộ phòng thí nghiệm đã giúp đỡ em trong suốt thời gian làm đồ án. Cuối cùng em kính chúc Quý Thầy, Cô dồi dào sức khỏe và thành công trong sự nghiệp trồng người. TP.HCM, Ngày…..Tháng…..Năm 2016 Sinh viên thực hiện đồ án Nguyễn Văn Long
  4. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Mục lục CHƯƠNG I : TỔNG QUAN............................................................................................. 3 1.1. Nha đam..................................................................................................................... 3 1.1.1. Nguồn gốc và phân loại: ...................................................................................... 3 1.1.1.1. Nguồn gốc..................................................................................................... 3 1.1.1.2. Phân loại. ....................................................................................................... 3 1.1.2. Đặc điểm thực vật học ........................................................................................ 5 1.1.2.1. Phân loại khoa học ........................................................................................ 5 1.1.2.2. Cấu tạo của từng bộ phận của nha đam ........................................................ 6 1.1.2.3. Đặc điểm sinh trưởng ................................................................................... 9 1.1.2.4. Sâu bệnh thường gặp ở nha đam ................................................................. 10 1.1.2.5. kỹ thuật trồng, chăm sốc cây nha đam. ....................................................... 11 1.1.3. Thành phần hóa học. .......................................................................................... 13 1.1.3.1. Polysaccharide ............................................................................................. 15 1.1.3.2. Protein .......................................................................................................... 17 1.1.4. Tác dụng của nha đam. ...................................................................................... 17 1.1.4.1. Tác dụng có lợi : .......................................................................................... 17 1.1.4.2 Tác dụng có hại : ......................................................................................... 19 1.1.5. Những sản phẩm về nha đam trên trường ......................................................... 19 1.1.5.1. Thạch nha đam ............................................................................................ 19 1.1.5.2. Nước nha đam đóng lon .............................................................................. 20 1.1.5.3. Mứt nha đam................................................................................................ 21 1.1.5.4. Bột nha đam ................................................................................................. 21 1.1.6. Yêu cầu kỹ thuật của nha đam .......................................................................... 22 1.2. Tổng quan về nguyên liệu phụ .............................................................................. 22 1.2.1. Nước ................................................................................................................... 22 1.2.2. Canxi clorua ....................................................................................................... 23 1.2.3. Acid citric ........................................................................................................... 23 1.2.4. Mật ong .............................................................................................................. 24 i
  5. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 1.2.5. Đường................................................................................................................. 25 1.3. Các quá trình cơ bản trong chế biến nước lô hội mật ong( nguồn : tài liệu tham khảo [8], [9]) ......................................................................................................... 26 1.3.1. Quá trình chần .................................................................................................... 26 1.3.2. Quá trình phối chế.............................................................................................. 26 1.3.3. Quá trình bài khí, ghép nắp................................................................................ 27 CHƯƠNG II : VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................. 