Xem mẫu
- CHUYÊN TƯ TƯ NG H CHÍ MINH TÀI: “NH NG NHÂN T HÌNH THÀNH, QUY T NH M I QUAN H H U NGH C BI T VI T NAM-LÀO, LÀO- VI T NAM”
- Chuyên 1 NH NG NHÂN T HÌNH THÀNH, QUY T NH M I QUAN H H U NGH C BI T VI T NAM-LÀO, LÀO- VI T NAM. ------ Trong l ch s quan h qu c t t xưa t i nay, quan h c bi t Vi t Nam - Lào, Lào – Vi t Nam là m t i n hình, m t t m gương m u m c, hi m có v s g n k t b n ch t, thu chung, trong sáng và y hi u qu gi a hai dân t c trong cu c u tranh vì c l p, t do và ti n b xã h i. M i quan h này, b t ngu n t các i u ki n t nhiên, nhân t dân cư, xã h i, văn hoá và l ch s , truy n th ng ch ng gi c ngo i xâm c a nhân dân hai nư c. Trong ti n trình ó, lãnh t Nguy n Ái Qu c-ngư i sáng l p ra ng C ng s n ông Dương ã s m nh n th y t m quan tr ng c a m i quan h này, v i các ho t ng cách m ng c a mình ã t n n móng v ng ch c phát tri n thành quan h c bi t gi a hai dân t c, hai qu c gia. V các i u ki n t nhiên: Vi t Nam và Lào n m trung tâm bán o n-Trung, thu c vùng ông Nam Á l c a. Trong ph m vi c a bán o ông Dương, Vi t Nam n m phía ông dãy Trư ng Sơn, như m t bao lơn nhìn ra bi n; Lào n m sư n tây dãy Trư ng Sơn, l t sâu vào vùng t li n c a bán o. Như v y, dãy Trư ng Sơn có th ví như c t s ng c a hai nư c, t o thành biên gi i t nhiên trên t li n gi a Vi t Nam và Lào. V i a hình t nhiên này, v ư ng b c Vi t Nam và Lào u theo tr c B c-Nam. Còn v ư ng bi n, con ư ng g n nh t Lào có th thông thương ra bi n ó là t S m Nưa thu c t nh H a Phăn (Lào) qua Thanh Hoá; Xiêng kho ng (Lào) qua Ngh An; Khăm Mu n (Lào) qua Hà Tĩnh; Sav nnakh t (Lào) qua Qu ng Tr và Khăm Mu n (Lào) qua Qu ng Bình. Do i u ki n t nhiên nên s phát tri n kinh t - xã h i c a Vi t Nam và Lào có nhi u i m tương ng, l i v a có nh ng nét khác bi t. Tuy nhiên, trong hoàn c nh toàn c u hóa và h i nh p qu c t ngày nay, h p tác cùng phát tri n hai nư c hoàn toàn có th b sung cho nhau b ng ti m năng, th m nh c a m i nư c v v trí a lý, tài nguyên, ngu n nhân l c, th
- trư ng cũng như s phân vùng kinh t và phân công lao ng h p lý. Ngoài ra, Vi t Nam và Lào là nh ng thu c nư c“v a” và “tương i nh ” s ng c nh nhau, l i n m k con ư ng giao thông hàng h i hàng u th gi i, n i li n ông B c Á, Nam Á qua Tây Thái Bình Dương và n Dương cho nên chi m v trí a- chi n lư c quan tr ng vùng ông Nam Á. V qu c phòng: b bi n Vi t Nam tương i dài, nên vi c b trí chi n lư c g p không ít khó khăn. Trong khi ó, dãy Trư ng Sơn, biên gi i t nhiên gi a Vi t Nam và Lào ư c ví như b c tư ng thành hi m y u, hai nư c t a lưng vào nhau, ph i h p giúp l n nhau t o ra th chi n lư c kh ng ch nh ng a bàn then ch t v kinh t và qu c phòng, tr thành i m t a v ng ch c cho Vi t Nam và Lào trong s nghi p xây d ng và b o v t nư c. V các nhân t dân cư, xã h i: Vi t Nam và Lào u là nh ng qu c gia a dân t c, a ngôn ng . Hi n tư ng m t t c ngư i s ng xuyên biên gi i qu c gia c