- Trang Chủ
- Nông nghiệp
- Đánh giá ảnh hưởng của các phương pháp tưới đến sự sinh trưởng phát triển của cây lúa
Xem mẫu
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
ĐÁNH GIÁ ẢNH HƯỞNG CỦA CÁC PHƯƠNG PHÁP TƯỚI
ĐẾN SỰ SINH TRƯỞNG PHÁT TRIỂN CỦA CÂY LÚA
Quyền Thị Dung1, Nguyễn Thị Thủy1
1
Trường CĐ Kinh tế Kỹ thuật - ĐH Thái Nguyên, email: Lkd.Dung@gmail.com
1. GIỚI THIỆU CHUNG - Bón thúc (10 ngày sau cấy): 80 kg đạm
Urea + 80 kg kali/ha.
Tưới ngập thường xuyên (NTX) là phương
- Bón đón đòng (trước trỗ 20 ngày): 30 kg
pháp tưới truyền thống của người dân đang
đạm Urea + 110 kg kali/ha.
được áp dụng phổ biến ở nước ta. Đất lúa
- Chăm sóc: thường xuyên theo dõi và
ngập nước lâu ngày dẫn đến thế oxi hóa khử
phòng trừ sâu bệnh kịp thời.
giảm tạo môi trường khử cho các vi sinh vật
* Loại đất nghiên cứu: Là loại đất phù sa
yếm khí hoạt động làm phát sinh những độc
trung tính ít chua không được bồi hàng năm
tố trong đất gây hại cho cây trồng. Phương
có thành phần cơ giới của đất thuộc loại thịt
pháp tưới tiết kiệm nước (TKN) đã bắt đầu
trung bình, đất có phản ứng trung tính, dung
được thử nghiệm ở một số vùng của nước ta,
tích hấp phụ trao đổi cation (CEC) trung
hiệu quả cho thấy phương pháp tưới mới này bình. Hàm lượng hữu cơ nghèo, đạm tổng số
không những tiết kiệm nước tưới [4], giảm trung bình và lân tổng số giàu, hàm lượng dễ
phát thải khí nhà kính [1] mà còn làm giảm tiêu của nguyên tố dinh dưỡng N ở mức khá,
độc tố trong đất, giúp cho bộ rễ lúa phát [5]. P ở mức giàu, K ở mức trung bình. Thông
Do vậy, tưới tiết kiệm nước tạo điều kiện cho qua các chỉ tiêu đánh giá ở trên cho thấy đất
cấy lúa sinh trưởng và phát triển tốt hơn so rất phù hợp để trồng lúa nước. Loại đất này
với tưới ngập thường xuyên. hiện tại đang được sử dụng để trồng 2 vụ lúa
1 vụ màu.
2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
* Nguồn nước tưới: được lấy từ sông
Thí nghiệm được thực hiện trong năm Nhuệ, theo kênh dẫn vào các khu thí nghiệm.
2013 và năm 2014 trên đất phù sa ở xã Văn Qua phân tích các chỉ tiêu lý, hóa nguồn
Hoàng, huyện Phú Xuyên, Hà Nội. nước đảm bảo chất lượng theo quy chuẩn kỹ
* Giống lúa được sử dụng: DT28 thuật quốc gia về chất lượng nước mặt phục
* Thời vụ và kỹ thuật canh tác: vụ cho mục đích tưới tiêu thủy lợi số QCVN
- Vụ xuân: gieo mạ từ 25/I-5/II, cấy 25/II, 08:2015/BTNMT.
thu hoạch khoảng 25/VI-30/VI. * Điều kiện thí nghiệm: Chọn hai khu thí
- Vụ mùa: gieo mạ từ 10-20/VI, cấy từ nghiệm trong cùng một khu vực. Mỗi khu
20/VII đến 5/VIII, thu hoạch từ 30/X-15/XI. thiết kế 3 ô thí nghiệm, mỗi ô kích thước 4m
- Kỹ thuật ngâm ủ: bình thường như các x 5m. Hai khu thí nghiệm tương ứng với hai
giống lúa khác. công thức:
- Mật độ cấy 45 50 khóm/m2, cấy nông + Công thức 1 (CT1) - Đối chứng: Tưới
tay. ngập thường xuyên (NTX). Chế độ tưới thực
* Chế độ phân bón và chăm sóc: hiện theo phương pháp truyền thống mà
- Bón lót: 8000 kg phân hữu cơ + 200 kg người dân địa phương đang áp dụng là tưới
phân lân nung chảy + 110 kg đạm Urea/ha. ngập thường xuyên 3-5cm.