28 2.1. Thời gian và địa điểm thực hiện ........................................................................... 28 2.2. Nguyên liệu .............................................................................................................. 28 2.3. Hóa Chất.................................................................................................................. 28 2.4. Phương pháp xử lý số liệu .................................................................................... 28 2.5. Sơ đồ nghiên cứu tổng quát ................................................................................... 31 2.5.1. Rửa ..................................................................................................................... 32 2.5.2. Xư lý cơ học ....................................................................................................... 32 2.5.3. Chần ................................................................................................................... 32 2.5.4. Xếp hộp .............................................................................................................. 32 2.5.5. Nấu dịch syrup ................................................................................................... 32 2.5.6. Thanh trùng ........................................................................................................ 33 2.6. Sơ đồ bố trí thí nghiệm. ......................................................................................... 34 2.6.1. Phân tích nguyên liệu ......................................................................................... 35 2.6.1.1. Nha đam ....................................................................................................... 35 2.6.1.2. Mật ong. ....................................................................................................... 35 2.6.2. Thí nghiệm 1 : khảo sát nhiệt độ chần và thời gian chần.................................. 35 2.6.3. Thí nghiệm 2 : Khảo sát hàm lượng CaCl2 ....................................................... 36 2.6.4. Thí nghiệm 3 : khảo sát tỉ lệ nha đam : syrup ................................................... 38 2.6.5. Thí nghiệm 4: khảo sát tỉ lệ phối trộn Mật Ong ................................................ 40 2.6.6. Thí nghiệm 5: khảo sát nhiệt độ thanh trùng..................................................... 42 2.6.7. Thí nghiệm 6: khảo sát thời gian thanh trùng. .................................................. 44 CHƯƠNG 3 : KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN ................................................................. 47 ii
  6. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP 3.1. Kết quả phân tích nguyên liệu .............................................................................. 47 3.1.1. Nguyên liệu Nha đam ........................................................................................ 47 3.1.2. Nguyên liệu mật ong .......................................................................................... 48 3.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian chần đến chất lượng sản phẩm. ............ 48 3.2.1. Ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian chần đến hàm lượng acemannan còn lại trong sản phẩm ............................................................................................................. 49 3.2.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian chần đến kết quả đánh giá cảm quan cấu trúc sản phẩm ............................................................................................................... 50 3.3. Ảnh hưởng của hàm lượng CaCl2 bổ sung vào quá trình chần đến chất lượng sản phẩm ......................................................................................................................... 51 3.4. Ảnh hưởng của tỷ lệ phối chế nha đam : syrup đến chất lượng sản phẩm ..... 53 3.5. Ảnh hưởng của tỉ lệ mật ong phối chế đến chất lượng sản phẩm ..................... 54 3.6. Kết quả thí nghiệm khảo sát nhiệt độ thanh trùng ............................................ 55 3.6.1. Kết quả phân tích tổng vi sinh vật hiếu khí có trong sản phẩm sau khi thanh trùng.............................................................................................................................. 