Xem mẫu
- BÁO CÁO TỐT NGHIỆP
Đề tài
“Kế hoạch chuyển dịch cơ cấu ngành
nông nghiệp Việt Nam thời kỳ
2001-2005”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
PhÇn më ®Çu
C¬ cÊu nghµnh kinh tÕ kh«ng chØ giíi h¹n gi÷a c¸c ngµnh cã tÝnh chÊt
æn ®Þnh. Mµ nã lu«n lu«n thay ®æi sao cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña tõng
thêi kú . HiÖn nay, c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cña c¸c níc trªn thÕ giíi kh«ng
ngõng ®îc ®iÒu chØnh theo yªu cÇu phÊt triÓn kinh tÕ vµ sù tiÕn bé cña khoa
häc c«ng nghÖ . §iÒu chØnh c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ, c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý sÏ t¹o
®µ cho t¨ng trëng kinh tÕ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc khan hiÕm
cña ®Êt níc. Nh thÕ, mét ph¬ng híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ
®îc ®Þnh ra hîp lý, sÏ cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong sù ph¸t triÓn bÒn
v÷ng cña ®Êt níc. NhÊt lµ trong bèi c¶nh kinh tÕ thÕ giíi ®ang trong qu¸ tr×nh
quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ vµ sù ph¸t triiÓn nh vò b·o cña khoa häc – kü thuËt.
§Æc biÖt lµ hoµn c¶nh kinh tÕ cña ViÖt Nam ®ang trong thêi kú chuyÒn ®æi c¬
chÕ vµ héi nhËp.
ViÖt Nam víi h¬n 70% d©n sè lµ n«ng th«n, kinh tÕ dùa chñ yÕu vµo
ngµnh n«ng nghiÖp th× vÊn ®Ò chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ®Æc biÖt
quan träng. V× viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp hîp lý sÏ gãp phÇn
n©ng cao thu nhËp, n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ
trong qu¸ tr×nh CNH-H§H hiÖn nay. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh
n«ng nghiÖp níc ta hiÖn nay cßn nhiÒu bÊt hîp lý vµ thùc sù cha ®¹t ®îc
môc tiªu mµ §¹i Héi ®· ®Ò ra. V× vËy em ®· chän ®Ò tµi “KÕ ho¹ch chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam thêi kú 2001-2005”.
1 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
PhÇn néi dung
I. Giíi thiÖu chung :
1. Mét vµi kh¸i niÖm
a. C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ :
C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ tæng hîp c¸c ngµnh kinh tÕ vµ mèi quan hÖ tû lÖ
gi÷a c¸c ngµnh thÓ hiÖn ë vÞ trÝ vµ tû träng cña mçi ngµnh trong tæng thÓ nÒn
kinh tÕ. C¬ cÊu ngµnh ph¶n ¸nh phÇn nµo tr×nh ®é ph©n c«ng lao ®éng x· héi
chung cña nÒn kinh tÕ vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn chung cña lùc lîng s¶n xuÊt.
Thay ®æi m¹nh mÏ c¬ cÊu ngµnh lµ nÐt ®Æc trng cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Khi ph©n tÝch c¬ cÊu ngµnh cña mét quèc gia, ngêi ta thêng ph©n tÝch
theo 3 nhãm ngµnh chÝnh:
Ngµnh n«ng nghiÖp, trong n«ng nghiÖp bao gåm 3 ngµnh nhá lµ n«ng
nghiÖp, l©m nghiÖp vµ ng nghiÖp.
Ngµnh c«ng nghiÖp , bao gåm ngµnh c«ng nghiÖp vµ x©y dùng.
Ngµnh dÞch vô bao gåm ngµnh th¬ng m¹i , bu ®iÖn vµ du lÞch,…
Nh×n vµo thùc tr¹ng c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ níc ta h«m nay níc ta cã
thÓ nhËn xÐt:Níc ta h«m nay vÒ c¬ b¶n ®ang lµ mét níc n«ng nghiÖp. Xu
híng cã tÝnh quy luËt chung cña sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ vµ
chuyÓn dÞch theo híng CNH-H§H, nghÜa lµ tû träng vµ vai trß cña ngµnh
c«ng nghiÖp vµ dÞch vô cã xu híng t¨ng nhanh cßn tû träng cña ngµnh n«ng
nghiÖp cã xu híng gi¶m dÇn. Kinh nghiÖm thÕ giíi cho thÊy muèn chuyÓn tõ
mét nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ®Òu ph¶i tr¶i qua
c¸c bíc: chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ n«ng nghiÖp (tû träng ngµnh n«ng nghiÖp
chiÕm 40-60%,c«ng nghiÖp tõ 10-20%,dÞch vô tõ 10-30%) sang nÒn kinh tÕ
c«ng n«ng nghiÖp( tû träng ngµnh n«ng nghiÖp tõ 15-25%, c«ng nghiÖp 25-
35%, dÞch vô 40-50%), ®Ó tõ ®ã chuyÓn sang nÒn kinh tÕ c«ng nghiÖp ph¸t
triÓn (tû träng ngµnh n«ng nghiÖp díi 10%, c«ng nghiÖp 35-40%, dÞch vô
50-60%)
2 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
Nhng theo tÝnh chÊt mèi quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi th× c¬ cÊu
ngµnh cßn ®îc dùa theo c¬ cÊu ngµnh ®ãng , c¬ cÊu ngµnh híng ngo¹i,c¬
cÊu më hçn hîp. C¬ cÊu ngµnh ®ãng hay cßn gäi lµ c¬ cÊu híng néi, ®îc tæ
chøc dùa trªn c¬ cÊu tiªu dïng cña d©n c. Nhîc ®iÓm cña c¬ cÊu nµy lµ nÒn
kinh tÕ kh«ng cã tÝnh c¹nh tranh quèc tÕ, kh«ng tranh thñ ®îc sù gióp ®ì cña
quèc tÕ.
C¬ cÊu híng ngo¹i lµ híng tæ chøc ngµnh kinh tÕ trong níc theo
nh÷ng dÊu hiÖu quèc tÕ vÒ gi¸ c¶, c©ó thÞ trêng quèc tÕ, nghÜa lµ c¸ nh©n
ngêi s¶n xuÊt vµ ngêi tiªu dung ®Òu híng ra thÞ trêng quèc tÕ. Nhîc
®iÓm cña c¬ cÊu nµy lµ nÒn kinh tÕ phô thuéc vµo sù biÕn ®éng cña quèc tÕ, h¹
thÊp ®ång tiÒn trong níc.
C¬ cÊu më hçn hîp: Võa chÊp nhËn giao lu th¬ng m¹i quèc tÕ võa
kh«ng ph©n biÖt thÞ trêng , nghÜa lµ coi träng c¶ thÞ trêng trong níc vµ thÞ
trêng quèc tÕ.
Xu híng cña viÖt nam hiÖn nay lµ thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më hçn hîp .
b.ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ
*Kh¸i niÖm
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn c¬ cÊu ngµnh
kinh tÕ tõ d¹ng nµy sang d¹ng kh¸c phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng
lao ®éng x¸ héi vµ phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, ph¸t triÓn
khoa häc- c«ng nghÖ. §©y kh«ng ph¶i ®¬n thuÇn lµ sù thay ®æi vÞ trÝ, mµ lµ sù
thay ®æi c¶ vÒ lîng vµ chÊt trong néi bé c¬ cÊu ngµnh. ViÖc chuyÓn dÞch c¬
cÊu nµy ph¶i dùa trªn c¬ së mét c¬ cÊu hiÖn cã, do ®ã néi dung cña chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ngµnh lµ c¶i t¹o c¬ cÊu cò l¹c hËu hoÆc cha phï hîp ®Ó x©y dùng
c¬ cÊu míi tiªn tiÕn hoµn thiÖn vµ phï hîp h¬n
*.C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè,
do ®ã viÖc ph©n tÝch c¸c nh©n tè nµy sÏ cho phÐp t×m ra mét c¬ cÊu ngµnh hîp
lý. C¶ 2 nhãm nh©n tè chÝnh ¶nh hëng ®Õn chuyÓn dÞch c¬ c¸u ngµng kinh tÕ:
*Nhãm nh©n tè ®Þa lý tù nhiªn: VÞ trÝ ®Þa lý, khÝ hËu, ®Êt ®ai tµi nguyªn.