a hai nư c, ho c nhi u nư c là c i m t nhiên c a s phân b t c ngư i khu v c ông Nam Á nói chung, Vi t Nam và Lào nói riêng. c i m này, n nay v n ti p t c chi ph i m nh m các m i quan h khác trên ư ng biên gi i qu c gia Vi t Nam-Lào. Chính quá trình c ng cư, ho c sinh s ng xen cài c a nh ng cư dân Vi t Nam và cư dân Lào trên a bàn biên gi i c a hai nư c ã d n n vi c cùng khai thác và chia s ngu n l i t nhiên, c bi t là ngu n l i sinh thu . i u này, thêm m t l n n a kh ng nh các quan h c i ngu n và quan h ti p xúc chính là nh ng i u ki n l ch s và xã h i u tiên, t o ra nh ng m i dây liên h và s giao thoa văn hoá nhi u t ng n c gi a cư dân hai nư c. M t trong nh ng minh ch ng cho nh n nh trên ó chính là hai câu chuy n huy n tho i c a hai dân t c u xoay quanh môtíp qu b u m , ó là: ngư i Lào, thông qua câu chuy n huy n tho i ã cho r ng các nhóm dân cư: Lào, Thái, Khơmú, Vi t u có chung ngu n g c. c bi t, trong câu chuy n này, Khún Bulôm ã d n dò v i các con cháu c a Ngư i: “Các con ph i luôn luôn gi tình thân ái v i nhau, không bao gi ư c chia r nhau. Các con ph i làm cho m i ngư i noi gương các con và coi nhau như anh em m t nhà, ngư i giàu ph i giúp k nghèo, ngư i m nh giúp k y u. Các con ph i bàn b c k trư c khi hành ng và ng bao gi gây h n xâm lăng l n nhau”. Còn mi n tây Qu ng Bình và Qu ng Tr c a Vi t Nam, ngư i B’ru cũng gi i thích ngu n c i c a các dân t c Tà Ôi, Ê ê, Xơ ăng, Bana, Khùa, Sách, Mông, Dao, Tày, Khơme, Lào, Thái, Vi t...cũng t qu b u m . Hình tư ng qu b u m ã tr thành bi u tư ng cao p, lý gi i ngu n g c và tình oàn k t keo sơn gi a các dân t c hai bên dãy Trư ng Sơn. Chính vì v y, n nay, các dân t c anh em s ng khu v c biên gi i hai nư c v n còn nuôi dư ng ni m t hào và truy n mãi cho nhau nh ng câu chuy n v o lý làm ngư i vô cùng sâu s c mà ngư i xưa l i. V nhân t văn hoá và l ch s : V nhân t văn hoá, i u c n ph i kh ng nh là do quan h g n gũi và lâu i nên ngư i Vi t và ngư i Lào c bi t là ngư i dân vùng biên gi i am hi u v nhau khá tư ng t n. Trong cu n “Dư a chí” (1) c a Nguy n Trãi ã mô t khá n tư ng v n n văn hoá c áo và phong t c thu n phác c a dân t c Lào, cũng như hi n tư ng giao thoa văn hoá n r gi a i Vi t v i các nư c láng gi ng ông Nam Á, trong ó có Lào L n X ng. S giao thương c a ngư i dân Lào v i ngư i dân Vi t nh t là v i ngư i dân các t nh biên gi i c a Vi t Nam cũng khá nh n nh p. Ngư i dân Vi t Nam bày t m i thi n c m v i m t s m t hàng có ch t lư ng cao c a Lào như: v i d t, chiêng...Chính vì v y, mà hi n nay,
