1. Trang Chủ
  2. Luận Văn - Báo Cáo
  3. Đề tài: Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn Hà Nội

Đề tài: Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn Hà Nội

Trong tiến trình chuyển đổi từ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường, sự đa dạng các loại hình sở hữu đã trở thành đòi hỏi tất yếu và ngày càng phổ biến trong toàn xã hội. Những thành tựu đổi mới đã cho thấy rõ rằng: bên cạnh hình thức sở hữu Nhà nước, các hình thức sở hữu khác ( Tư nhân hay hỗn hợp) nếu được tạo điều kiện thuận lợi cũng phát huy vai trò tích cực trong đời sống kinh tế. Sự đa dạng hoá các hình thức... Luận văn tốt nghiệp Đề tài Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nư

Thể loại Tài liệu miễn phí Luận Văn - Báo Cáo

Số trang 51

Ngày tạo 8/30/2018 12:52:08 AM +00:00

Loại tệp PDF

Kích thước 0.33 M

Tên tệp

Tải Đề tài: Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước trên địa... (.pdf)

Xem mẫu

  1. Luận văn tốt nghiệp Đề tài Cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước trên địa bàn Hà Nội
  2. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Môc lôc 3 Më ®Çu Ch­¬ng 1: mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ cæ phÇn ho¸ doanh 5 nghiÖp nhµ n­íc 1.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. 5 1.1.1. Doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 5 1.1.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam 7 1.2. Néi dung vµ qui tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. 11 1.2.1. Néi dung c¬ b¶n cña chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 11 1.2.2. Qui tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 13 1.3. Kinh nghiÖm cña Trung Quèc vµ Thµnh phè Hå ChÝ Minh vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. 14 14 1.3.1. Kinh nghiÖm Trung Quèc 18 1.3.2. Kinh nghiÖm Thµnh phè Hå ChÝ Minh Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ 21 n­íc trªn ®Þa bµn Hµ Néi 21 2.1. S¬ l­îc qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë ViÖt Nam. 21 2.1.1. Giai ®o¹n thÝ ®iÓm (1992-5/1996) 23 2.1.2. Giai ®o¹n më réng (5/1996-6/1998) 26 2.1.3. Giai ®o¹n chñ ®éng (7/1998-nay) 2.2. Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Hµ Néi. 28 2.2.1. Kh¸i qu¸t tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Hµ Néi giai ®o¹n 1996-2003 28 29 2.2.2. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Hµ Néi -1-
  3. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn 31 ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc t¹i Hµ Néi 31 3.1. Quan ®iÓm, môc tiªu cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc cña Hµ Néi ®Õn cuèi n¨m 2005. 31 3.1.1. Quan ®iÓm tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 32 3.1.2. Môc tiªu 34 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Hµ Néi. 3.2.1. N©ng cao nhËn thøc cña c¸n bé c«ng nh©n viªn vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 34 3.2.2. Hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 35 3.2.3. Lùa chän doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ ®ång thêi cñng cè l¹i doanh nghiÖp tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ 42 43 3.2.4. Hoµn thiÖn c¬ chÕ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 46 3.2.5. CÇn cã c¬ chÕ ph©n bæ vµ tæ chøc b¸n cæ phiÕu hîp lÝ h¬n 3.2.6. G¾n sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n víi cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 49 50 KÕt luËn 51 Tµi liÖu tham kh¶o -2-
  4. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Më ®Çu Trong tiÕn tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, sù ®a d¹ng c¸c lo¹i h×nh së h÷u ®· trë thµnh ®ßi hái tÊt yÕu vµ ngµy cµng phæ biÕn trong toµn x· héi. Nh÷ng thµnh tùu ®æi míi ®· cho thÊy râ r»ng: bªn c¹nh h×nh thøc së h÷u Nhµ n­íc, c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c ( T­ nh©n hay hçn hîp) nÕu ®­îc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi còng ph¸t huy vai trß tÝch cùc trong ®êi sèng kinh tÕ. Sù ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc së h÷u cßn cho phÐp thùc hiÖn triÖt ®Ó nh÷ng nguyªn t¾c kinh tÕ, n©ng cao quyÒn tù chñ tµi chÝnh vµ kh¶ n¨ng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm còng nh­ ®Çu ãc s¸ng t¹o cña ng­êi lao ®éng vµ c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. ViÖc nhËn thøc vÊn ®Ò ®ã ®· t¹o nÒn t¶ng cho viÖc thùc hiÖn tèt h¬n tiÕn tr×nh c¶i c¸ch doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong nh÷ng n¨m tiÕp theo. Tr­íc thùc tr¹ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· thÓ hiÖn tÝnh kÐm hiÖu qu¶, do t×nh tr¹ng “cha chung kh«ng ai khãc”. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i chuyÓn ®æi së h÷u, trong ®ã cæ phÇn ho¸ lµ c¸ch lµm h÷u hiÖu nhÊt. Chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®­îc thùc hiÖn qua h¬n chôc n¨m. TiÕn tr×nh ®ã ®· ®­îc nh©n réng, ®Æc biÖt trong mÊy n¨m gÇn ®©y. NhiÒu doanh nghiÖp nhµ n­íc sau cæ phÇn ho¸ ®· kinh doanh cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn tiÕn tr×nh nµy diÔn ra cßn chËm. Cã nhiÒu nguyªn nh©n vÒ t×nh tr¹ng nµy, c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan. §Ó ®¹t môc tiªu cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc mµ nhµ n­íc ®Ò ra tõ nay cho ®Õn n¨m 2005 lµ sÏ chuyÓn ®æi s¾p xÕp 45% sè doanh nghiÖp hiÖn nay cña Hµ Néi, do ®ã ®ßi hái c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c nhµ nghiªn cøu cÇn ph¶i t×m ®­îc nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp h¬n. §Ó gãp phÇn nhá bÐ søc lùc cña m×nh trong viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thùc tiÔn ®Æt ra ®ã chóng t«i m¹nh d¹n chän ®Ò tµi kho¸ luËn tèt nghiÖp cö nh©n cña m×nh lµ: “Cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc trªn ®Þa bµn Hµ Néi”. -3-
  5. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Néi dung kho¸ luËn ®­îc kÕt cÊu thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc. -4-
  6. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. ch­¬ng 1 Mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ cæ phÇn ho¸ Doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.1. sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.1.1. doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.1.1.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp nhµ n­íc Theo luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc do Quèc héi n­íc Céng hoµ X· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ban hµnh ngµy 20/04/1995 th× doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ sau: Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých, nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi do nhµ n­íc giao. Nh­ vËy doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ tæ chøc kinh tÕ ®­îc nhµ n­íc thµnh lËp ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu do nhµ n­íc giao. Vµ v× doanh nghiÖp nhµ n­íc do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn nªn tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ thuéc së h÷u nhµ n­íc, cßn doanh nghiÖp chØ qu¶n lý, sö dông tµi s¶n theo quy ®Þnh cña chñ së h÷u lµ nhµ n­íc. Doanh nghiÖp nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù, tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ toµn bé ho¹t ®éng kinh doanh trong ph¹m vi sè vèn do doanh nghiÖp qu¶n lý. NghÜa lµ doanh nghiÖp nhµ n­íc chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vÒ nî vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c trong ph¹m vi sè tµi s¶n do doanh nghiÖp qu¶n lý. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Òu lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc thµnh lËp. Tµi s¶n trong doanh nghiÖp lµ mét bé phËn cña tµi s¶n nhµ n­íc do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn vµ nhµ n­íc së h÷u vÒ vèn. Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét chñ thÓ kinh doanh nh­ng chØ cã quyÒn qu¶n lý kinh doanh trªn c¬ së së h÷u cña nhµ n­íc. Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ ®èi t­îng qu¶n lý trùc tiÕp cña nhµ n­íc, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vÒ viÖc b¶o toµn vµ ph¸t triÓn sè -5-
  7. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. vèn cña nhµ n­íc giao cho, ®ång thêi thùc hiÖn c¸c môc tiªu mµ nhµ n­íc giao. 1.1.1.2. Vai trß cña doanh nghiÖp nhµ n­íc HiÖn nay ViÖt Nam ®ang x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp ®Òu b×nh ®¼ng trong kinh doanh vµ tr­íc ph¸p luËt. Nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ chóng cã vÞ trÝ nh­ nhau trong nÒn kinh tÕ. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña thµnh phÇn nµy cµng ngµy cµng gi¶m nh­ng vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o. Nã tån t¹i trong nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt cña nÒn kinh tÕ ®Ó nhµ n­íc cã ®ñ søc thùc hiÖn chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vÜ m«, kh¾c phôc nh÷ng khiÕm khuyÕt cña thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ c«ng cô vËt chÊt ®Ó nhµ n­íc can thiÖp vµo kinh tÕ thÞ tr­êng ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng theo môc tiªu cña nhµ n­íc ®· ®Æt ra vµ theo ®óng ®Þnh h­íng chÝnh trÞ cña nhµ n­íc. Doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng trong nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc kinh doanh mang l¹i Ýt lîi nhuËn hoÆc kh«ng cã lîi nhuËn (mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®Çu t­), do ®ã nã phôc vô nhu cÇu chung cña nÒn kinh tÕ, ®¶m b¶o lîi Ých c«ng céng. H¬n n÷a, doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc kinh doanh ®ßi hái vèn lín mµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kh«ng ®ñ søc ®Çu t­, do ®ã mµ doanh nghiÖp nhµ n­íc l¹i cµng cã vai trß quan träng. ViÖc ®¸nh gi¸ vai trß quan träng cña kinh tÕ nhµ n­íc kh«ng chØ dùa vµo sù lêi lç tr­íc m¾t mµ ph¶i tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ kinh tÕ l©u dµi. Sù tån t¹i cña doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. §Ó doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña m×nh, ®ßi hái nhµ n­íc ph¶i cã chÝnh s¸ch qu¶n lý thÝch hîp ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc. Nh­ng còng ph¶i t«n träng quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan, ®Ó c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng lµ g¸nh nÆng cho nhµ n­íc vÒ kinh tÕ mµ kinh tÕ nhµ n­íc ph¶i ®­îc s¾p xÕp l¹i cho hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc. -6-