3 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
C¸c nh©n tè nµy cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu
ngµnh kinh tÕ . Bëi v× nguyªn t¾c cña chuyÓn c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ ph¶i t¹o
ra ®îc c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý trªn c¬ së sö dông ®¬c hiÖu qu¶ mäi lîi thÕ so
s¸nh. Víi mçi ®Æc ®iÓm kh¸c nhau vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, khÝ hËu, ®Êt ®ai, tµI nguyªn
th× sÏ cã mét c¸ch lùa trän c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ kh¸c nhau.
*Nhãm nh©n tè kinh tÕ x· héi
D©n sè vµ nguån lao ®éng : nh©n tè nµy t¸c ®éng kh«ng nhá tíi qu¸
tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. Víi ®Æc ®iÓm d©n sè ®«ng, nguån lao
®éng dåi dµo, cho nªn trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ tranh
thñ lîi thÕ nguån lao ®éng dåi dµo, nguån lao ®éng rÎ ®Ó ph¸t triÓn nh÷ng
ngµnh thu hót nhiÒu lao ®éng, vèn ®Çu t
Nh©n tè truyÒn thèng lÞch sö: ViÖc ph¸t huy nh÷ng ngµnh nghÒ tiÓu thñ
c«ng nghiÖp truyÒn thèng còng ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn qu¸ tr×nh chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ. §iªï nµy kh«ng chØ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm truyÒn
thèng xuÊt khÈu mµ cßn t¹o ®iÖu kiÖn c¸c ngµnh dÞch vô du lÞch
Nh©n tè thÞ thêng :ThÞ trêng ®Æc biÖt lµ cÇu vµ c¹nh tranh trªn thÞ
trêng trong vµ ngoµI níc lµ yÕu tè cã ¶nh hëng trùc tiÕpvµ quyÕt ®Þnh ®Çu
tiªn tíi c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ .ChÝnh cÇu mµ c¬ cÊu vµ xu thÕ vËn ®éng cña
chóng ta ®Æt ra nh÷ng môc tiªu cÇn v¬n lªn ®Ó tho¶ m·n , lµ c¬ së ®Ó ®¶m
b¶o tÝnh thùc thi vµ vµ hiÖu qu¶ cña ph¬ng ¸n chuyÓn dÞch c¬ Êu ngµnh kinh
tÕ.
*Nh©n tè khoa häc c«ng nghÖ
T¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ cã ¶nh hëng nhiÒu mÆt ®Õn c¬ cÊu
ngµnh cña nÒn kinh tÕ .ë níc ta ,yÕu tè nµy ®· thóc ®Èy sù ra ®êi vµ thóc ®Èy
mét sè ngµnh nh dÇu khÝ , ®iÖn tö…lµm thay ®æi quy m« tèc ®é ph¸t triÓn
cña cac ngµnh chÕ biÕn, dÞch vô.
*Nh©n tè chÝnh trÞ
Sù æn dÞnh vÒ chÝnh trÞ còng lµ c¬ së thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬
cÊu ngµnh theo híng CNH-H§H. ë níc ta do cã sù l·nh ®¹o cña ®¶ng ,do
4 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
®êng lèi ph¸t x· héi ®óng ®¾n ,v× vËy sau 10 n¨m ®æi míi níc ta ®· thu
®îc nhiÒu thµnh tùu to lín trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ .
*Nh©n tè chÝnh s¸ch :
Nh÷ng ®Þnh híng chiÕn lîc vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc cã
ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh .NÕu ta phã mÆc
cho sù t¸c ®éng cña thÞ trêng th× sù h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh mong muèn sÏ
rÊt chËm,nÕu lµ nh÷ng ngµnh kh«ng v× môc ®Ých lÝ luËn hoÆc tû suÊt lîi nhu¹n
thÊp .Ngîc l¹i nÕu nhµ níc can htiÖp qu¸ s©u vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn sÏ dÉn
tíi viÖc h×nh thµnh c¬ cÊu ngµnh kÐm hiÖu qu¶ .
2. Mét sè lý thuyÕt vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ
a)Lý thuyÕt vÒ ph©n kú ph¸t triÓn kinh tÕ cña Rostow:
Walt Rostow cho r»ng qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña bÊt kú quèc gia
nµo còng ph¶i tr¶i qua 5 giai ®o¹n tuÇn tù:
X· héi truyÒn thèng víi ®Æc trng lµ nã ph¶i gi÷ vai trß thèng trÞ ®êi
s«ng kinh tÕ ,n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ x· héi kÐm linh ho¹t .
Giai ®o¹n chuÈn bÞ cÊt c¸nh : trong giai ®o¹n nµy nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn
thiÕt ®Ó chuÈn bÞ cÊt c¸nh b¾t ®Çu xuÊt hiÖn nh ®æi míi kÕt kÊu h¹ tÇng kü
thuËt nh giao th«ng ph¸t triÓn .B¾t ®Çu h×nh thµnh nh÷ng khu vùc ®Çu tµu cã
t¸c dông l«i kÐo nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn .
Giai ®o¹n cÊt c¸nh víi dÊu hiÖu quan tränh nh tû lÖ ®Çu t so víi thu
nhËp quèc d©n ®¹t møc 10%, xuÊt hiÖn ngµnh c«ng nhiÖp chÕ biÕn víi tèc ®é
t¨ng trëng cao cã nh÷ng chuyÓn biÕn m¹nh mÏ trong thÓ chÕ x· héi
Giai ®o¹n trëng thµnh cã ®Æc trng lµ tû lÖ ®Çu t ®· t¨ng tõ 10%-
20% thu nhËp thuÇn tuý , khoa häc kü thuËt dîc øng dôngtoµn bé c¸c mÆt
ho¹t ®éng kinh tÕ.NhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp míi hiÖn ®¹i ph¸t triÓn ,n«ng
nghiÖp ®îc c¬ giíi ho¸ ®¹t n¨ng suÊt lao ®éng cao,sù ph¸t triÓn kinh tÕ trong
níc héi nhËp víi thÞ trêng quèc tÕ
Giai ®o¹n tiªu dïng cao: thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi t¨ng nhanh,c¬
cÊu lao ®éng cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ tay nghÒ cao.VÒ mÆt x· héi c¸c chÝnh
5 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
s¸ch kinh tÕ híng vµo phóc lîi x· héi nh»m t¹o ra cÇu cao vÒ hµng tiªu dïng
l©u bÒn vµ c¸c dÞch vô c«ng céng cña nhãm dan c.