55 3.6.2. Ảnh hưởng của nhiệt độ thanh trùng đến hàm lượng acemannan còn lại trong sản phẩm ....................................................................................................................... 57 3.6.3. Ảnh hưởng của nhiệt độ thanh trùng đến kết quả đánh giá cảm quan mùi vị và cấu trúc sản phẩm ......................................................................................................... 58 3.7. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến chất lượng sản phẩm..................... 59 3.7.1. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến tổng lượng vi sinh vật hiếu khí có trong sản phẩm ............................................................................................................. 60 3.7.2. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến hàm lượng acemannan còn lại trong sản phẩm ....................................................................................................................... 62 3.7.3. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến kết quả đánh giá cảm quan cấu trúc và mùi vị sản phẩm ...................................................................................................... 62 CHƯƠNG IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ................................................................ 64 KIẾN NGHỊ ....................................................................................................................... 66 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................ 67 iii
  7. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP PHỤ LỤC A : CÁC PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH PHỤ LỤC B. PHÂN TÍCH THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA NGUYÊN LIỆU VÀ HÀM LƯỢNG ACEMANNAN PHỤ LỤC C. ĐIỂM ĐÁNH GIÁ CẢM QUAN iv
  8. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC BẢNG Bảng 1.1. Phân loại các giống nha đam................................................................................ 3 Bảng 1.2. Thành phần hóa học của nha đam ...................................................................... 14 Bảng 1.3. Hàm lượng chất khoáng có trong nha đam ........................................................ 15 Bảng 1.4 : Hàm lượng các hợp chất đường có trong gel của nha đam .............................. 15 Bảng 1.5. Hàm lượng acid amin của nha đam ................................................................... 17 Bảng 1.6. Chỉ tiêu của nước sử dụng trong ăn uống .......................................................... 22 Bảng 1.7. Thành phần dinh dưỡng trong 100g mật ong .................................................... 25 Bảng 1.8. chỉ tiêu cảm quan của đường theo TCVN 6958 : 2001 ..................................... 25 Bảng 1.9. Chỉ tiêu hóa lý của đường dùng cho sản xuất theo TCVN 6958 : 2001 ........... 26 Bảng 2.1. Bố trí thí nghiệm thời gian chần và nhiệt độ chần............................................. 36 Bảng 3.1. Kết quả phân tích thành phần hóa lý của nguyên liệu ....................................... 47 Bảng 3.2. Tỉ lệ thành phần nguyên liệu nha đam ............................................................... 47 Bảng 3.3. Kết quả phân tích thành phần nguyên liệu mật ong .......................................... 48 Bảng 3.4. Ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian chần đến hàm lượng acemannan còn lại trong nguyên liệu sau khi chần ........................................................................................... 49 Bảng 3.5. Ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian chần đến kết quả đánh giá cảm quan cấu trúc của sản phẩm................................................................................................................ 51 Bảng 3.6. Ảnh hưởng của hàm lượng CaCl2 bổ sung vào công đoạn chần đến kết quả đánh giá cảm quan cấu trúc sản phẩm ................................................................................ 52 Bảng 3.7. Ảnh hưởng của tỉ lệ syrup: nha đam phối chế đến kết quả đánh giá cảm quan trạng thái cấu trúc của sản phẩm ........................................................................................ 53 Bảng 3.8. Ảnh hưởng của tỉ lệ mật ong phối chế đến kết quả đánh giá cảm quan mùi vị sản phẩm.............................................................................................................................. 54 Bảng 3.9. Kết quả phân tích tổng vi sinh vật hiếu khí ở nhiệt độ 70oC, 80oC, 90oC, 100oC sau 7 ngày nuôi cấy ............................................................................................................. 55 Bảng 3.10. Ảnh hưởng của nhiệt độ thanh trung đến hàm lượng acemannan còn lại trong sản phẩm.............................................................................................................................. 58 v