  8. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. 1.1.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc t¹i ViÖt Nam. 1.1.2.1. Quan niÖm vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ nh÷ng ­u viÖt cña c«ng ty cæ phÇn C«ng ty cæ phÇn lµ doanh nghiÖp trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng nhau gãp vèn, cïng chia nhau lîi nhuËn, cïng chÞu lç t­¬ng øng víi phÇn vèn gãp vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cña c«ng ty trong ph¹m vi sè vèn cña m×nh gãp vµo c«ng ty. (Theo luËt c«ng ty ngµy 21 - 12 – 1990) C«ng ty cæ phÇn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao gãp phÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng, do quan hÖ ®a së h÷u trong c«ng ty cæ phÇn nªn quy m« cã kh¶ n¨ng më réng, huy ®éng vèn dÔ, thu hót ®­îc nhiÒu nhµ ®Çu t­ vµ tiÕt kiÖm cña d©n c­, nªn cã thÓ më réng quy m« nhanh. C«ng ty cæ phÇn cã thêi gian tån t¹i l©u dµi v× vèn gãp cã sù ®éc lËp nhÊt ®Þnh víi c¸c cæ ®«ng. Trong c«ng ty cæ phÇn, quyÒn sö dông vèn t¸ch rêi quyÒn së h÷u nªn hiÖu qu¶ sö dông vèn cao h¬n. §ã lµ v× vèn trao vµo trong tay c¸c nhµ kinh doanh giái, biÕt c¸ch ®Ó lµm cho ®ång vèn sinh lêi. MÆt kh¸c, do c¬ chÕ ph©n bæ rñi ro ®Æc thï, chÕ ®é tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ®èi víi c¸c kho¶n nî trong møc vèn cña c«ng ty nªn c¸c nhµ ®Çu t­ tµi chÝnh cã thÓ mua cæ phÇn, t¹o c¬ héi ®Ó huy ®éng vèn. §Æc biÖt, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc còng lµ c¸ch ®Ó ng­êi lao ®éng tham gia vµo c«ng ty chø kh«ng ph¶i lµ lµm thuª nªn t¨ng tr¸ch nhiÖm cña hä ®èi víi c«ng viÖc. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ th× vèn chñ së h÷u doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc b¸n cho nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau nh­ c¸c tæ chøc kinh tÕ x· héi, c¸c c¸ nh©n trong vµ ngoµi doanh nghiÖp ®· t¹o c¬ chÕ nhiÒu ng­êi cïng lo. Nhµ n­íc cã thÓ gi÷ l¹i mét tû lÖ cæ phÇn hoÆc kh«ng. Nh­ vËy h×nh thøc së h÷u t¹i doanh nghiÖp ®· chuyÓn tõ së h÷u nhµ n­íc duy nhÊt sang së h÷u hçn hîp. Tõ ®©y dÉn ®Õn nh÷ng thay ®æi quan träng vÒ h×nh thøc tæ chøc qu¶n lý còng nh­ ph­¬ng h­íng ho¹t ®éng cu¶ c«ng ty. Doanh nghiÖp nhµ n­íc sau cæ phÇn ho¸ sÏ tæ chøc ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. -7-
  9. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Cã thÓ kh¸i qu¸t vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ mét biÖn ph¸p chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u trong doanh nghiÖp tõ së h÷u nhµ n­íc sang së h÷u cña c¸c cæ ®«ng (trong ®ã nhµ n­íc cã thÓ tham gia víi t­ c¸ch cæ ®«ng hoÆc kh«ng tham gia). §i ®«i víi viÖc chuyÓn ®æi së h÷u lµ viÖc chuyÓn ®æi doanh nghiÖp nhµ n­íc sang ho¹t ®éng theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, ®­îc ®iÒu chØnh theo c¸c quy ®Þnh trong LuËt doanh nghiÖp. VÒ h×nh thøc, ®ã lµ viÖc nhµ n­íc b¸n mét phÇn hay toµn bé gi¸ trÞ cæ phÇn (vèn cña m×nh trong doanh nghiÖp cho c¸c c¸ nh©n tæ chøc trong vµ ngoµi doanh nghiÖp, hoÆc trùc tiÕp tù doanh nghiÖp theo c¸ch b¸n gi¸ th«ng th­êng hay b»ng ph­¬ng thøc ®Êu gi¸ hoÆc qua thÞ tr­êng chøng kho¸n. VÒ b¶n chÊt, ®ã lµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn x· héi ho¸ ®ång vèn thuéc së h÷u nhµ n­íc, chuyÓn tõ doanh nghiÖp 1 chñ së h÷u sang ®a së h÷u, t¹o nªn m« h×nh doanh nghiÖp ho¹t ®éng phï hîp kinh tÕ thÞ tr­êng. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña lùc l­îng s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é x· héi hãa s¶n xuÊt dÉn ®Õn sù tËp trung lín vÒ vèn x· héi lµ ®iÒu mµ mét c¸ nh©n kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc. Tõ nh÷ng lý do nªu trªn, cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam hiÖn nay võa lµ ®ßi hái kh¸ch quan, võa lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. 1.1.2.2. Sù cÇn thiÕt ph¶i cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ë ViÖt Nam ®­îc thµnh lËp ngay sau khi miÒn B¾c ®­îc gi¶i phãng. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc ( vÝ dô nh­: cung cÊp c¸c s¶n phÈm chñ yÕu vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt vµ vËt phÈm tiªu dïng cho x· héi...). Nh­ng do c¬ chÕ bao cÊp, nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp kÐo dµi c¶ khi ®Êt n­íc ®· hoµ b×nh thèng nhÊt, dÉn ®Õn triÖt tiªu ®éng lùc s¶n xuÊt kinh doanh. S¶n xuÊt kh«ng theo nhu cÇu mµ theo chØ tiªu ph¸p lÖnh cña nhµ n­íc, s¶n xuÊt ®×nh trÖ kh«ng cã hiÖu qu¶. NhÊt lµ vµo nh÷ng n¨m 1960 t×nh h×nh -8-