Lý thuyÕt ph©n kú ph¸t triÓn kinh tÕ rÊt cã ý nghÜa ®èi víi viÖc chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ë ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh CNH hiÖn nay.Nã cho
biÕt ViÖt Nam dang ë giai ®o¹n nµo vµ ®Æt ra nhiÖm vô cho ViÖt Nam cÇn ph¶i
thùc hiÖn chuÈn bÞ cho nh÷ng tiÒn ®Ò cÇn thiÕt cho viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ
cña m×nh sang giai ®o¹n cÊt c¸nh
b)Lý thuyÕt nhÞ nguyªn
Lý thuyÕt nµy do A.Lewis khëi xíng ,tiÕp cËn tõ ®êi sèng kinh tÕ cña
níc ®ang ph¸t triÓn .NÒn kinh tÕ cã hai khu vùc song song tån t¹i .Khu vùc
thuyÒn thèng cã ®Æc ®iÓm lµ tr× trÖ,n¨ng suÊt lao ®éng thÊp vµ d thõa lao
®éng .V× thÕ cã thÓ chuyÓn mét phÇn lao ®éng tõ ®©y sang khu vùc c«ng
nghiÖp hiÖn ®¹i mµ kh«ng ¶nh hëng g× ®Õn s¶n lîng n«ng nghiÖp.Do cã
n¨ng suÊt lao ®éng cao nªn khu vùc c«ng nghiÖp cã thÓ tÝch luü ®Ó më réng
s¶n suÊt mµ kh«ng phô thuéc vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn chung cña toµn bé nÒn kinh
tÕ
Tõ nh÷ng nhËn ®Þnh trªn,ta cã thÓ ®a tíi mét kÕt luËn ®Ó thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam lµ:ph¶i më réng khu vùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i
cµng tèt mµ kh«ng cÇn quan t©m tíi khu vùc n«ng nghiÖp truyÒn thèng.Sù gia
t¨ng khu vùc c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i tù nã sÏ rót lao ®éng tõ khu vùc n«ng
nghiÖp sang vµ biÕn nÒn s¶n suÊt tõ tr¹ng th¸i nhÞ nguyªn sang nÒn kinh tÕ
c«ng nghiÖp ph¸t triÓn
Lý thuyÕt ph¸t triÓn c¬ cÊu ngµnh kh«ng c©n ®èi
3.
Thø nhÊt :ViÖc ¸p dông c¬ cÊu kh«ng ®æi sÏ g©y lªn ¸p lùc,t¹o ra sù kÝch
thÝch ®Çu t.NÕu nh dù ¸n ®Çu t lín h¬n vµo mét lÜnh vùc th× ¸p lùc ®Çu t
sÏ xuÊt hiÖn bëi cÇu lín h¬n cung lóc ®Çu vµ sau ®ã th× cung x lín h¬n cÇu ë
mét sè lÜnh vùc. ChÝnh nh÷ng dù ¸n ®ã cã t¸c dông l«i kÐo ®Çu t theo kiÓu lý
thuyÕt sè nh©n
6 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
Thø hai:Trong mçi giai ®o¹n cña thêi kú CNH ,vai trß “cùc t¨ng trëng”
cña c¸c ngµnh trong nÒn kinh tÕ kh«ng gièng nhau. V× thÕ cÇn tËp trung nguån
lùc khan hiÕm cho mét sè lÜnh vùc nhÊt ®Þnh .
Thø ba:Trong mçi giai ®o¹n ph¸t triÓn CNH,c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
rÊt thiÕu vèn, lao ®éng kü thuËt ,c«ng nghÖ vµ thÞ trêng nªn kh«ng dñ ®iÒu
kiÖn dÓ cïng mét luc ph¸t triÓn ®ång bé tÊt c¶ c¸c ngµnh hiÖn ®¹i.V× thÕ sù
ph¸t triÓn c¬ cÊu kh«ng c©n ®èi lµ sù lùa chän b¾t buéc
M« h×nh kh«ng c©n ®èi më cöa híng ngo¹i ®· trë thµnh xu híng
chÝnh yÕu cña c¸c níc chËm ph¸t triÓn tõ thËp niªn 80 trë l¹i ®©y.
Níc ta lµ mét níc thuÇn n«ng,nÒn kinh tÕ cßn ch¹m ph¸t triÓn,nguån
lùc cßn h¹n chÕ,®Æc biÖt lµ nguån lùc vèn th× viÖc ¸p dông m« h×nh “cùc t¨ng
trëng” cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nganh kinh tÕ lµ rÊt dung ®¾n ViÖc
®Çu t cho mét sè nganh ,lÜnh vùc ®Çu tÇu sÏ h¹n chÕ viÖc ®Çu t dµn tr¶i
kh«ng hiÖu qu¶.
II. KÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp ViÖt Nam
1. Vai trß cña kÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp lµ mét néi dung quan träng
trong qu¸ tr×nh CNH-H§H ®Êt níc. NÕu xac ®Þnh ®îc ph¬ng híng vµ gi¶i
ph¸p chuyÓn dÞch ®óng sÏ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao trong sù ph¸t
triÓn. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh ®îc r»ng, chuyÓn dÞch ngµnh n«ng nghiÖp cã vai trß
quan träng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ v×:
Thø nhÊt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp nh»m khai th¸c vµ sö
dông cã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè lîi thÕ cña nÒn kinh tÕ, vïng vµ ®Þa ph¬ng. C¸c
yÕu tè ®ã lµ nguån lùc tµi nguyªn, lao ®éng …yÕu tè lîi thÕ so s¸nh nh chi
phÝ s¶n xuÊt
Th«ng qua qu¸ tr×nh tæ chøc khai th¸ccã hiÖu qu¶ c¸c yÕu tè lîi thÕ, sÏ
t×m ra ®îc c¸c ngµnh mòi nhän t¹o kh¶ n¨ng t¨ng trëng m¹nh cho ®Êt níc,
vïng hoÆc ®Þa ph¬ng, ®ång thêi gi¶i quyÕt mèi quan hÖ bÒn v÷ng gi÷a t¨ng
trëng kinh tÕ víi b¶o tån tµi nguyªn thiªn nhiªn, víi ph¸t triÓn nguån nh©n
lùc .
7 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
Thø hai, chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp sÏ thóc ®Èy t¨ng trëng
kinh tÕ. Tríc hÕt chuyÓn dÞch c¬ cÊu nh»m n©ng cao vai trß vµ thiÕt lËp mèi
quan hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c ngµnh n«ng- l©m- ng nghiÖp víi nhau, t¹o ®µ cho
c¸c ngµnh nµy cïng t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn.
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp gióp c¸c ngµnh tiÖp thu tr×nh ®é
khoa häc- c«ng nghÖ (KH-CN), thóc ®Èy qu¸ tr×nh CNH-H§H
Thø ba,chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp(NN) t¹o ra sù thay ®æi
trong c¬ cÊu x· héi.
HiÖn nay trong qu¸ tr×nh CNH-H§Hë ViÖt Nam, xu híng chuyÓn
dÞch c¬ cÊu ngµnh lµ t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô(CN-DV), gi¶m tû
träng NN nhng gi¸ trÞ tuyÖt ®ãi cña mçi ngµnh ®Òu t¨ng. Do ®ã chuyÓn dÞch
c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp hîp lý sÏ gãp phÇn lµm t¨ng tû träng tuyÖt ®èi cña
ngµnh NN.
2. Sù cÇn thiÕt ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp
Kinh nghiÖm thµnh c«ng cña mét sè níc:
Trong 10 níc ASEAN, cã 4 níc thµnh viªn ph¸t triÓn m¹nhNN lµ
Th¸i Lan, Malaixia, In®«nªxia vµ Philippin. In®«nªxia lµ mét quèc gia bao
gåm hµng chôc ngµn hßn ®¶o lín nhá, víi d©n sè kho¶ng 205 triÖu ngêi.
Philippincòng lµ mét quèc ®¶o gåm nhiÒu hßn ®¶o, t¹o nªn sù ®a d¹ng cña khÝ
hËu. Malaixia cã diÖn tÝch ®Êt NN Ýt, chØ chiÕm 14,9% tæng diÖn tÝch, b×nh
qu©n ®Çu ngêi lµ 0,25 ha ®Êt canh t¸c . Th¸i lan cã diÖn tÝch ®Êt ®ai réng,
mÇu mì, khÝ hËu nhiÖt ®íi, thÝch hîp víi sù ph¸t triÓn cña nhiÒu lo¹i c©y con.