  9. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Bảng 3.11. Ảnh hưởng của nhiệt độ thanh trùng đến mùi vị và cấu trúc sản phẩm.......... 59 Bảng 3.12. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến tổng lượng vi sinh vật hiếu khí sau 7 ngày nuôi cấy ...................................................................................................................... 60 Bảng 3.13. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến hàm lượng acemannan còn lại trong sản phẩm.............................................................................................................................. 62 Bảng 3.14. Ảnh hưởng của thời gian thanh trùng đến cấu trúc và mùi vị sản phẩm ........ 62 vi
  10. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP DANH MỤC HÌNH Hình 1.1. Cây nha đam ......................................................................................................... 5 Hình 1.2. Cấu tạo sinh học của cây nha đam ...................................................................... 6 Hình 1.3. Thân nha đam........................................................................................................ 7 Hình 1.4. Lá nha đam............................................................................................................ 7 Hình 1.5. Cấu tạo lá nha đam ............................................................................................... 8 Hình 1.6. Hoa nha đam ......................................................................................................... 9 Hình 1.7. Quả nha đam ......................................................................................................... 9 Hình 1.8. Rệp sáp phá loại nha đam ................................................................................... 10 Hình 1.9. Ve trên cây nha đam ........................................................................................... 10 Hình 1.10. Nấm gây hại trên nha đam ................................................................................ 11 Hình 1.11. Thạch lôi hội đóng lon ...................................................................................... 19 Hình 1.12. Nước nha đam đóng lon ................................................................................... 20 Hình 1.13. Mứt nha đam .................................................................................................... 21 Hình 1.14. Bột nha đam ..................................................................................................... 21 Hình 1.15. Sản phẩm mật ong của công ty......................................................................... 24 Hình 2.1. Sơ đồ nghiên cứu tổng quát ................................................................................ 31 Hình 2.2. Sơ đồ bố trí thí nghiệm ....................................................................................... 34 Hình 2.3 Cách bố trí thí nghiệm khảo sát hàm lượng CaCl2.............................................. 37 Hình 2.4. Cách bố trí thí nghiệm khảo sát tỉ lệ nha đam : syrup ....................................... 39 Hình 2.5. cách bố trí thí nghiệm khảo sát tỉ lệ mật ong ..................................................... 41 Hình 2.6. Cách bố trí thí nghiệm khảo sát nhiệt độ thanh trùng ........................................ 43 Hình 2.7. Cách bố trí thí nghiệm khảo sát thời gian thanh trùng ....................................... 45 Hình 3.1. Biểu đồ ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian đến hàm lượng acemannan còn lại trong nguyên liệu sau khi chần ........................................................................................... 50 Hình 3.2. Các mẫu tiến hành thí nghiệm đánh giá cảm quan ............................................ 52 Hình 3.3. Các mẫu tiến hành thí nghiệm đánh giá cảm quan ............................................ 53 vii