  10. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. trë nªn xÊu h¬n khi c¸c doanh nghiÖp kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. Môc ®Ých cña viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ n­íc nh»m t¹o tÝch luü cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, t¹o viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng nh­ng trong thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc kh«ng ®¸p øng ®­îc nh÷ng môc tiªu nµy. Do doanh nghiÖp nhµ n­íc th­êng cã xu h­íng tËp trung vµo nh÷ng ngµnh cÇn vèn lín sö dông Ýt lao ®éng, céng thªm víi tr×nh ®é cña ®éi ngò qu¶n lý doanh nghiÖp cã nhiÒu yÕu kÐm, nªn doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc c¸c môc tiªu nhµ n­íc ®Æt ra ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc khi thµnh lËp. Nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn thùc tr¹ng kÐm hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ: - Do ¶nh h­ëng cña c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung trong ®iÒu kiÖn chiÕn tranh kÐo dµi. Trong c¬ chÕ ®ã coi kinh tÕ quèc doanh dùa trªn chÕ ®é së h÷u toµn d©n, xem nhÑ quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña thÞ tr­êng nªn h¹ch to¸n doanh nghiÖp mang tÝnh h×nh thøc, ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o quan liªu, nãng véi chñ quan duy ý chÝ. Ngay c¶ trong thêi kú ®æi míi th× thµnh phÇn kinh tÕ nµy vÉn ho¹t ®éng ch­a hiÖu qu¶, do ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña thÞ tr­êng vµ thùc tÕ, th¸i ®é lao ®éng cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn mang tÝnh û l¹i, nªn n¨ng xuÊt lao ®éng kh«ng cao. - Do sù yÕu kÐm cña ®éi ngò c«ng nh©n, cña c¸n bé qu¶n lý vµ tr×nh ®é c«ng nghÖ. Sù yÕu kÐm cña lùc l­îng s¶n xuÊt cßn thÓ hiÖn ë kÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kÐm cña toµn bé nÒn kinh tÕ còng nh­ cña mçi doanh nghiÖp. C«ng nghÖ l¹c hËu dÉn tíi hËu qu¶ tÊt yÕu lµ s¶n phÈm chÊt l­îng kÐm, gi¸ thµnh s¶n phÈm cao kh«ng thÓ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng, v× thÕ doanh nghiÖp ch­a cã tÝch luü néi bé. - Tr×nh ®é qu¶n lý vÜ m« ®èi víi nÒn kinh tÕ vµ doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm. HÖ thèng chÝnh s¸ch ph¸p luËt qu¶n lý ch­a hoµn chØnh ®ång bé khi cßn chång chÐo m©u thuÉn, hiÖu lùc thùc hiÖn thÊp g©y khã kh¨n cho doanh -9-
  11. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nghiÖp . Ph¸p luËt cßn nhiÒu kÏ hë chång chÐo kh«ng æn ®Þnh sù kÐm linh ho¹t cña bé phËn qu¶n lý tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, thanh tra. Nªn nhµ n­íc kh«ng n¾m ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp. C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ch­a x¸c ®Þnh râ quyÒn lîi tr¸ch nhiÖm cña ng­êi lao ®éng, cho nªn ng­êi lao ®éng kh«ng cã tr¸ch nhiÖm, kh«ng quan t©m ®Õn qu¶n lý sö dông tµi s¶n doanh nghiÖp, t×nh tr¹ng tham nhòng tiªu cùc trong doanh nghiÖp trë nªn phæ biÕn. Cô thÓ: + C«ng nî cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc lín, nî ph¶i thu chiÕm 65% , nî ph¶i tr¶ chiÕm 125 % vèn nhµ n­íc trong doanh nghiÖp. Trong ®ã nî ph¶i tr¶ cho ng©n hµng chiÕm 25%. + Quy m« cña doanh nghiÖp nhµ n­íc phÇn lín nhá bÐ, sè l­îng nhiÒu. N¨m 1996 cã 33% doanh nghiÖp nhµ n­íc cã vèn nhá h¬n 1 tû ®ång trong ®ã 50% cã sè vèn nhá h¬n 500 triÖu ®ång; sè doanh nghiÖp cã vèn tõ 1 ®Õn 5 tû ®ång chiÕm tû lÖ 30 %. Cßn sè doanh nghiÖp cã sè vèn lín h¬n 10 tû ®ång chØ chiÕm 23 % trong sè c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ang ho¹t ®éng. NhiÒu doanh nghiÖp cïng lo¹i ho¹t ®éng chång chÐo vÒ ngµnh nghÒ kinh doanh, cÊp qu¶n lý trªn cïng 1 ®Þa bµn t¹o nªn sù c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, n¶y sinh nhiÒu tiªu cùc. + Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp nhµ n­íc rÊt yÕu v× ch­a chøng tá kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng v× mang t©m lý tr«ng chê û l¹i kh«ng tù x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh cho doanh nghiÖp. Trªn thùc tÕ ®· chøng minh kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng thµnh c«ng cña doanh nghiÖp phô thuéc nhiÒu vµo kÕ ho¹ch kinh doanh vµ kÕ ho¹ch c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. ViÖc lùa chän s¶n phÈm cho doanh nghiÖp lµ yÕu tè quan träng hµng ®Çu. V× doanh thu mµ s¶n phÈm mang l¹i ph¶i b¶o ®¶m bï ®ñ chi phÝ ngoµi ra cßn ph¶i cã lîi nhuËn. + T×nh tr¹ng thiÕu vèn lµ phæ biÕn: trung b×nh mçi doanh nghiÖp cã 11,6 tû ®ång vèn do nhµ n­íc cÊp nh­ng vèn ho¹t ®éng thùc tÕ chØ b»ng 80% vèn ghi trªn sæ s¸ch. Vèn l­u ®éng chØ cßn 50 % huy ®éng vµo s¶n xuÊt kinh - 10 -