Th¸i lan cßn cã c¶ ®ång b»ng ch©u thæ réng lín thÝch hîp trång lóa, nu«i
trång thuû s¶n vµ c¶ cao nguyªn, vïng nói ®Ó ph¸t triÓn c©y CN, c©y ¨n qu¶
Mçi níc mét vÎ, cã møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ Ýt nhiÒu kh¸c nhau,
nhng nh×n chung ®Òu lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ë §«ng nam ¸, NN n«ng
th«n ®ang lµ lÜnh vùc kinh tÕ chÝnh. Cïng víi ViÖt Nam c¸c níc nµy ®ãng
gãp 45%g¹o xuÊt khÈu, 80% cao su tù nhiªn xuÊt khÈu, phÇn lín cµ phª vµ
dÇu ¨n xuÊt khÈu trªn thÕ giíi. MÆt kh¸c 4 níc nµy do cã ®iiªï kiÖn tù nhiªn
gÇn gièng ViÖt Nam nªn cã nh÷ng mÆt hµng lµ kh¸ch hµng cña ViÖt Nam, cã
8 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
nh÷ng mÆt hµng lµ ®èi thñ c¹nh tranh xuÊt khÈu víi ViÖt Nam( g¹o, caphª,cao
su, tiªu, thuû s¶n) vµ cã nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam ph¶i nhËp khÈu( dÇu ¨n, gç
v¸n).
3. Néi dung chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh NN ViÖt Nam
ChuyÓn dÞch c¬ cÊu NN n«ng th«n lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n
cña ®æi míi NN vµ kinh tÕ n«ng th«n xÐt trªn 3 nghÜa: Thø nhÊt, nã lµ kÕtqu¶
cña qu¸ tr×nh th¸o gì thÓv chÕ cò, gi¶i quyÕt c¸c tiÒm n¨ng nguån lùc cho ph¸t
triÓn cña mäi thµnh phÇn, lùc lîng mäi lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. Thø
hai, lµ ®éng lùc thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, t¹o ra mét tr¹ng
th¸i ph©n c«ng lao ®éng míi, lµ tiÒn ®Ò cho CNH vµ ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ
trêng ë khu vùc nµy.Thø ba, lµ con ®êng c¬ b¶n ®Ó t¹o thªm viÖc lµm ë
n«ng th«n ngoµi lÜnh vùc NN, gióp ngêi n«ng d©n thoÊt rakhái sù rµng buéc
cña thÓ chÕ cò g¾n chÆt víi nghÒ n«ng, víi ruéng ®Êt, thu nhËp thÊp, ®êi sèng
khã kh¨n, tõng bíc v¬n lªn lµm giÇu b»ng ngµnh nghÒ, dÞch vô phi NN.
Lµm NN, nhÊt lµ trång trät ë mét níc ®Êt chËt ngêi ®«ng, 70% d©n sè sèng
ë n«ng th«n th× ®ñ ¨n ®· lµ khã, cho nªn muèn lµm giµu ph¶i chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ n«ng th«n.
Trong ngµnh NN c¬ cÊu trång trät vµ ch¨n nu«i vÉn gi÷ tû lÖ 78%/18%,
®Æc biÖt tõ 1990-2002 ®· cã thay ®æi theo híng gi¶m tû träng trång trät, t¨ng
tû träng ch¨n nu«i, trong khi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi mçi ngµnh ®Òu t¨ng
B¶ng: c¬ cÊu trång trät vµ ch¨n nu«i trong gi¸ trÞ s¶n xuÊt NN
1990-2002
®¬n vÞ %
1990 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
Toµn ngµnh 100 100 100 100 100 100 100 100 100
Trång trät 79,3 78,1 77,9 77,9 79,7 79,2 78,2 77,8 77,7
Ch¨n nu«i 17,9 18,9 19,3 19,4 17,8 18,5 19,3 19,5 19,7
Trong ngµnh trång trät c¬ cÊu c©y trång còng cã sù chuyÓn biÕn theo
híng ®a d¹ng ho¸ c©y tr«ng ,xo¸ dÇn tÝnh ®éc canh c©y l¬ng thùc cã h¹t tõ
9 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
71,6%(1990) xuèng cßn 65,9%(2001), tæng diÖn tÝch c¸c lo¹i c©y trång, c©y
CN tõ 7,3% t¨ng lªn 11,9%, c©y ¨n qu¶ tõ 2,4% lªn 4,73% trong thêi gian
t¬ng øng.
Trong ngµnh ch¨n nu«i cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu ®µn gia sóc lÊy thÞt,
s÷a, gi¶m gia sóc cµy kÐo.Ph¬ng thøc nu«i lîn “híng n¹c” ®ang chi phèi vµ
thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®µn lîn còng nh c¸c dÞch vô cung øng gièng,
thøc ¨n, thó y.
VÒ l©m nghiÖp, giao ®Êt giao rõng ®îc tiÕn hµnh réng r·i tíi ngêi d©n,
c«ng t¸c b¶o vÖ,khoanh nu«i vµ t¸i sinh rõng tèt h¬n, diÖn tÝch trång rõng t¨ng
lªn, kÕt hîp trång rõng víi trång c©y CN, lµm vên vµ ch¨n nu«i, gãp phÇn t¹o
ra sù bÒn v÷ng vÒ sinh th¸i vµ x· héi ®Ó ph¸t triÓn rõng
MÆt kh¸c, chñ tr¬ng chuyÓn mét phÇn lao ®éng lµm NN sang trång rõng ,
ch¨m sãc b¶o vÖ vµ t¸i t¹o vèn rõng tù nhiªn, biÕn tiÒm n¨ng ®Êt rõng, vèn
rõng thµnh cña c¶i vËt chÊt.
Trong ng nghiÖp, vÞ trÝ ngµnh thuû s¶n ®· ®îc kh¼ng ®Þnh râ nÐt vµ ®ang
cã xu híng ph¸t triÓn æn ®Þnh trªn c¶ 2 lÜnh vùc nu«i trång vµ ®¸nh b¾t thuû
s¶n. Tõ ®¸nh b¾t ven bê nay ®· bíc ®Çu v¬n ra ®¸nh b¾t xa bê víi trang
thiÕt bÞ lín h¬n vµ hiÖn ®¹i h¬n. trong chÕ biÕn tõ chç chØ cã 24 nhµ m¸y nhá
bÐ víi c«ng nghÖ l¹c hËu, nay ®· cã gÇn 300 nhµ m¸y chÕ biÕn xuÊt khÈu ®îc
trang bÞ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. Môc tiªu ®¹t tæng s¶n lîng 2,55 triÖu
tÊn vµo n¨m 2005(trong ®ã s¶n lîng nu«i trång chiÕm 50%), kim ng¹ch xuÊt
khÈu 3 tû USD.
III.KÕ ho¹ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp viÖt nam thêi
kú 2001-2005
1. Xu híng cña chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam vµ c¬ cÊu
ngµnh n«ng nghiÖp nãi riªng
a. Xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ nãi chung
C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ lµ biÓu hiÖn quan träng nhÊt vµ ®Æc trng nhÊt cña
c¬ cÊukinh tÕ. ChuyÓn dich c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cÇn c¨n cø vµo chøc n¨ng,
10 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
nhiÖm vô vµ vai trß cña tõng ngµnh trong ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi, còng nh
vµo ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó ph¸t triÓn chóng.
C¬ cÊu ngµnh kinh tÕ cã thÓ xÐt thÊy trªn nhiÒu gãc ®é. Víi viÖc xem
xÐt c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ c¬ cÊu lao ®éng, c¬ cÊu kü thuËt. Th«ng thêng c¬
cÊu ®Çu ra tÝnh theo gi¸ trÞ s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh c¬ cÊu ngµnh.
Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nµy mang tÝnh quy luËt, ®ã lµ khi thu nhËp ®Çu ngêi
t¨ng lªn th× tû träng n«ng nghiÖp trong tæng s¶n phÈm sÏ gi¶m xuèng, cßn tû
träng cña c«ng nghiÖp vµ dÞch vô sÏ t¨ng lªn. Khi ®¹t ®Õn tr×nh ®é nhÊt ®Þnh,
tû träng cña dÞch vô sÏ t¨ng nhanh h¬n tû träng cña c«ng nghiÖp.
Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt tõ n¨m 1990 trë ®i, ®· h×nh thµnh
xu thÕ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh kinh tÕ t¬ng ®èi râ theo híng gi¶m tû
träng cña n«ng nghiÖp trong GDP, t¨ng ®ång thêi tû träng cña c«ng nghiÖp vµ
dÞch vô.
Xu thÕ nµy lµ phï hîp víi quy luËt ph¸t trتn kinh tÕ cña c¸c níc trªn
thÕ giíi khi bíc vµo thêi kú CNH-H§H, theo ®ã, cïng víi thu nhËp tÝnh trªn
®Çu ngêi t¨ng lªn th× phÇn chi cho l¬ng thùc thùc phÈm sÏ gi¶m ®i. §iÒu ®ã
còng cã nghÜa lµ dï ë ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp nhng c¬ cÊu kinh tÕ ngµnh cña
níc ta ®· vµ ®ang ®îc chuyÓn dÞch ®óng híng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ
theo híng nµy võa lµ kÕt qu¶ tÊt yÕu cña sù t¨ng trëng kinh tÕ, nhng ®ång
thêi còng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c bíc ph¸t triÓn tiÕp theo.
b. Xu híng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp viÖt nam
Trong nh÷ng n¨m ®æi míi võa qua, n«ng nghiÖp tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ t¨ng
trëng víi nhÞp ®é 4,9%/ n¨m, s¶n xuÊt l¬ng thùc t¨ng trëng æn ®Þnh gãp
phÇn gi¶i quyÕt v÷ng ch¾c vÊn ®Ò l¬ng thùc vµ an toµn l¬ng thùc quèc gia.
Cung víi l¬ng thùc, n«ng nghiÖp ®· tõng bíc ®a canh ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸,
t¨ng tÝch luü néi bé ngµnh, gãp phÇn t¨ng tëng kinh tÕ n«ng th«n. C¬ cÊu
kinh tÕ n«ng th«n ®îc kh¾c phôc, bíc ®Çu h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ theo
híng s¶n xuÊt hµng ho¸, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô
n«ng th«n ph¸t triÓn t¹o thªm viÖc lµm ë khu vùc n«ng th«n thu hót mét phÇn
11 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
lao ®éng d thõa. T¨ng thu nhËp vµ c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n n«ng th«n,
chñ yÕu lµ n«ng d©n.
Thùc tÕ 17 n¨m ®æi míi võa qua ®· chøng minh t¸c dông tÝch cùc cña
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ NN n«ng th«n ViÖt Nam víi t¨ng thu nhËp c¶i
thiÖn ®êi sèng n«ng d©n vµ x©y dùng n«ng th«n míi ngµy cµng v¨n minh hiÖn
®¹i.
ViÖc chuyÓn ®æi nhanh chãng c¬ cÊu s¶n xuÊt NN vµ kinh tÕ n«ng th«n
x©y dùng c¸c vïng s¶n xuÊt hµng ho¸ chuyªn canh phï hîp víi tiÒm n¨ng vµ
lîi thÕ vÒ khÝ hËu, ®Êt ®ai, lao ®éng cña tõng vïng, tõng ®Þa ph¬ng . øng
dông nhanh khoa häc- c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, nhÊt lµ øng dông c«ng nghÖ
sinh häc, g¾n n«ng nghiÖp víi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , g¾n s¶n xuÊt víi thÞ
trêng tiªu thô.
Trong ngµnh n«ng nghiÖp: C¬ cÊu gi÷a trång trät vµ ch¨n nu«i trong nhiÒu
thËp kû qua vÉn gi÷ tû lÖ 78%/ 18%, song trong nh÷ng n¨m ®æi míi, ®Æc biÖt
tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2002 ®· cã thay ®æi theo híng gi¶m tû träng trång trät
vµ t¨ng tû träng ch¨n nu«i, trong khi gi¸ trÞ tuyÖt ®èi mçi ngµnh ®Òu t¨ng.
Trong ngµnh trång trät, c¬ cÊu c©y trång ®· cã sù chuyÓn biÕn theo huªãng
®a d¹ng ho¸ c©y trång, xo¸ dÇn tÝnh ®éc canh c©y l¬ng thùc, nhÊt lµ lóa ®Ó
t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®Êt. TÝch cùc khai hoang më réng diÖn tÝch canh t¸c ë
nh÷ng n¬i cßn ®Êt hoang ho¸ cha ®îc sö dông, ph©n bè l¹i lao ®éng d©n c,
gi¶m nhÑ t¸c ®éng cña thiªn tai ®èi víi s¶n xuÊt. TiÕp tôc ®Èy m¹nh s¶n xuÊt
l¬ng thùc theo híng th©m canh, t¨ng n¨ng suÊt vµ t¨ng nhanh lóa ®Æc s¶n,
chÊt lîng cao. S¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t n¨m 2005 dù kiÕn 37 triÖu tÊn,
b¶o ®¶m an ninh l¬ng thùc quèc gia. TËp chung ph¸t triÓn c¸c c©y c«ng
nghiÖp chñ lùc cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh nh cao su, caphª, chÌ, ®iÒu…Ngoµi ra
cÇn ®Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn c¸c lo¹i rau qu¶ vµ c¸c s¶n phÈm ®Æc trng
kh¸c.
Trong ngµnh ch¨n nu«i ®· cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu ®µn gia sóc vµ gia
cÇm theo híng t¨ng sè lîng vµ tû träng gia sóc nu«i lÊy thÞt, s÷a, gi¶m gia
sóc cµy kÐo. Riªng ®µn lîn cã xu híng chung lµ t¨ng träng lîng xuÊt
12 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
chuång ®i ®«i víi t¨ng tû lÖ n¹c trong ®µn lîn thÞt ®Ó t¨ng gi¸ trÞ, ®¸p øng nhu
cÇu thÞ trêng vµ xuÊt khÈu. Dù kiÕn n¨m 2005, s¶n lîng thÞt h¬i c¸c lo¹i ®¹t
kho¶ng 2,5 triÖu tÊn. Híng chÝnh lµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ph¸t
triÓn hé hoÆc n«ng tr¹i ch¨n nu«i quy m« lín, ®Çu t c¶i t¹o ®µn gièng, t¨ng
cêng c«ng t¸c thó y, chÕ biÕn thøc ¨n ch¨n nu«i, ph¸t triÓn ®µn bß thÞt, s÷a vµ
c¸c c¬ së chÕ biÕn thÞt, s÷a, t×m kiÕm thÞ trêng xuÊt khÈu.