320
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
+ Công thức 2 (CT2): Tưới tiết kiệm nước + PA: Khối lượng hạt ở độ ẩm A%
(TKN). Quy trình tưới áp dụng theo Sổ tay + A: Độ ẩm khi thu hoạch
hướng dẫn quy trình kỹ thuật tưới lúa
tiếtkiệm nước giảm phát thải khí nhà kính 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
của Bộ NN&PTNT năm 2013 [2]. 3.1. Sự sinh trưởng của cây lúa ở các mô
Giai đoạn cấy - hồi xanh: duy trì lớp nước hình tưới
mặt ruộng từ 3-5cm.
Giai đoạn đẻ nhánh: giai đoạn đầu đẻ Bảng 1. Khả năng đẻ nhánh của cây lúa
nhánh tưới ngập 3-5cm nước cho đến khi trong các mô hình tưới theo mùa vụ
ruộng cạn nước thì tưới tiếp. Giai đoạn cuối Tổng số Nhánh
đẻ nhánh, tháo cạn nước lộ mặt ruộng trong Tỷ lệ
Mô hình nhánh hữu hiệu
thời gian 5-7 ngày. Sau đó tưới lên 3-5cm. Mùa vụ NHH
tưới đẻ (NHH)
Giai đoạn làm đòng: duy trì lớp nước mặt (%)
(nhánh) (nhánh)
ruộng 3-5cm, để cạn tự nhiên, sau đó tưới lên NTX 7,7 6,3 81,81
3-5cm. Vụ xuân
2014 TKN 7,5 6,5 86,67
Giai đoạn trỗ bông: duy trì lớp nước mặt
ruộng 3-5cm. Vụ mùa NTX 7,0 6,1 87,14
Giai đoạn chắc xanh - chín: lớp nước mặt 2014 TKN 6,8 6,2 91,17
ruộng 3-5cm, để cạn tự nhiên đến khi ruộng
cạn nước được 5 ngày thì tưới lên 3-5cm. Kết quả Bảng 1 cho thấy tổng số nhánh
Trước khi thu hoạch 7-10 ngày tháo khô ruộng. đẻ/khóm trong hai vụ của tưới NTX đạt trung
* Phương pháp theo dõi các yếu tố cấu bình là 7,0 - 7,7 nhánh/ khóm cao hơn ở tưới
thành năng suất lúa TKN là 6,8 - 7,5 nhánh/ khóm. Tuy nhiên, tỷ
- Các chỉ tiêu sinh trưởng lệ nhánh hữu hiệu trên tổng số nhánh đẻ
+ Chiều cao cây: đo từ mặt đất đến mút lá trong hai vụ của tưới NTX đạt trung bình là
hoặc mút bông cao nhất (cm). 81,81 - 87,14% thấp hơn so với tưới TKN là
+ Số nhánh/ khóm. 86,67 - 91,17%. Trong thí nghiệm này chỉ có
- Chỉ tiêu sinh lý yếu tố chế độ nước là có sự thay đổi, còn các
+ Theo dõi 5 khóm/ ô thí nghiệm theo yếu tố còn lại thì như nhau trong hai mô hình
đường chéo 5 điểm ở giai đoạn trổ bông. tưới nên chỉ tiêu số nhánh hữu hiệu và tỷ lệ
+ Khối lượng vật chất khô tích lũy tính nhánh hữu hiệu chỉ thay đổi khi yếu tố chế độ
bằng g/ khóm: lấy cả khóm, rửa sạch, thấm nước thay đổi.
khô rồi đem sấy ở nhiệt độ 800 C trong 48h
rồi đem cân. 3.2. Sự sinh trưởng của cây lúa ở các mô
KLVCKTL (g/khóm) = W2 W1 hình tưới
Chú thích: Bảng 2. Chiều cao cây trung bình từ mặt đất
+ W1: khối lượng vật chất trước khi sấy đến đỉnh bông (từ giai đoạn trổ bông đến
khô (g) chắc xanh) (cm)
+ W2: khối lượng vật chất sau khi sấy
khô (g) Giảm
so với Cv
- Năng suất thực thu (tạ/ha): Gặt riêng Vụ, năm NTX TKN LSD0,05
NTX (%)
từng ô, quạt sạch, đo độ ẩm, cân khối lượng
(%)
rồi quy về độ ẩm 13%.