- nhi u dân t c ít ngư i Tây Nguyên c a nư c ta v n còn gi ư c nh ng chi c chiêng Lào n i ti ng. úng như nhà bác h c Lê Quý ôn nh n xét: "Th t là m t nư c ã giàu l i khéo”.(2) i u áng chú ý là trong quan h giao thương v i i Vi t, Lào L n X ng ã không ít l n b c l m i quan tâm c a mình mu n hư ng ra bi n, trong khi i Vi t l i tìm cơ h i m r ng buôn bán vào sâu l c a. Có th kh ng nh r ng, s hài hoà gi a tình c m nhân ái và tinh th n c ng ng là m t nét c s c c a tri t lý nhân sinh ngươì Vi t cũng như ngư i Lào. Chính trong cu c s ng chan hoà này, nhân dân Vi t Nam và nhân dân Lào ã ngày càng hi u nhau hơn và bày t nh ng tình c m r t i chân thành v i nhau. Ng n ng Lào có câu: “Nói h p lòng thì xin ăn cho cũng ch ti c, nói trái ý thì d u xin mua cũng ch ng bán” (V u th c kh , kh kin cò bò thi (bò kh thi), v u bò th c kh kh x cò bò kh i). ó cũng là nh ng tình c m bình d nhưng chân thành mà ngư i dân nư c Vi t dành cho ngư i b n láng gi ng c a mình, còn ư c lưu l i trong thư t ch c : “ngư i Lào thu n h u ch t phác”(3) trong giao d ch buôn bán thì “h vui lòng i chác”(4) M c d u Vi t Nam và Lào có ti ng nói, văn t không gi ng nhau, sáng t o và l a ch n các n n văn hóa cũng như các hình th c t ch c chính tr -xã h i khác nhau, nhưng nh ng nét tương ng thì v n th y ph bi n trong muôn m t i s ng hàng ngày c a cư dân Vi t Nam và Lào. Các n n văn hóa ngh thu t truy n th ng c a Vi t Nam và Lào d dàng tìm th y: s ng c m l n nhau, chia s các giá tr c ng ng, coi tr ng lu t t c, tôn kính ngư i già… S tương ng gi a văn hóa làng – nư c c a ngư i Vi t và văn hóa b n - mư ng c a ngư i Lào xu t phát t c i ngu n cùng n n văn minh nông nghi p lúa nư c ông Nam Á. ng th i, lòng nhân ái bao la và i s ng tâm linh phong phú, trong ó có nh ng nh hư ng sâu m c a o Ph t mà trong cách i nhân x th c a mình, nhân dân Vi t Nam và nhân dân Lào bao gi cũng nêu cao nh ng ph m ch t yêu thương và hư ng thi n. V nhân t l ch s : Theo các thư t ch c n i ti ng c a Vi t Nam như: “Vi t i n u linh” “L ch tri u hi n chương lo i chí” thì năm 550 dư i th i V n Xuân c a nhà ti n Lý, khi b quân Lương phương B c àn áp, Lý Nam bu c ph i lánh n n và anh ru t c a Vua là Lý Thiên B o ã ch y sang t Lào l p căn c ch ng gi c ngo i xâm, m ra m i quan h u tiên Vi t Nam-Lào, Lào-Vi t -Nam. Còn hai b chính s khác là “ i Vi t s ký toàn thư”, “Khâm nh Vi t s thông giám cương m c” thì s ki n quan h ngo i giao, thông hi u u tiên gi a các nư c i Vi t và Lào là vào năm 1067(5). Ti p n vào gi a th k XIV (năm 1353) nh ng quy ư c hoà bình u tiên v biên gi i qu c gia ã ư c xác l p gi a i Vi t và L n X ng khi Ch u Ph Ng ng l n lư t chinh ph c các mư ng Lào, l p nên vương qu c L n X ng th ng nh t u tiên c a ngư i Lào. Ngoài ra, trong su t quá trình c a cu c kh i nghĩa Lam Sơn (1418-1427), nghĩa quân Lê L i cũng luôn nh n ư c s ti p s c c a các t c trư ng và nhân dân Lào vùng biên gi i. i u áng nói, là trong kho ng th i gian t th k XIV n XV, hai nư c i Vi t- L n X ng, L n X ng- i Vi t m c dù không ph i không có nh ng th i kh c g p nguy nan nhưng v i tinh th n l y hoà hi u làm tr ng nên ã sáng su t và công b ng, có ý th c cao không thù h n, ng th i bi t ch ng vun p tình thân ái và h u ngh lâu dài gi a hai dân t c.