  11. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 3.5. Biểu đồ thể hiện sự ảnh hưởng của nhiệt độ thanh trùng đến hàm lượng acemannan ........................................................................................................................... 58 Hình 3.6 Các mẫu tiến hành thí nghiệm đánh giá cảm quan ............................................ 59 Hình 4.1. Sản phẩm lô hội mật ong .................................................................................... 64 Hình 4.2. Nhãn của sản phẩm ............................................................................................. 64 Hình 4.3. Quy trình đề xuất ................................................................................................ 65 viii
  12. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP LỜI MỞ ĐẦU ĐẶT VẤN ĐỀ Việt Nam là đất nước đặc biệt có chiều dài địa lí kéo dài từ Bắc chí Nam hơn 1000 km. Chính điều đó đã mang đến một kiểu khí hậu riêng biệt từ Nhiệt đới cận ôn đới đên khí hậu Nhiệt đới ẩm. Do đó hệ cây trái của Việt Nam hết sức đa dạng và phong phú. Trong số đó có cây nha đam, là một loài thực vật được trồng khá phổ biến ở Việt Nam. Trong những năm gần đây, nhiều người đã biết đến tác dụng tuyệt vời của cây nha đam, đặc biệt là trong hỗ trợ điều trị bệnh ung thư. Ở Việt Nam, nha đam được thu hoạch quanh năm với sản lượng khá lớn, nhưng không giữ được lâu, giá thành lại rẻ 10 000 đồng/kg. Nha đam được trồng chủ yếu để ăn tươi, nấu chè,…những sản phẩm chế biến từ nha đam chỉ mang tính thủ công không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Nha đam có chứa nhiều chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất, đặc biệt là các hoạt chất sinh học quý trong nha đam. Nếu như ngày xưa để đạt được giá trị dinh dưỡng cần thiết thì người ta cần phải lựa chọn hoa quả tươi mua ở chợ hay siêu thị về nhà, qua một số công đoạn vệ sinh thì mới sử dụng được thì nay, khi nước trái cây đóng chai lại là một ưu thế trong thời buổi hiện nay. Thời buổi của công nghệ và thời gian quý giá hơn vàng thì chẳng ai bỏ thời gian đi mua mọi thứ và tự chế biến trong khi nước ép hoa quả có giá trị dinh dưỡng tương tự, giá cả phải chăng lại không mất quá nhiều thời gian và thao tác.. Do đó một sản phẩm nước uống tự nhiên, không chất bảo quản, chứa nhiều dinh dưỡng, đồng thời có khả năng bảo vệ cơ thể trước các tác nhân của môi trường thì sẽ phù hợp với xu thế của người tiêu dùng. Chính vì thế, việc nghiên cứu sản xuất nước nha đam mật ong là giải pháp tối ưu giúp tận dụng được nguồn nguyên liệu rẻ tiền,dồi dào và đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường. Trang 1
  13. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP MỤC ĐÍCH CỦA ĐỀ TÀI : Việc nghiên cứu nước nha đam mật ong góp phần làm : - Đa dạng hóa sản phẩm trên thị trường. - Nâng cao giát trị cho nguyên liệu nha đam. - Tạo ra sản phẩm nước giải khát vừa tiện lợi, vừa dinh dưỡng lại đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. YÊU CẦU CỦA ĐỀ TÀI - Xác định nhiệt độ chần và thời gian chần tối ưu. - Xác định hàm lượng CaCl2 bổ sung cho quá trình chần. - Xác định hàm lượng mật ong bổ sung. - Xác định tỉ lệ syrup : mật ong. - Xác định nhiệt độ thanh trùng tối ưu. - Xác định thời gian thanh trùng tối ưu. Trang 2
  14. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP CHƯƠNG I : TỔNG QUAN 1.1. Nha đam 1.1.1. Nguồn gốc và phân loại: 1.1.1.1. Nguồn gốc Nha đam là loại cây nhiệt đới, là loại cây hạt kín có hoa, thuộc họ huệ. Đây là một họ thuộc cây mọng nước. Cây nha đam có nguồn gốc từ Bắc Phi. Vào cuối thế kỷ 13 một du khách người Italia tên là Marco Polo (1254-1323) đã thực hiện một chuyến đi thám hiểm toàn châu Á. Đến Trung Quốc, Polo đã giới thiệu cho người dân bản xứ một dược thảo mà sau này người ta gọi là nha đam hay lô hội. Nha đam mọc nhiều ở các vùng Phan Thiết, Phan Rang, Phan Rí thuộc các tỉnh Bình Thuận, Ninh Thuận. Chúng chịu hạn hán và khô nóng rất giỏi, vì thế chúng được trồng rải rác khắp Việt Nam để làm thuốc hoặc làm cây cảnh. Hiện nay có hơn 400 loài cây nha đam. 1.1.1.2. Phân loại. Bảng 1.1. Phân loại các giống nha đam Loài Đặc điểm Hình ảnh Aloe Loài nha đam này được xuất xứ từ Barbadensis vùng Địa Trung Hải, Bắc Phi và quần đảo Cannary. Nó thường được trồng ở Châu Á, niềm nam Châu Âu, Nam Mỹ, Mexico, Aruba, Bonaire, Bermuda, Bahamas, Trung và Nam Mỹ, dễ bị hư hại tại 32oF. Có thể sống tốt trên đất bạc màu và vùng đất đá. Trang 3