P 100 A Vụ xuân
P13% A 126,34 112,48 -10,97 3,1 6,39
2014
100 13
Trong đó: Vụ mùa
137,32 125,56 -8,56 1,2 2,66
+ P13%: Khối lượng hạt ở độ ẩm 13% 2014
321
- Tuyển tập Hội nghị Khoa học thường niên năm 2019. ISBN: 978-604-82-2981-8
Bảng 2 cho thấy, tưới NTX cho chiều cao TKN (8,56% - 10,97%), sự sai khác của chiều
trung bình của cây lúa từ mặt đất đến đỉnh cao cây lúa ở hai mô hình tưới trong hai mùa
bông cao hơn TKN (8,56% – 10,97%), sự sai vụ có ý nghĩa thống kê với p = 0,005 - 0,03.
khác của chiều cao cây lúa ở hai mô hình tưới - Mô hình tưới TKN co xu hướng làm tăng
trong hai mùa vụ có ý nghĩa thống kê với p = năng suất lúa từ 5,26% đến 6,06% so với mô
0,03 ở vụ mùa và p = 0,005 ở vụ xuân. hình tưới NTX.
3.3. Năng suất lúa ở các mô hình tưới 5. TÀI LIỆU THAM KHẢO
Năng suất thực tế luôn là cái đích của người [1] Nguyễn Việt Anh. 2011. Nghiên cứu chế độ
sản xuất lúa. Kết quả trên cho thấy, năng suất nước mặt ruộng hợp lý để giảm thiểu phát
lúa trung bình của mô hình tưới TKN đạt thải khí Mê tan trên ruộng lúa vùng đất phù
60÷70 tạ/ha và tưới NTX đạt 57÷66 tạ/ha, tùy sa trung tính ít chua đồng bằng sông Hồng,
vào mùa vụ (không khác biệt thống kê). Kết trong Luận án Tiến sĩ kỹ thuật, Hà Nội.
quả này cũng phù hợp với nghiên cứu của Viện Khoa học Thủy lợi Việt Nam.
Trần Thị Ngọc Huân (2010) [3]. [2] Bộ Nông nghiệp & PTNT. 2013. Sổ tay
hướng dẫn quy trình kỹ thuật tưới lúa tiết
Bảng 3. Năng suất lúa ở các mô hình tưới
kiệm nước giảm phát thải khí nhà kính. Nxb
khác nhau
Khoa học và Kỹ thuật Hà Nội.
NTX TKN [3] Trần Thị Ngọc Huân. 2010. Ảnh hưởng của
Thời mật độ sạ, phương pháp bón N và chế độ
% so Cv LSD0,05
vụ/năm Tạ/ha % Tạ/ha với (%) tưới đến năng suất, hiệu quả sử dụng nước
NTX và lợi nhuận trong sản xuất lúa cao sản. Tạp
chí Omon Rice.
Vụ [4] Phạm Tất Thắng và Lê Văn Hùng. 2012.
66 100 70 +6,06 8,6 20,2
xuân Đánh giá hiệu quả của một số quy trình tưới
Vụ tiết kiệm nước cho lúa áp dụng trên địa bàn
57 100 60 +5,26 5,1 10,4
mùa Hà Nội, Tạp chí Khoa học Kỹ thuật Thủy
lợi và Môi trường, vol. 38,pp. 39-45.
4. KẾT LUẬN [5] Viện Môi trường Nông nghiệp. 2015. Kết
quả ban đầu về hiệu quả kinh tế và môi
Thông qua nghiên cứu hiệu quả giữa mô trường của các Mô hình lúa
hình tưới NTX và TKN đã cho thấy: SRI/1M5R/AWD so với canh tác lúa truyền
- Mô hình tưới NTX cho tỷ lệ nhánh hữu thống tại An Giang, Bình Định và Hải
hiệu trên tổng số nhánh đẻ trong hai vụ đạt Dương, Hội thảo “Đánh giá hiệu quả kinh
trung bình là 81,81 - 87,14% thấp hơn so với tế, nông học, khả năng chống chịu và thích
tưới TKN là 86,67 - 91,17%. ứng với điều kiện thời tiết bất thuận của mô
- Tưới NTX cho chiều cao trung bình của hình canh tác lúa SRI, 1M5R và AWD so
cây lúa từ mặt đất đến đỉnh bông cao hơn với lúa canh tác truyền thống, Hà Nội.
322
nguon tai.lieu . vn