- n th k XVII là th i kỳ toàn th nh c a L n X ng dư i Vương tri u Xulinhavôngs (1637-1694), nhà vua Lào ích thân c u hôn công chúa Vua Lê Duy Kỳ. Tuy nhiên, ây cũng là lúc ch phong ki n Vi t Nam bư c vào giai o n kh ng ho ng nên quan h gi a hai vương tri u h u Lê và L n X ng không phát tri n ư c nhi u. Cu i th k XVII, n i b hoàng t c Lào r i ren. Tuy nhiên b t ch p hoàn c nh b t l i c a ch phong ki n i Vi t và L n X ng, quan h nương t a vào nhau gi a nhân dân hai nư c v n ti p t c ư c nuôi dư ng. Chính vì v y, n a cu i th k XVIII, khu v c Mương Phuôn (Xiêng Kho ng) ã tr thành m t că n c kháng quan tr ng c a nghĩa quân Tây Sơn ch ng l i th l c Nguy n Ánh. Th k XIX, quan h Vi t Nam-Lào, Lào -Vi t Nam ã có bư c trư ng thành sâu hơn, nh t là v phương di n nh n th c ch quy n qu c gia, quan i m b n thù cũng như phương cách xây d ng ng minh gi a nhân dân hai nư c. ó là nh ng y u t l ch s . Cùng v i các i u ki n t nhiên, dân cư, xã h i, văn hoá và l ch s và s t nguy n ph i h p c a nhân dân hai nư c Vi t Nam và Lào trong ch ng ngo i xâm nh t là trong cu c u tranh ch ng th c dân Pháp và qu c M xâm lư c càng kh ng nh m i quan h c bi t Vi t Nam-Lào, Lào-Vi t Nam. Trong ti n trình l ch s c hai dân t c u ph i ngoan cư ng ch ng ngo i xâm b o v n n c l p dân t c. Dân t c Vi t Nam k t khi Nhà nư c Văn Lang thành l p ã tr i qua m y ngàn năm l ch s và liên t c b ch phong ki n phương B c xâm lư c, th ng tr và do ó ã ph i không ng ng chi n u giành và b o v c l p dân t c. Nư c Lào cũng tr i qua l ch s hàng nghìn năm và cũng ph i ngoan cư ng ch ng xâm lư c kh ng nh s t n t i c a mình v i tư cách m t dân t c, m t qu c gia c l p. T u th k 20, không cam ch u ách nô l , nhân dân hai nư c Lào-Vi t Nam ã oàn k t, cùng nhau u tranh ch ng Pháp. Như v y, trư c 1930, hai dân t c Lào-Vi t ã oàn k t cùng chi n u ch ng k thù chung, nhưng lúc ó ch d ng l i tính ch t t phát do h n ch v trình nh n th c và i u ki n l ch s . T khi có ch nghĩa Mác-Lênin và tư tư ng H Chí Minh soi ư ng, c bi t là t khi ng C ng s n ông Dương ra i do Ch t ch H Chí Minh sáng l p, tr c ti p lãnh o cu c u tranh gi i phóng c a hai dân t c Lào-Vi t Nam tình oàn k t ó ã ư c phát tri n m nh m và liên t c. Chính truy n th ng yêu nư c v vang là cơ s v ng ch c cho s oàn k t gi a hai dân t c. Tình c m g n bó keo sơn gi a hai dân t c Vi t Nam - Lào trong nh ng năm tháng chi n tranh mà bi u hi n c a nó là nhân dân Lào cùng Vi t ki u u tranh ch ng ch thu c a, ph i h p và ng h cách m ng Vi t Nam giai o n (1930-1939), ti p n giúp nhau ti n hành cu c v n ng kh i nghĩa vũ trang giành chính quy n th ng l i (1939 - 1945) và liên minh Vi t- Lào, Lào-Vi t Nam chi n u ch ng th c dân Pháp và qu c M xâm lư c (1945 – 1975). Sau năm 1975, quan h Vi t Nam và Lào bư c sang m t trang hoàn toàn m i: t liên minh chi n u chung m t chi n hào sang h p tác toàn di n gi a hai qu c gia có c l p ch quy n. Tình c m g n bó keo sơn gi a hai dân t c Vi t Nam - Lào ư c bi u hi n sâu n ng trong s nghi p xây d ng t nư c. Ch t ch H Chí Minh-Ngư i t n n móng v ng ch c cho quan h c bi t Vi t Nam- Lào, Lào -Vi t Nam.