  12. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. doanh. Cßn l¹i lµ c«ng nî khã ®ßi tµi s¶n mÊt m¸t, kÐm phÈm chÊt, trang thiÕt bÞ l¹c hËu. V× thÕ viÖc chuyÓn ®æi doanh nghiÖp nhµ n­íc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ g©y l·ng phÝ nguån lùc quèc gia, sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn hay t­ nh©n ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ cÇn thiÕt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ c¹nh tranh cña doanh nghiÖp vµ nÒn kinh tÕ. 1.2. Néi dung vµ qui tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.2.1. Néi dung c¬ b¶n cña chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc Chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®· ®­îc ®Ò ra tõ l©u nh­ng ®Õn nay míi ®­îc quan t©m hîp lý, nhµ n­íc ®· ®Ò ra nhiÒu gi¶i ph¸p ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ nh­ nghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP, nghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP, bao gåm mét sè néi dung c¬ b¶n vÒ cæ phÇn ho¸ nh­ sau: VÒ môc tiªu cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc: La nh»m gãp phÇn quan träng n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp; t¹o ra lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u trong ®ã cã ®«ng ®¶o ng­êi lao ®éng; t¹o ®éng lùc m¹nh mÏ vµ c¬ chÕ qu¶n lý n¨ng ®éng cho doanh nghiÖp ®Ó sö dông cã hiÖu qu¶ vèn, tµi s¶n cña nhµ n­íc vµ cña doanh nghiÖp. Huy ®éng vèn cña toµn x· héi, bao gåm: c¸ nh©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c tæ chøc x· héi trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Ph¸t huy vai trß lµm chñ thùc sù cña ng­êi lao ®éng, cña c¸c cæ ®«ng, t¨ng c­êng sù gi¸m s¸t cña nhµ ®Çu t­ ®èi víi doanh nghiÖp; ®¶m b¶o hµi hoµ lîi Ých cña nhµ n­íc, doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t­ vµ ng­êi lao ®éng. VÒ ®èi t­îng doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸: cã ®ñ ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n ®éc lËp, kh«ng g©y khã kh¨n hay ¶nh h­ëng xÊu ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ c¸c bé phËn cßn l¹i. H×nh thøc cæ phÇn ho¸: Gi÷ nguyªn vèn nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp, ph¸t hµnh cæ phÇn thu hót thªm vèn ®Çu t­. B¸n mét phÇn vèn nhµ - 11 -
  13. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp. B¸n toµn bé vèn nhµ n­íc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp. Thùc hiÖn c¸c h×nh thøc 2 hoÆc 3 kÕt hîp víi ph¸t hµnh cæ phÇn thu hót thªm vèn. Ph­¬ng thøc b¸n cæ phÇn: Cæ phÇn ®­îc b¸n c«ng khai t¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸, hoÆc t¹i c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian theo c¬ cÊu cæ phÇn lÇn ®Çu ®· ®­îc c¬ quan cã thÈm quyÒn phª duyÖt trong ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ vµ sÏ ®­îc thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc b¸n ®Êu gi¸. Doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ cã t×nh h×nh tµi chÝnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, th× ph­¬ng ¸n b¸n cæ phÇn ra bªn ngoµi ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó ®­îc niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n, sau khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. TiÒn thu tõ b¸n cæ phÇn thuéc vèn nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cña tæng c«ng ty nhµ n­íc (kh«ng ph©n biÖt tæng c«ng ty 90 hay tæng c«ng ty 91) sÏ ®­îc chuyÓn vÒ quü hç trî s¾p xÕp vµ cæ phÇn ho¸ tæng c«ng ty nhµ n­íc. TiÒn thu tõ b¸n phÇn vèn nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ ®­îc sö dông ®Ó hç trî doanh nghiÖp thanh to¸n trî cÊp cho ng­êi lao ®éng th«i viÖc mÊt viÖc t¹i thêi ®iÓm cæ phÇn ho¸ hoÆc sau khi ng­êi lao ®éng chuyÓn sang lµm viÖc t¹i c«ng ty cæ phÇn trong 5 n¨m ®Çu, kÓ tõ khi c«ng ty cæ phÇn ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh. TiÒn thu tõ b¸n phÇn vèn nhµ n­íc t¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ ®­îc sö dông ®Ó hç trî doanh nghiÖp cã khã kh¨n vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n, ®Ó xö lý c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n, nî b¶o hiÓm x· héi. VÒ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp: Cho phÐp ¸p dông nhiÒu ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸, ®ång thêi quy ®Þnh tæ chøc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ nh­ c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp sÏ chØ ®Þnh ng­êi ®¹i diÖn lµm chñ tÞch héi ®ång, c¬ quan tµi chÝnh (cung cÊp) cö ng­êi ®¹i diÖn lµm chñ tÞch héi ®ång; hoÆc lùa chän c«ng ty kiÓm to¸n vµ tæ chøc kinh tÕ cã chøc n¨ng ®Þnh gi¸. Gi¸ trÞ quyÒn sö ®ông ®Êt ®­îc tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®èi víi diÖn tÝch ®Êt nhµ n­íc giao cho doanh nghiÖp ®Ó kinh doanh nhµ vµ h¹ tÇng; doanh nghiÖp nhµ - 12 -