  15. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Aloe Perryi được xuất xứ từ Đông Phi. Lá khô từ (Aloe perryi xa xưa đã được sử dụng để làm Baker ) thuốc. Nó thường sống ở những môi trường có nhiều đá. Aloe Ferox được tìm thấy tại Kwazulu- Natal, đặc biệt là giữa các vùng trung du và bờ biển trong Umkamaas và lưu vực sông Umlaas. Aloe Ferox có thể phát triển đến 10 feet (3 mét ) và có thể được tìm thấy trên những ngọn đồi đá. Loại thực vật này có thể khác nhau về tính chất vật lý phụ thuộc vào điều kiện khí hậu ở địa phương. Lá của nó rất dày và nhiều thịt, có gai màu nâu đỏ bên lề với các gai nhỏ trên bề mặt trên và dưới. Hoa của nó có màu cam hoặc màu đỏ, cuống hoa cao khoảng 2-4 feet (0,61 -1,2 m ). Nó thích hợp với khí hậu khô nhiệt đới và vùng đất cát. Aloe có nguồn gốc ở bờ biển phía đông Aborecens nam lục địa Châu Phi, bao gồm các quốc gia của Nam Phi, Malawi, Mozambique và Zimbabwe. Aloe Aborecens thích nghi với môi trường Trang 4
  16. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP sống khác nhau, môi trường sống tự nhiên của nó thường bao gồm các khu vực miền núi bao gồm cả phần nổi trên mặt đá và rặng núi tiếp xúc. Chiều cao của loài này khoảng 6-10 feed ( 2- 3 mét ). Lá của nó được trang bị gai nhỏ dọc theo các cạnh của nó và được sắp xếp theo nơ hoa hồng nằm ở cuối của nhánh lá. Hoa được bố trí trong một cụm hoa dạng gọi là chum. Hoa có hình trụ, màu đỏ hoặc màu da cam. ( Nguồn: tài liệu tham khảo [1]). 1.1.2. Đặc điểm thực vật học 1.1.2.1. Phân loại khoa học Nha đam có tên khoa học là : Abloe Barbadensis Miller, var. Chinensis. - Giới : Plantae - Bộ : Asparagales - Họ : Asphodelaceae (nghĩa hẹp ) Xanthorrhoeaceae ( nghĩa rộng ) - Phân họ : Asphodeloideae - Chi : Aloe - Loài : Vera Hình 1.1. Cây nha đam Trang 5
  17. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Tên thông thường : Lô Hội, Nô Hội, Long Tu, Nha Đam, Nhã Đam. Ngoài ra còn có tên là Tượng Đàm, Du Thông, Lưỡi Hổ, Hổ Thiệt để chỉ một số loài khác.Tên quốc tế : Aloe Vera để chỉ loài Aloe Barbadensis. Tên này được ghép từ tên gọi theo ngôn ngữ Arabic “Alloeh” có nghĩa là hồi sinh còn “Vera” theo ngôn ngữ la tinh có nghĩa là thật sự. Một số tên khác : Aloe Vulgaris, Aloe Ferox Linn, Aloe Ferox Mill, Aloe Perfoliata Linn, Aloe Perryi Bak,… 1.1.2.2. Cấu tạo của từng bộ phận của nha đam Hình 1.2. Cấu tạo sinh học của cây nha đam Nha đam thuộc loại cây nhỏ, gốc thân hóa gỗ, ngắn. Thường thì sự tăng chiều dài thân nha đam diễn ra rất chậm nên mặc dù cây đã trưởng thành nhưng phần trên của cây vẫn còn nằm rất gần mặt đất. Thân cao tối đa 60-100 cm. Trang 6
  18. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 1.3. Thân nha đam Lá dạng bẹ, không có cuống lá, mọc vòng rất sát nhau, màu từ nhạt đến lục đậm. Lá mọng nước, mép lá có răng cưa thô như gai nhọn, độ cứng tùy theo loại, mặt trên của lá lõm có nhiều đốm không đều, lá dài từ 30-60 cm. Hình 1.4. Lá nha đam Trang 7
  19. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 1.5. Cấu tạo lá nha đam a. Lớp vỏ bên ngoài màu xanh b. Lớp tê bào nằm phía trên các bó mạch vận chuyển, chứa chất sáp màu vàng với hàm lượng cao của aloin và anthraquinon. c. Lớp trong cùng là một khối nguyên, gồm các tiểu cấu trúc lục giác chứa dịch lỏng của phi lê. Đó chính là gel của nha đam. Nha đam phát hoa ở nách lá. Cuống hoa có thể dài đến 1 m, mang rất hoa mọc rũ xuống, với 6 cánh hoa dính nhau ở phần gốc, 6 nhị thò. Tùy thuộc vào loài nha đam mà màu sắc của hoa sẽ khác nhau ( đỏ, vàng,…). Quả nha đam thuộc quả nang, chứa nhiều hột. Trang 8
  20. ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP Hình 1.6. Hoa nha đam Hình 1.7. Quả nha đam 1.1.2.3. Đặc điểm sinh trưởng Aloe vera là một loài thực vật mọng nước, thích nghi chủ yếu tại các khu vực khô cằn và bán khô hạn, không chụi ngập úng hay thời tiết lạnh. Loài thực vật này có thể đạt đến chiều cao 90 cm. Nó thường nỡ hoa vào mùa hè. Aloe vera thường được trồng trong nhà hoặc ngoài trời. Aloe vera có thể chụi đựng tình trạng hạn hán khắc nghiệt, có thể sống được ở những nơi núi đá và các khu vực ít mưa. Aloe vera có khả năng chóng chọi với hầu hết các loài gây hại, ngoại trừ vài loài côn trùng. Một cây nha đam có thể trưởng thành trong một năm với khí hậu lý tưởng, tiếp xúc với ánh mặt trời, cung cấp đầy đủ nước, chất dinh dưỡng cho đất, …. Thu hoạch có thể bắt đầu năm thứ hai đối với lá đã đạt đến độ trưởng thành 1-3 tháng/lần. Trang 9
nguon tai.lieu . vn