- Trong nh ng th p k u th k XX, chính Nguy n Ái Qu c (Ch t ch H Chí Minh), v i lòng yêu nư c n ng nàn và ngh l c phi thư ng, vư t lên m i khó khăn, gian kh , ã t mình khám phá th gi i tư b n ch nghĩa và các dân t c thu c a, nh m phát hi n chân lý c u nư c. Ngư i ti p nh n và v n d ng sáng t o ch nghĩa Mác – Lênin vào i u ki n c th c a ông Dương xác nh con ư ng gi i phóng các dân t c Vi t Nam, Lào, Campuchia theo con ư ng cách m ng vô s n. Trong quá trình tìm ư ng c u nư c c a mình, Nguy n Ái Qu c r t quan tâm n tình hình Lào. Ngư i không ch lên án ch th c dân Pháp nói chung mà còn t cáo c th s tàn b o c a th c dân Pháp Lào (6). H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên - m t trong nh ng t ch c ti n thân c a ng C ng s n Vi t Nam do Nguy n Ái Qu c tr c ti p sáng l p vào tháng 6 năm 1925 t i Qu ng Châu (Trung Qu c), n tháng 2 năm 1927, H i này gây d ng ư c cơ s t i Lào. Thông qua ho t ng c a H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên Lào, Nguy n Ái Qu c th y ây là i u ki n thu n l i ngư i Vi t Nam v a tham gia cu c v n ng c u nư c t i Lào, v a sát cánh cùng nhân dân Lào xây d ng m i quan h oàn k t khăng khít gi a Vi t Nam – Lào, Lào – Vi t Nam. H i Vi t Nam Cách m ng Thanh niên ã l p H i Ái h u, H i Vi t ki u yêu nư c, m các l p hu n luy n cách m ng trên t Lào. Trên th c t , t n a sau nh ng năm 20 th k XX, Lào là m t u c u tr c ti p truy n bá ch nghĩa Mác – Lênin và tư tư ng c u nư c m i c a Nguy n Ái Qu c vào ông Dương. Năm 1928, ích thân Ngư i bí m t t ch c kh o sát th c a t i Lào (7) càng cho th y m i quan h g n bó m t thi t gi a cách m ng Vi t Nam và cách m ng Lào. Cũng trong năm này, chi b Thanh niên c ng s n u tiên ư c thành l p t i Viêng Chăn, ng th i ư ng dây liên l c gi a nhi u th tr n Lào v i Vi t Nam ư c t ch c. Như v y, Lào tr thành a bàn u tiên trên hành trình tr v ông Dương c a Nguy n Ái Qu c, nơi b sung nh ng cơ s th c ti n m i cho công tác chính tr , tư tư ng và t ch c c a Ngư i v phong trào gi i phóng dân t c ba nư c ông Dương. Quá trình Nguy n Ái qu c t n n móng cho quan h c bi t Vi t Nam – Lào, Lào – Vi t Nam báo hi u bư c ngo t l ch s tr ng i s p t i c a cách m ng Vi t Nam cũng như cách m ng Lào. Ch t ch H Chí Minh là ngư i t n n móng và chính Ngư i cùng ng chí Kayx n Phômvih n, ng chí Xuphanuvông và các th h lãnh o hai ng, hai Nhà nư c, nhân dân hai nư c dày công vun p, dư i s lãnh o c a ng C ng s n ông Dương, ng Nhân dân Cách m ng Lào và ng C ng s n Vi t Nam. Th c ti n ã kh ng nh r ng, trong quan h qu c t ít có nơi nào và lúc nào cũng có ư c m i quan h c bi t, oàn k t, h p tác b n v ng lâu dài, trong sáng như m i quan h Vi t - Lào. Trong b i c nh toàn c u hóa hi n nay, quan h h u ngh truy n th ng c bi t gi a Vi t Nam – Lào, Lào - Vi t Nam cùng v i nh ng cơ h i v n còn không ít thách th c, nh t là các th l c thù ch tìm m i cách xuyên t c, bóp méo l ch s , chia r tình h u ngh c bi t Vi t Nam – Lào. Vì v y, vi c duy trì, c ng c và tăng cư ng m i quan h c bi t trong sáng, thu chung gi a hai ng, hai Nhà nư c và nhân dân hai nư c Vi t Nam – Lào là nhi m v h t s c quan tr ng c a ng, chính quy n và nhân dân hai nư c Vi t Nam-Lào, lào-Vi t Nam.
Chính trị học
Báo chí - Truyền thông
Xã hội học
Giáo dục học
Tâm lý học
Lịch sử - Văn hoá
Triết học
Ngôn ngữ học
Thư viện thông tin
Văn học nước ngoài
Ngư nghiệp
Hành chính - Pháp luật
Địa lý - Địa danh
Văn học Việt nam
Lịch sử Đảng
CNXH - KH
Tư Tưởng HCM
Ngụ ngôn - Cổ tích
Ca dao - Tục ngữ
Hoá học
Sinh học
Y khoa - Dược
Kinh tế học