C¬ cÊu s¶n xuÊt ngµnh thuû s¶n chuyÓn tõ ®¸nh b¾t sang nu«I trång: Tû
träng thuû s¶n ®¸nh b¾t vµ nu«i trång n¨m 2001 lµ 70,8/ 29,2 so víi 81,8/ 19,2
n¨m 1990. Trong nu«i trång tû träng t«m/ c¸ n¨m 2001 lµ 21/ 79 so víi 19,7/
79,3 n¨m 1990. Nguyªn nh©n ph¸t triÓn cña ngµnh thuû s¶n lµ do ®Çu t ph¸t
triÓn m¹nh ngµnh nu«i, trång thuû s¶n, x©y dùng vïng nu«i trång tËp trung,
g¾n víi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ biÕn chÊt lîng cao, ®Èy m¹nh nu«i t«m
xuÊt khÈu theo ph¬ng thøc tiÕn bé, b¶o vÖ m«i trêng. X©y dùng ®ång bé
c«ng nghiÖp khai th¸c c¶ vÒ ®éi tµu, c¶ng, biÓn c¸, ®ãng vµ söa ch÷a tµu
thuyÒn, dÖt líi , dÞch vô hËu cÇn, an toµn trªn biÓn. PhÊn ®Êu ®¹t s¶n lîng
thuû s¶n 2005 vµo kho¶ng 2,4 triÖu tÊn, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n kho¶ng 2,5
tû USD.
Ph¸t triÓn s¶n xuÊt l©m nghiÖp ph¶i ®îc chó träng. TiÕp tôc viÖc giao ®Êt
kho¸n rõng, kho¸n qu¶n lý b¶o vÖ11 triÖu ha rõng, lµm giµu rõng 555 ngµn ha,
khoanh nu«i xóc tiÕn t¸i sinh kÕt hîp trång bæ xung 800 ngµn ha; trång rõng
nguyªn liÖu chñ lùc1,6 triÖu ha. Ph¸t triÓn chÕ biÕn c¸c lo¹i s¶n phÈm ®å gç
®¸p øng nhu cÇu trong níc vµ xuÊt khÈu, ®a kim ng¹ch xuÊt khÈu chÕ biÕn
l©m s¶n lªn 600 triÖu USD n¨m 2005. ChuÈn bÞ vµ triÓn khai ch¬ng tr×nh s¶n
xuÊt giÊy víi sù tham gia cña c¸ nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc. MÆt kh¸c
t¨ng nhanh diÖn tÝch trång rõng míi, kÕt hîp víi khoanh nu«I, b¶o vÖ t¸i sinh
rõng. Tr«ng míi 1,3 triÖu ha rõng tËp chung, n©ng ®é che phñ rõng lªn kho¶ng
38-39% vµo n¨m 2005, hoµn thµnh c¬ b¶n c«ng t¸c ®Þnh canh ®Þnh c vµ æn
®Þnh ®êi sèng nh©n d©n vïng nói.
13 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
Nh vËy gi¸ trÞ s¶n xuÊt nong, l©m, ng nghiÖp t¨ng b×nh qu©n 4,8%/ n¨m.
§Õn n¨m 2005, ngµnh n«ng nghiÖp chiÕm kho¶ng75-76%gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn
ngµnh, l©m nghiÖp kho¶ng5-6%, thuû s¶n kho¶ng19-20%.
Tû träng n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n trong tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh tõ
1990-2002
§¬n vÞ tÝnh %
1990 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
N«ng nghiÖp 84,1 80,6 80,6 81,5 81,5 80,2 77,4 76,9
L©m nghiÖp 7,6 5,3 5,1 4,6 4,6 4,5 4,5 4,3
Thuû s¶n 8,3 14,1 14,3 13,9 13,9 15,3 18,1 18,8
Xu híng n«ng nghiÖp t¨ng trëng b×nh qu©n kho¶ng 4,7%/ n¨m vÒ gi¸ trÞ
s¶n xuÊt, nhng tû träng cña nã gi¶m dÇn trong c¬ cÊu toµn ngµnh lµ xu híng
tÝch cùc. Ngµnh thuû s¶n cã tèc ®é t¨ng trëng cao h¬n, nhng tû träng thÊp
nªn cha t¹o ra bíc ngoÆt vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ chung cña ngµnh so
víi tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n. Song viÖc ®a tû
träng thuû s¶n tõ 10,9% n¨m 1990 lªn 17,5% n¨m 2001 thÓ hiÖn sù tiÕn bé rÊt
®¸ng ghi nhËn cña ngµnh nµy trong 12 n¨m võa qua.
2. T×nh h×nh thùc hiÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp tõ n¨m
2001 ®Õn n¨m 2003
HiÖn nay c¬ cÊu trong nhãm hé n«ng nghiÖp- l©m nghiÖp- thuû s¶n còng
®· cã sù thay ®æi theo híng tû lÖ hé thuû s¶n, hé l©m nghiÖp t¨ng lªn vµ
tûvträng hé n«ng nghiÖp gi¶m ®i. NÕu nh n¨m 1994 hé thuû s¶n chiÕm 2,3%
trong nhãm hé n«ng, l©m nghiÖp, thuû s¶n vµ chiÕm 1,9% so víi tæng sè hé
n«ng th«n, th× n¨m 2001 c¸c tû lÖ t¬ng øng lµ 3,5% vµ 2,8%.
VÒ n«ng nghiÖp, n¨m 2001 thùc hiÖn chñ ch¬ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu
n«ng nghiÖp, diÖn tÝch gieo trång lóa ®· gi¶m 243 ngµn ha, chñ yÕu lµ vô hÌ
thu vµ vô mïa chuyÓn sang nu«i trång thuû s¶n vµ trång c©y kh¸c, s¶n lîng
lóa íc gi¶m 1,1 triÖu tÊn so víi n¨m 2000. MÆt kh¸c diÖn tÝch trång ng« t¨ng
14 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
20 ngµn ha, s¶n lîng t¨ng 100 ngµn tÊn, diÖn tÝch s¾n t¨ng 5% ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu cao h¬n vÒ tinh bét s¾n.
Trong 5 n¨m qua, ngµnh ch¨n nu«i ®· t¨ng trëng víi tèc ®é b×nh
qu©n6,3%/ n¨m, trong ®ã sè lîng gia cÇm t¨ng 6,7%/ n¨m, lîn t¨ng 4,4%/
n¨m. N¨m 2001®µn gia sóc gia cÇm tiÕp tôc t¨ng kh¸.
VÒ l©m nghiÖp: ®· cã nh÷ng chuyÓn biÕn quan träng trong tæ chøc ph¸t
triÓn l©m nghiÖp nªn rõng tù nhiªn ®îc b¶o vÖ tèt h¬n, tèc ®é che phñ cña
rõng tõ 28% n¨m1995 lªn 33% n¨m 2000. L©m nghiÖp ®· cã chuyÓn biÕn
theo híng x· héi ho¸, chuyÓn tõ khai th¸c lµ chÝnh sang b¶o vÖ rõng tù
nhiªn, ®Èy m¹nh trång rõng kinh tÕ. N¨m 2001, trång rõng tËp trung íc
®¹t215 ngµn ha, khai th¸c gç ®¹t650 ngµn m3, trong ®ã 350 ngµn m2 tõ rõng
trång.
VÒ thuû s¶n: Ngµnh thuû s¶n ph¸t triÓn nhanh víi nhÞp ®é 8,4%/
n¨m(1996-2000). N¨m 2000, íc t¨ng 10,9%, trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ
mòi nhän, gãp phÇn quan träng lµm t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ níc.
Ngµnh thuû s¶n ®· chuyÓn m¹nh tõ khai th¸c tù nhiªn lµ chñ yÕu sang n©ng
cao tû träng cña nu«i trång. Tõ ®¸nh b¾t ven bê nay ®· b¾t ®Çu v¬n ra ®¸nh
b¾t xa bê víi trang thiÕt bÞ lín h¬n vµ hiÖn ®¹i h¬n.
Ngoµi nh÷ng thµnh tùu kÓ trªn n¨m 2001 chuyÓn dÞch c¬ cÊu n«ng
nghiÖp vÉn cßn nh÷ng tån t¹i:
Mét lµ, tån t¹i lín nhÊt lµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng
nghiÖp n«ng th«n cha dùa trªn c¬ së g¾n kÕt gi÷a quy ho¹ch víi chÝnh s¸ch
thùc hiÖn quy ho¹ch nªn vÉn cßn yÕu tè tù ph¸t, cã nguy c¬ kÐm bÒn v÷ng.