  14. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc cæ phÇn ho¸ ®­îc h­ëng c¸c quyÒn sö dông ®Êt theo quy ®Þnh cña luËt ®Êt ®ai. X¸c ®Þnh lîi thÕ kinh doanh cña doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn ho¸ ®­îc so víi l·i suÊt cña tr¸i phiÕu chÝnh phñ kú h¹n 10 n¨m ë thêi ®iÓm gÇn nhÊt. Cho phÐp tÝnh gi¸ trÞ th­¬ng hiÖu vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nÕu râ rµng th× ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp lµ c¬ së x¸c ®Þnh møc gi¸ sµn ®Ó tæ chøc b¸n cæ phÇn cho c¸c ®èi t­îng bªn ngoµi doanh nghiÖp. Toµn bé gi¸ trÞ doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó cæ phÇn ho¸ do bé tr­ëng c¸c bé, chñ tÞch UBND tØnh thµnh phè quyÕt ®Þnh, trõ tr­êng hîp gi¸ trÞ doanh nghiÖp thùc tÕ nhá h¬n so víi trªn sæ s¸ch kÕ to¸n cña doanh nghiÖp tõ 500 triÖu ®ång trë lªn, th× cÇn ph¶i tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña bé tµi chÝnh. 1.2.2. Qui tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc VÒ quy tr×nh cæ phÇn ho¸ th× nhµ n­íc ®· cã h­íng dÉn cô thÓ trong nghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP ®ång thêi ph¶i tu©n thñ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh cña n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam. ViÖc cho phÐp thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn ph¶i do c¬ quan cã thÈm quyÒn thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ n­íc ®ã ®ång ý vµ ®­îc sù ®ång ý cña c¬ quan chñ qu¶n vµ ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ cho phÐp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. Sau khi hoµn thµnh c¸c thñ tôc trªn th× doanh nghiÖp cã quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ sÏ ph¶i tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp, tiÕn hµnh kiÓm to¸n ®Ó x¸c ®Þnh t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp råi míi lµm ®¬n xin phÐp thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn. Thø nhÊt c¸c s¸ng lËp viªn ph¶i göi ®¬n xin phÐp thµnh lËp ®Õn uû ban nh©n d©n tØnh thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng hoÆc ®¬n vÞ hµnh chÝnh t­¬ng ®­¬ng n¬i dù ®Þnh ®Æt trô së chÝnh. Trong ®¬n thµnh lËp c«ng ty ph¶i kÌm theo ph­¬ng ¸n kinh doanh ban ®Çu vµ dù th¶o ®iÒu lÖ c«ng ty. Sau khi ®­îc chÊp nhËn th× c«ng ty ph¶i ®¨ng ký kinh doanh bao gåm giÊy phÐp thµnh lËp, ®iÒu lÖ c«ng ty vµ giÊy tê chøng thùc trô së giao dÞch cña c«ng ty. ViÖc tiÕn hµnh ®¨ng ký kinh doanh ph¶i ®­îc tiÕn hµnh trong mét n¨m. - 13 -
  15. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Ngoµi ra cßn ph¶i ®¶m b¶o mét sè quy ®Þnh sau: c¸c s¸ng lËp viªn ph¶i cïng nhau ®¨ng ký mua Ýt nhÊt 20% sè cæ phiÕu dù tÝnh ph¸t hµnh cña c«ng ty. Trong tr­êng hîp c¸c s¸ng lËp viªn kh«ng ®¨ng ký mua tÊt c¶ cæ phiÕu cña c«ng ty th× hä ph¶i c«ng khai kªu gäi vèn tõ nh÷ng ng­êi kh¸c. C¸c s¸ng lËp viªn ph¶i göi tÊt c¶ sè tiÒn ®· gãp cña ng­êi ®¨ng ký mua cæ phiÕu vµo tµi kho¶n phong to¶ t¹i mét ng©n hµng trong n­íc kÌm theo danh s¸ch nh÷ng ng­êi ®¨ng ký mua sè cæ phiÕu vµ sè tiÒn mçi ng­êi ®· gãp. Sè tiÒn göi chØ ®­îc lÊy ra khi c«ng ty ®· ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh hoÆc sau mét n¨m kÓ tõ ngµy cÊp giÊy phÐp thµnh lËp c«ng ty kh«ng thµnh lËp ®­îc C¸c s¸ng lËp viªn triÖu tËp ®¹i héi ®ång thµnh lËp ®Ó th«ng qua ®iÒu lÖ c«ng ty vµ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt kh¸c. C«ng ty cæ phÇn cã thÓ ®­îc uû ban nh©n d©n thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng hoÆc ®¬n vÞ hµnh chÝnh t­¬ng ®­¬ng n¬i c«ng ty cæ phÇn ®Æt trô së chÝnh cho phÐp ph¸t hµnh cæ phiÕu hoÆc tr¸i phiÕu. NÕu cã ®ñ tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn ph¸t hµnh cæ phiÕu. 1.3. Kinh nghiÖm cña trung quèc vµ thµnh phè hå chÝ minh vÒ cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc 1.3.1. Kinh nghiÖm Trung Quèc. Trung Quèc lµ mét n­íc sím ®i theo con ®­êng x· héi chñ nghÜa. Trong nh÷ng thËp niªn tr­íc ®©y, do ¸p dông mét c¸ch gi¸o ®iÒu m« h×nh kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp cña c¸c n­íc Liªn X« vµ §«ng ¢u, cïng víi t­ t­ëng ®ång nhÊt chÕ ®é c«ng h÷u víi kinh tÕ, nªn quy m« doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Trung Quèc lu«n chiÕm tíi 90% tæng tµi s¶n quèc gia. §Ó thùc hiÖn mét trong nh÷ng nhiÖm vô c¬ b¶n lµ c¶i c¸ch khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc, Trung Quèc ®· sím ®Ò ra nhiÒu chÝnh s¸ch c¶i c¸ch: nh­ më réng nh­êng quyÒn vµ nh­êng lîi Ých xÝ nghiÖp, thùc hiÖn kho¸n lîi nhuËn... tuy nhiªn c¸c chÝnh s¸ch nµy vÉn n»m trong khu«n khæ duy tr×, gi÷ - 14 -
  16. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. nguyªn hiÖn tr¹ng mµ ch­a thay ®æi c¨n b¶n chñ së h÷u, do ®ã ch­a t¹o ra chuyÓn biÕn tÝch cùc trong khu vùc doanh nghiÖp nhµ n­íc. Tõ nh÷ng n¨m 1980, bªn c¹nh viÖc tiÕp tôc ®Èy m¹nh c¶i c¸ch c¬ chÕ qu¶n lý ®èi víi doanh nghiÖp nhµ n­íc (th«ng qua h×nh thøc hîp ®ång vµ cho thuª) Trung Quèc b¾t ®Çu vµo ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch së h÷u theo 3 h­íng : - Thµnh lËp c«ng ty cæ phÇn, cæ ®«ng bao gåm nhµ n­íc, tËp thÓ, c¸ nh©n; ®èi víi doanh nghiÖp lín vµ võa nhµ n­íc n¾m cæ phÇn khèng chÕ. - Ph¸t triÓn ë møc ®é nhá lo¹i h×nh doanh nghiÖp t­ nh©n. - Ph¸t triÓn c¸c m« h×nh doanh nghiÖp thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ch­¬ng tr×nh thÝ ®iÓm cæ phÇn ho¸ ®­îc ®Ò ra trong "Quy ®Þnh vÒ ®i s©u c¶i c¸ch, t¨ng c­êng søc sèng doanh nghiÖp cña Trung ­¬ng" th¸ng 12/1986. Tuy nhiªn, ch­¬ng tr×nh nµy chØ thùc sù ph¸t triÓn më réng tõ sau n¨m 1992 khi Quèc vô viÖn vµ Nhµ n­íc Trung Quèc phª chuÈn v¨n kiÖn "C¸c biÖn ph¸p thÝ ®iÓm cæ phÇn xÝ nghiÖp" vµ "ý kiÕn quy ph¹m c«ng ty h÷u h¹n cæ phÇn". C¸c biÖn ph¸p cæ phÇn ho¸ ®­îc quy ®Þnh bao gåm : - B¸n mét phÇn gi¸ trÞ doanh nghiÖp cho c¸c c¸ nh©n, tæ chøc ngoµi doanh nghiÖp th«ng qua b¸n cæ phiÕu vµ c¶i biÕn doanh nghiÖp nhµ n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn trong ®ã Nhµ n­íc n¾m cæ phÇn khèng chÕ. §©y lµ lo¹i doanh nghiÖp nhµ n­íc cæ phÇn. - B¸n phÇn lín gi¸ trÞ tµi s¶n cña doanh nghiÖp nhµ n­íc th«ng qua b¸n cæ phiÕu cho mäi ®èi t­îng, trong ®ã Nhµ n­íc lµ mét cæ ®«ng song kh«ng n¾m cæ phÇn khèng chÕ. §©y lµ lo¹i C«ng ty cæ phÇn thuÇn tuý. - B¸n toµn bé doanh nghiÖp nhµ n­íc cho t­ nh©n ®Ó h×nh thµnh c¸c c«ng ty t­ nh©n hoÆc c¸c c«ng ty cæ phÇn. §©y cã thÓ coi lµ biÖn ph¸p t­ nh©n ho¸ hoµn toµn. - Gi÷ nguyªn vèn Nhµ n­íc vµ gäi thªm vèn cña c¸c cæ ®«ng kh¸c ®Ó chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. - Nhµ n­íc gãp vèn víi t­ nh©n ®Ó h×nh thµnh c«ng ty cæ phÇn míi. - 15 -
  17. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. Theo con sè thèng kª cuèi n¨m 1992, Trung Quèc cã kho¶ng 3.700 xÝ nghiÖp cæ phÇn ho¸ trong ®ã 750 xÝ nghiÖp nguyªn lµ quèc doanh ®­îc chuyÓn ®æi. §Õn cuèi n¨m 1993 sè xÝ nghiÖp cæ phÇn ho¸ trong c¶ n­íc trong n¨m lªn tíi 2.540 xÝ nghiÖp, trong ®ã cã 218 doanh nghiÖp niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tû träng doanh nghiÖp nhµ n­íc trong nÒn kinh tÕ gi¶m tõ 80,7% (n¨m 1978) xuèng cßn 57% (n¨m 1994). Tuy nhiªn con sè doanh nghiÖp lµm ¨n thua lç vÉn lín chiÕm tíi 49,5% (kim ng¹ch thua lç 34,4 tû NDT). Mét thùc tr¹ng ®èi víi xÝ nghiÖp cæ phÇn do Nhµ n­íc n¾m cæ phÇn khèng chÕ vÉn kh«ng thay ®æi ®­îc c¬ chÕ qu¶n lý (ban l·nh ®¹o cò), ho¹t ®éng kinh doanh theo lèi cò lµm cho xÝ nghiÖp ch­a thÓ vËn hµnh theo nguyªn t¾c thÞ tr­êng). Trong b¶n b¸o c¸o vÒ "VÊn ®Ò b¶o ®¶m quyÒn lîi vµ lîi Ých cña cæ phÇn nhµ n­íc trong xÝ nghiÖp cæ phÇn" th¸ng 6/1994 cña «ng Ph¹m Nh¹c - Phã côc tr­ëng Côc qu¶n lý cæ phÇn nhµ n­íc cßn nªu ra 3 tån t¹i kh¸c gåm: "Mét lµ, ®¹i diÖn quyÒn së h÷u nhµ n­íc trong c«ng ty cæ phÇn kh«ng râ rµng, kh«ng hoµn toµn ®¹i diÖn cho nhµ n­íc. Hai lµ, tû träng cæ phÇn nhµ n­íc cã xu thÕ suy gi¶m râ rÖt, c¸c c«ng ty cæ phÇn ban ®Çu míi thµnh lËp, cæ phÇn nhµ n­íc ®Òu chiÕm trªn 50%, nh­ng sau ®ã cæ phÇn nhµ n­íc cø gi¶m dÇn, cã c«ng ty hµng n¨m gi¶m 10%. Ba lµ, cæ phÇn nhµ n­íc kh«ng thÓ vËn hµnh (mua b¸n) nªn vÒ c¬ b¶n trong t×nh tr¹ng ng­ng trÖ, vèn nhµ n­íc rÊt khã b¶o tån vµ t¨ng gi¸ trÞ". Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc ë Trung Quèc sau giai ®o¹n nµy ®· ®­îc ®Èy lªn mét b­íc míi. V¨n kiÖn ®¹i héi §¶ng céng s¶n Trung Quèc lÇn thø 14 coi viÖc x©y dùng chÕ ®é doanh nghiÖp hiÖn lµ nhiÖm vô trung t©m trong kÕ ho¹ch 5 n¨m lÇn thø 9 (1993-1997). Theo ®ã c¸c xÝ nghiÖp míi mang bèn ®Æc tr­ng : - QuyÒn së h÷u tµi s¶n râ rµng. - QuyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña mäi chñ thÓ râ rµng - 16 -
  18. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. - ChÝnh quyÒn vµ xÝ nghiÖp t¸ch rêi nhau - Qu¶n lý khoa häc. Trªn c¬ së nµy, doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc chuyÓn thµnh 5 lo¹i: - DN nhµ n­íc : gåm c¸c doanh nghiÖp lín cã vÞ trÝ then chèt, do Nhµ n­íc qu¶n lý vµ së h÷u. - C«ng ty chung vèn ®Çu t­ nhµ n­íc : Gåm c¸c doanh nghiÖp c«ng céng, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, nhµ n­íc së h÷u trªn 51%. - C«ng ty cì lín vµ võa, kh«ng quan träng l¾m vÒ chiÕn l­îc, nhµ n­íc së h÷u d­íi 50%. - C¸c tËp ®oµn do nhµ n­íc së h÷u : §ã lµ nh÷ng doanh nghiÖp cã m¹ng l­íi réng kh¾p c¶ n­íc, tæ chøc d­íi m« h×nh tËp ®oµn. - C¸c doanh nghiÖp nhá ®­îc s¾p xÕp, hîp nhÊt t¹o thµnh c¸c c«ng ty míi liªn doanh víi t­ nh©n, n­íc ngoµi, hoÆc gi¶i thÓ ph¸ s¶n. NhiÒu biÖn ph¸p míi liªn quan ®Õn cæ phÇn ho¸ ®­îc ¸p dông nh­ thµnh lËp C«ng ty qu¶n lý doanh nghiÖp trung ­¬ng vµ biÕn c¸c c«ng ty cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng ty con cña C«ng ty qu¶n lý; t¸ch ho¹t ®éng quan träng ra khái doanh nghiÖp nhµ n­íc vµ chuyÓn doanh nghiÖp thµnh c«ng ty cæ phÇn; ®Èy m¹nh thu hót vèn n­íc ngoµi vµo c¸c xÝ nghiÖp cæ phÇn ho¸... TÝnh ®Õn cuèi n¨m 1996, Trung Quèc ®· cæ phÇn ho¸ vµ thµnh lËp míi ®­îc kho¶ng 9.200 C«ng ty cæ phÇn víi tæng vèn ®¨ng ký kho¶ng 600 tû NDT, trong ®ã cæ phÇn nhµ n­íc chiÕm 43%. Nh­ vËy sau gÇn 20 n¨m thùc hiÖn c¶i c¸ch më cöa vµ c¶i c¸ch thÓ chÕ kinh tÕ (trong ®ã cã cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhµ n­íc lµ h­íng ®i chÝnh cña c¶i c¸ch chÕ ®é së h÷u), Trung Quèc ®· thu ®­îc nhiÒu th¾ng lîi, tuy còng cã nh÷ng vÊp v¸p, thÊt b¹i, nh­ng nh×n chung con ®­êng c¶i c¸ch cña Trung Quèc lµ ®óng ®¾n vµ ®­îc sù ñng hé cña nh©n d©n. Bµi häc kinh nghiÖm tõ qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë Trung Quèc: - X©y dùng vµ qu¸n triÖt mét quan niÖm, mét môc tiªu ®óng ®¾n vÒ cæ phÇn ho¸, phï hîp víi b¶n chÊt cña chÕ ®é x· héi : ChuyÓn doanh nghiÖp nhµ - 17 -