Mét sè c©y trång nh caphª, diÖn tÝch trång gÊp 1,5 lÇn sovíi diÖn tÝch quy
ho¹ch ( 517 ngµn ha/ 350 ngµn ha), 860 ha ®Êt ruéng muèi chuyÓn sang lµm
ruéng nu«i t«m trong khi níc ta ®ang thiÕu muèi…
Cuèi cïg lµ sù chuyÓn dÞch cßn mang nÆng vÒ sè lîng, cha chó
träng mÆt chÊt lîng, hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng c¹ng tranh kÐm, tiªu thô s¶n phÈm
khã kh¨n, trë thµnh mèi lo thêng xuyªn cña ngêi s¶n xuÊt.
Lý do cña nh÷ng yÕu kÐm kÓ trªn lµ:
15 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
VÒ kh¸ch quan: qu¸ tr×ng chuyÓn dÞch c¬ cÊu ®îc thùc hiÖn trong
hoµn c¶nh vµ xuÊt ph¸t ®iÓm cña nÒn kinh tÕ cßn thÊp, n«ng nghiÖp võa ph¶i
lo s¶n xuÊt hµng ho¸, võa lo gi¶i quyÕt c¸cvÊn ®Ò x· héi, nhiÒu hé n«ng d©n
vÉn chñ yÕu tù cung tù cÊp. MÆt kh¸c chuyÓn dÞch c¬ cÊu trong n«ng nghiÖp
phô thuéc vµo chu kú sinh häc cña c©y trång, vËt nu«i míi ®em l¹i kÕt qu¶.
VÒ chñ quan: s¶n xuÊt cha g¾n víi chÕ biÕn vµ thÞ trêng, doanh
nghiÖp vµ hîp t¸c x· cha lµm chøc n¨ng ®ì ®Çu cho n«ng d©n, nhÊt lµ trong
viÖc tiªu thô s¶n phÈm, nªn n«ng d©n kh«ng yªn t©m chuyÓn s©ng nu«i trång
cay con míi. Khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn yÕu kÐm, cha thùc sù g¾n bã víi
s¶n xuÊt. M¹ng líi khuyÕn n«ng, khuyÕn ng, khuyÕn c«ng, c¬ së cßn yÕu
kÐm. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc cßn nhiÒu bÊt cËp.
Tæng s¶n pham trong níc 9 th¸ng®Çu n¨m 2002 t¨ng 7%, trong ®ã
khu vùc n«ng, l©m, thuû s¶n t¨ng 3,4%, ®ãng gãp vµo t¨ng trëng trªn lµ
0,8%. Nh vËy môc tiªu phÊn ®Êu n¨m 2002 ®¹t tèc ®é t¨ng trëng toµn
ngµnh n«ng, l©m, ng nghiÖp 4,2%, trong ®ã n«ng nghiÖp 2,3%, l©m nghiÖp
14,9%, thuû s¶n 12,4% lµ cha ®¹t ®îc.
Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp n¨m 2002 cã sù chuyÓn ®æi lín vÒ c¬ cÊu
mïa vô vµ c¬ cÊu c©y trång vË nu«i theo híng s¶n xuÊt hµng ho¸.
VÒ trång trät, diÖn tÝch gieo trång lóa gi¶m do chuyÓn sang nu«i trång
thuû s¶n vµ gieo trång c©y c«ng nghiÖp, c©y ¨n qu¶ chØ cßn7485,4 ngh×n ha,
gi¶m 7,3 ngh×n ha so víi n¨m 2001. Nh vËy s¶n lîng l¬ng thùc cã h¹t n¨m
2002 ®· vît chØ tiªu ®Æt ra lµ 34,5 triÖu tÊn. §©y lµ mét ®iÒu rÊt tèt trong s¶n
xuÊt n«ng nghiÖp. Cßn vÒ c¸c lo¹i c©y c«ng nghiÖp th× nhê t¨ng diÖn tÝch gieo
trång vµ ®Èy m¹nh th©m canh nªn s¶n lîng c©y c«ng nghiÖp ®· t¨ng t¬ng
®èi cao so víi n¨m 2001. B«ng t¨ng 10,7%, ®ç t¬ng t¨ng 15,9%, l¹c t¨ng
9,3%, mÝa t¨ng 14,8%, cao su t¨ng6%, hå tiªu t¨ng 15,1%, riªng caphª do
n¨ng suÊt gi¶m nªn s¶n lîng chØ ®¹t 688,7 ngh×n tÊn, gi¶m 151,9 ngh×n tÊn(
gi¶m 19,1%) so víi n¨m2001.
VÒ ch¨n nu«i. Do nhu cÇu thùc phÈm t¨ng nhanh, c¸c ch¬ng tr×nh
ph¸t triÓn nu«i bß lai Sind vµ bß s÷a dîc triÓn khai tèt ®· thóc ®Èy ch¨n nu«i
16 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
ph¸t triÓn. Theo b¸o c¸o s¬ bé cña c¸c ®Þa ph¬ng, tÝnh ®Õn 1/1/2002 ®µn tr©u
cã 2814,4 ngh×n con , t¨ng6,6 ngh×n con so víi 1/10/2001. T¬ng tù ®µn bß
4063 ngh×n con,t¨ng 164 ngh×n con, ®µn lîn 23170 ngh×n con, t¨ngcon 13690
ngh×n con, ®µn gia cÇm 233,3 triÖu con, t¨ng 15,2 triÖu con.
S¶n xuÊt l©m nghiÖp t¨ng chËm, gi¸ trÞ s¶n xuÊt chØ t¨ng 0,2%, khai
th¸c gç t¨ng 10,3%, diÖn tÝch trång rõng gi¶m nhÑ so víi cïng kú, t×nh tr¹ng
vi ph¹m l©m luËt vµ ch¸y rõng t¸i diÔn, thiÖt h¹i trªn 15 ngµn ha rõng.
S¶n xuÊt thuû s¶n ph¸t triÓn toµn diÖn c¶ b¾t c¸ vµ nu«i trång, tèc ®é
t¨ng s¶n lîng kh¸, nu«i t«m t¨ng 21,9%, nu«i c¸ t¨ng 6%. Tr×nh ®é nu«i
trång vµ ®¸ng b¾t thuû s¶n cña ng d©n cã tiÕn bé kh¸ .
Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, nÒn kinh tÕ diÔn biÕn trong ®iÒu kiÖn
khã kh¨n: h¹n h¸n ë c¸c tØnh T©y Nguyªn, chiÕn tranh Irac cïng víi dich viªm
®êng h« hÊp cÊp (sars) ®· cã nh÷ng t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn nÒn
kinh tÕ. Nhng víi sù chØ ®¹o cña chÝnh phñ vµ sù nç lùc cña c¸c ngµnh vµ c¸c
cÊp c¸c ®Þa ph¬ng t×nh h×nh kinh tÕ x· héi tiÕp tôc æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn.
S¶n xuÊt n«ng nghiÖp íc tÝnh vô ®«ng xu©n nµy c¶ níc gieo cÊy ®îc
3022,8 ngh×n ha,b»ng 99,7% vô ®«ng xu©n n¨m 2002. n¨ng suÊt íc tÝnh ®¹t
55,4 t¹/ ha, t¨ng 0,33 t¹/ ha vµ s¶n lîng ®¹t 16,7 triÖu tÊn, t¨ng kho¶ng 4 v¹n
tÊn. NÕu tÝnh c¶ 1,4triÖu tÊn l¬ng thùc cã h¹t kh¸c th× s¶n lîng l¬ng thùc
cã h¹t vô ®«ng xu©n n¨m nay t¨ng 25,8 v¹n tÊn.
Còng ®Õn trung tuÇn th¸ng 6 c¶ níc ®· gieo cÊy ®¬c 2 triÖu ha lóa hÌ
thu , b»ng 113,4% cung kú n¨m tríc( riªng ®ång b»ng s«ng cöu long 1,5
triÖu ha); 432,5 ngh×n ha ng« vµ 156,4 ngh×n ha khoai lang.
Do trång trät, nhÊt lµ s¶n xuÊt l¬ng thùc cã h¹t ®¹t kÕt qu¶ kh¸, t¹o
thªm nguån thøc ¨n cho ch¨n nu«i, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó n«ng d©n ®Çu t ph¸t triÓn
®µn gia sóc vµ gia cÇm. Theo kÕt qu¶ ®iÒu tra ch¨n nu«i 1/4/2003 ®µn lîn c¶
níc cã 13,3 triÖu con t¨ng 5,2% so víi thêi ®iÓm 1/4/2002.
S¶n xuÊt l©m nghiÖp 6 th¸ng ®Çu n¨m nay t¨ng cao h¬n tèc t¨ng cïng
kú n¨m tríc. S¶n l¬ng gç khai th¸c ®¹t 1,3 triÖu m3 , t¨ng 4,2%.
17 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
DiÖn tÝch rõng trång ë mét sè vïng nh: T©y B¾c, B¾c Trung Bé ,
§BSCL,§BSH, t¨ng kh¸. Do thêi tiÕt n¾ng nãng vµ kh« h¹n kÐo dµi ®· lµm
¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é trång rõng cña c¸c vïng: Duyªn H¶i Nam Trung Bé,
§«ng Nam Bé, T©y Nguyªn. TÝch chung diÖn tÝch tr«ng tËp trung c¶ níc
gi¶m 0,4%. DiÖn tÝch rõng bÞ ch¸y gi¶m 6776% so víi cïng kú n¨m tríc,
trong ®ã mét sè tØnh x¶y ra ch¸y lín nh: Hoµ B×nh, Kiªn Giang, Lai Ch©u.
DiÖn tÝch rõng bÞ ph¸ lµm n¬ng dÉy 1170,7 ha, gi¶m 1392,7 ha gi¶m 1392,1
ha( §¾c L¾c bÞ ph¸ 332,6 ha, B×nh Phíc 302 ha, L©m §ång 154 ha).
Nu«i trång vµ khai th¸c thuû s¶n vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn. S¶n lîng
thuû s¶n khai th¸c 6 th¸ng ®Çu n¨m nay íc ®¹t 940 ngh×n tÊn t¨ng 1,8% so
víi cïng kú n¨m 2002, do thêi tiÕt vµ thÞ trêng thuû s¶n kh¸ thuËn lîi.DiÖn
tÝch nu«i trång thuû s¶n tiÕp tôc ®îc më réng, s¶n lîng thuû s¶n nu«i trång
íc tÝnh t¨ng 12,2% trong ®ã c¸ t¨ng 13,3%, t«m t¨ng 19,9%.
TÝnh chung 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003, gi¸ trÞ s¶n xuÊt khu vùc n«ng, l©m
nghiÖp vµ thuû s¶n íc t¨ng 3,46% so víi cïng kú n¨m tríc, trong ®ã n«ng
nghiÖp t¨ng 2,38%, l©m nghiÖp t¨ng 1,06%, thuû s¶n t¨ng 9%.
Tæng s¶n phÈm trong níc 6 th¸ng ®Çu n¨m2003
Theo gi¸ thùc tÕ Theo gi¸ so s¸nh 1994
Tèc ®é ph¸t triÓn
Tængsè C¬ cÊu Tæng sè so víi 6 th¸ng
(tû ®ång) (%) (tû ®ång) ®Çu n¨m
2002(%)
Tæng 60789 21.74 33899 102.49
N«ng nghiÖp 47855 17.12 28928 101.76
L©m nghiÖp 1548 0.91 974 100.93
Thuû s¶n 10386 3.71 3997 108.5
18 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
TiÓu luËn m«n Kinh tÕ ph¸t triÓn
IV.Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m thùc hiÖn môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu
ngµnh kinh tÕ cho hai n¨m tíi 2004-2005
1. §Þnh híng vµ môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh n«ng nghiÖp hai
n¨m 2004-2005.
Tõ ph©n tÝch thùc tr¹ng t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch vÒ chuyÓn dÞch c¬
cÊu kinh tÕ ngµnh n«ng nghiÖp trong ba n¨m ®Çu thêi kú kÕ ho¹ch 2001-2005
ta thÊy nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t dîc vµ nh÷ng h¹n chÕ mµ ta ®· m¾c ph¶i vµ
nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng h¹n chÕ ®ã. Tõ ®ã thÊy ®îc môc tiªu kÕ ho¹ch 5
n¨m thêi kú 2001- 2005 ®· thùc hiÖn ®îc ®Õn ®©u,chØ tiªu ®· ®¹t ®îc, chØ
tiªu cha ®¹t ®îc vµ nh÷ng chØ tiªu nµo ®· ®¹t môc tiªu ®Æt ra.
§Õn n¨m 2005 phÊn ®Êu ®¹t ®îc môc tiªu sau:
- Tèc ®é t¨ng trëng gi¸ trÞ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp 4- 4,5%/ n¨m
- Tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ n«ng th«n 7,5-8%/ n¨m
- §¶m b¶o v÷ng ch¾c an ninh l¬ng thùc quèc gia, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ®a
d¹ng cña nh©n d©n vÒ c¸c lo¹i l¬ng thùc thùc phÈm, bao gån c¶ cho ®ång
bµo ë c¸c vïng cao, vïng s©u, vïng xa
- Kim ng¹ch xuÊt khÈu n«ng, l©m, thuû s¶n ®¹t 7 tû USD( t¨ng 12%/ n¨m)
- TËn dông kh¶ n¨ng s½n cã, kÕt hîp tiÕn bé khoa häc- c«ng nghÖ ®Ó ph¸t
triÓn c¸c lo¹i c©y trång vËt nu«i, ngµnh nghÌ thay thÕ nhËp khÈu, n©ng cao
hîp lý møc ®é tù tóc, khai th¸c thÞ trêng trong níc ®èi víi c¸c s¶n
phÈm: b«ng, thuèc l¸, dÇu ¨n , nguyªn liÖu giÊy, s÷a…
- Gi¸ rÞ s¶n lîng trªn mét ha ®Êt n«ng nghiÖp trªn 30 triÖu ®ång/ ha
- GDP b×nh qu©n ®Çu ngêi n«ng th«n t¨ng gÊp 1,4 lÇn so víi n¨m 2000
- VÒ s¶n xuÊt l¬ng thùc cã h¹t n¨m 2005 dù kiÕn 37 triÖu tÊn
- Ph¸t triÓn ch¨n nu«i dù kiÕn n¨m 2005 sè lîng thÞt h¬i c¸c lo¹i kho¶ng
2,5 triÖu tÊn
- VÒ l©m nghiÖp: trång míi 1,3 triÖu ha rõng tËp chung, n©ng ®é che phñ
rõng lªn kho¶ng 38-39% vµo n¨m 2005.
- VÒ thuû s¶n: phÊn ®Êu ®¹t s¶n lîng thuû s¶n n¨m 2005 vµo kho¶ng 2,4
triÖu tÊn, gi¸ trÞ xuÊt khÈu thuû s¶n kho¶ng 2,5 tû . VÒ m¹ng líi thuû lîi,
19 Líp: QTDN I - K45
NguyÔn Quèc Th¾ng
nguon tai.lieu . vn