  19. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. n­íc thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ ®Ó thu hót vèn tõ bªn ngoµi vµo, chø kh«ng b¸n toµn bé tµi s¶n Nhµ n­íc. - H×nh thøc cæ phÇn ho¸ ¸p dông chñ yÕu ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ lín, cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn. - ¸p dông tû lÖ b¸n cæ phÇn ®a d¹ng. Ch¼ng h¹n nh­ ë ThÈm QuyÕn, cæ ®«ng t­ nh©n chiÕm tíi 12%, ë Th­îng H¶i chØ cã 8,5% trong ®ã t­ nh©n ë n­íc ngoµi chiÕm tíi 41%. - Cæ phÇn ho¸ muèn ph¸t triÓn vµ më réng ph¶i cã sù g¾n kÕt víi thÞ tr­êng chøng kho¸n. §Æc biÖt, Trung Quèc ®· xo¸ bá sù ph©n biÖt gi÷ cæ phiÕu Nhµ n­íc (cæ phiÕu A) vµ cæ phiÕu cña c¸c c¸ nh©n, ph¸p nh©n (cæ phiÕu B) gäi chung lµ cæ phiÕu ®Çu t­, t¹o mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho c¸c nhµ ®Çu t­. - ChÝnh phñ Trung Quèc chó träng ®Õn gi¶i ph¸p kÝch cÇu vµ t¹o c¬ së ban ®Çu cho viÖc h×nh thµnh thÞ tr­êng vèn trong n­íc. Bªn c¹nh viÖc më réng ®èi t­îng b¸n ®Ó c¸c c«ng d©n cã thÓ tham gia ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸, chÝnh phñ cßn cã biÖn ph¸p hç trî vèn ban ®Çu cho ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp, cã c¸c chÝnh s¸ch l·i suÊt, chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®óng, më réng thÞ tr­êng mua, kÓ c¶ viÖc b¸n cho ng­êi n­íc ngoµi vµ chuyÓn nî thµnh vèn ®Çu t­. - Thu hót m¹nh mÏ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. 1.3.2. Kinh nghiÖm thµnh phè Hå ChÝ Minh - N¨m 1999: Cã 42 doanh nghiÖp ®· ®­îc th«ng qua ban ®æi míi doanh nghiÖp thµnh phè trong sè nµy ®· cã 35 doanh nghiÖp cã quyÕt ®Þnh chuyÓn thÓ tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn; 5 doanh nghiÖp göi ®Ò ¸n tr×nh TW (doanh nghiÖp cã vèn trªn 10 tû ®ång) vµ 2 doanh nghiÖp ®ang hoµn tÊt hå s¬ tr×nh chuyÓn thÓ. - N¨m 2000: Cã 23 doanh nghiÖp ®· ®­îc th«ng qua ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp thµnh phè, trong sè nµy cã 18 doanh nghiÖp ®· cã quyÕt ®Þnh - 18 -
  20. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software http://www.foxitsoftware.com For evaluation only. chuyÓn thÓ tõ doanh nghiÖp nhµ n­íc sang c«ng ty cæ phÇn vµ 5 doanh nghiÖp ®ang hoµn tÊt hå s¬ tr×nh chuyÓn thÓ. - N¨m 2001: Cã 32 doanh nghiÖp ®­îc th«ng qua ®Ò ¸n cæ phÇn ho¸ trong ®ã 28 doanh nghiÖp ®· cã quyÕt ®Þnh chuyÓn thÓ vµ 4 doanh nghiÖp ®ang tr×nh hå s¬, chê quyÕt ®Þnh chuyÓn thÓ. Sau cæ phÇn ho¸ sè l­îng lao ®éng t¨ng 10% víi thu nhËp t¨ng 20 %. §iÒu nµy khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng yªn t©m lµm viÖc, cèng hiÕn hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh vµo c«ng viÖc. Sau khi cæ phÇn ho¸ b×nh qu©n gi¸ trÞ vèn nhµ n­íc chØ chiÕm 25% trong c¬ cÊu vèn ®iÒu lÖ, cßn l¹i lµ vèn cña c¸c cæ ®«ng lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp chiÕm 75 %. Nh­ vËy cæ phÇn ho¸ ®· thùc hiÖn ®­îc môc tiªu thu hót réng r·i c¸c c¸c nguån vèn cña ng­êi lao ®éng trong c¶ doanh nghiÖp vµ ngoµi x· héi ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp. Tuy nguån vèn cña nhµ n­íc chØ chiÕm 25% tæng sè vèn cña c«ng ty cæ phÇn, vèn cña c¸c ®èi t­îng kh¸c chiÕm 75%, nh­ng l¹i lµ nguån vèn ph©n t¸n, do dã phÇn së h÷u cña nhµ n­íc trong c¸c c«ng ty vÉn gi÷ vai trß träng yÕu, chi phèi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Bµi häc kinh nghiÖm tõ qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ ë thµnh phè Hå ChÝ Minh: Tõ thùc tÕ cæ phÇn ho¸ cña c¶ n­íc mµ ®iÓn h×nh lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh cho thÊy viÖc chuyÓn doanh nghiÖp 100% vèn nhµ n­íc sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn ch¼ng nh÷ng gióp nhµ n­íc b¶o tån nguån vèn cña m×nh mµ cßn t¨ng ®¸ng kÓ tû suÊt lîi nhuËn trªn nguån vèn tr­íc ®©y, nhµ n­íc còng thu håi vån ®Ó ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Vai trß cña ng­êi lao ®éng trong doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸ còng cã sù ®æi kh¸c hä võa lµm viÖc cho c«ng ty cæ phÇn võa lµ chñ së h÷u c«ng ty trªn c¬ së ®ång vèn cña m×nh. V× thÕ ý thøc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm ®­îc n©ng cao h¬n tr­íc. Ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp sau cæ phÇn ho¸ nh¹y bÐn n¨ng ®éng tù chñ h¬n tr­íc. Nhê - 19 -
nguon tai.lieu . vn
Thạc sĩ - Tiến sĩ - Cao học Công nghệ thông tin Kinh tế - Thương mại Tài chính - Ngân hàng Kiến trúc - Xây dựng Điện-Điện tử-Viễn thông Cơ khí - Chế tạo máy Công nghệ - Môi trường Báo cáo khoa học Quản trị kinh doanh Khoa học xã hội Khoa học tự nhiên Nông - Lâm - Ngư Y khoa - Dược