Xem mẫu
- ĐỒ ÁN TỐT NGHIỆP
Đề tài
“Một số giải pháp thúc đẩy
sự hoạt động thị trường
chứng khoán Việt Nam”
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
Lêi më ®Çu
Ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n (TTCK) lµ viÖc rÊt quan träng vµ cÇn
thiÕt khi níc ta ph¸t triÓn mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸. Vèn t b¶n sÏ trë thµnh
hµng ho¸ vµ tÊt yÕu ph¶i cã mét thÞ trêng ®Ó cã thÓ thùc hiÖn viÖc trao ®æi. Víi
lÞch sö ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m vµ ®îc tæ chøc mét c¸ch hÕt søc chÆt chÏ,
TTCK tõ l©u nay ®· ®îc coi lµ mét thÓ chÕ tµi chÝnh bËc cao vµ hoµn thiÖn
nhÊt cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nÕu thiÕu nã, nh nhiÒu chuyªn gia kinh tÕ häc
vÉn nãi, nÒn kinh tÕ thÞ trêng thiÕu tÝnh hoµn h¶o. Vai trß c¬ b¶n cña thÞ TTCK
®èi víi nÒn kinh tÕ ®îc thÓ hiÖn rÊt râ b»ng viÖc t¹o dùng mét kªnh huy ®éng
vèn h÷u hiÖu cho c¸c doanh nghiÖp (DN) tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, trong ®ã
ph¶i kÓ ®Õn c¸c nguån vèn níc ngoµi.Thùc tÕ hiÖn nay, nhu cÇu vÌ vèn cña c¸c
DN rÊt lín. Thèng kª tõ nh÷ng th«ng tin ®iÒu tra do c¸c DN cung cÊp cho thÊy,
trong n¨m 2000, nhu cÇu vèn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c DN cÇn kho¶ng 20
ngh×n tû ®ång ViÖt Nam,tÝnh b×nh qu©n mçi DN cÇn kho¶ng 84 tû ®ång. NÕu
tÝnh ®Õn 2005 con sè nµy vµo kho¶ng 30 ngh×n tû ®ång,trung b×nh mçi DN cÇn
kho¶ng 100 tû ®ång. MÆt kh¸c, c¸c DN cã nhu cÇu më réng s¶n xuÊt kinh
doanh nhng huy ®éng vèn l¹i chñ yÕu tõ vay vèn ng¾n h¹n ng©n hµng, lîng
vèn vay l¹i kh«ng ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ. Tõ nh÷ng khã kh¨n ®ã, TTCH víi t
c¸ch lµ kªnh huy ®éng vèn dµi h¹n sÏ th¸o gì ®îc nh÷ng khã kh¨n trªn.
HiÖn nay, ngoµi sù quan träng vµ cÇn thiÕt, TTCK còng lµ vÊn ®Ò thêi sù,
nãng báng trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. §©y còng lµ vÊn ®Ò kh¸ míi mÎ ®èi víi
ngêi ViÖt Nam.Víi t c¸ch lµ mét sinh viªn-mét nhµ ®Çu t t¬ng lai, em rÊt
quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy.V× vËy, em còng m¹nh d¹n viÕt ®Ò tµi “Mét sè gi¶i
ph¸p thóc ®Èy sù ho¹t ®éng thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam”. Do tr×nh ®é
vµ thêi gian cã h¹n, nªn kh«ng thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng sai sãt, em rÊt mong nhËn
®îc ý kiÕn cña c« gi¸o TS- Lª ThÞ Anh V©n, ngêi ®· híng dÉn em hoµn
thµnh ®Ò tµi nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
Néi dung
Ch¬ng I. Tæng quan vÒ thÞ trêng chøng kho¸n
I. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng chøng kho¸n
1. Kh¸i niÖm vÒ chøng kho¸n.
Chøng kho¸n lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ trÞ, ®îc x¸c nhËn quyÒn së h÷u hîp
ph¸p cña ngêi së h÷u chøng kho¸n ®èi víi tµi s¶n hoÆc vèn cña tæ chøc ph¸t
hµnh chøng kho¸n. Chøng kho¸n bao gåm c¸c lo¹i nh: Cæ phiÕu, Tr¸i phiÕuvµ
c¸c lo¹i giÊy tê kh¸c cã gi¸ trÞ.
2. Kh¸i niÖm vÒ thÞ trêng tµi chÝnh.
ThÞ trêng tµi chÝnh (TTTC) lµ n¬i cung vµ cÇu vÒ vèn gÆp nhau, n¬i diÔn
ra c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, mua b¸n quyÒn sö dông c¸c nguån tµi chÝnh th«ng
qua nh÷ng ph¬ng thøc giao dÞch vµ c«ng cô tµi chÝnh nhÊt ®Þnh.
CÊu tróc cña thÞ trêng tµi chÝnh:
TTCK
TTCK ng¾n h¹n TTCK dµi h¹n
(díi mét n¨m) (trªn mét n¨m)
ThÞ trêng vay
ThÞ trêng ThÞ trêng
nî dµi h¹n
tiÒn tÖ chøng kho¸n
3. ThÞ trêng chøng kho¸n.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i diÔn ra c¸c ho¹t ®éng mua, b¸n, chuyÓn
nhîng c¸c lo¹i cæ phiÕu, tr¸i phiÕu vµ mét sè lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ kh¸c nh¨m
môc ®Ých kiÕm lîi.
ThÞ trêng chøng kho¸n theo tiÕng Latinh lµ Bursa, nghÜa lµ c¸c vÝ ®ùng
tiÒn, cßn gäi lµ së giao dÞch ckøng kho¸n, lµ mét thÞ trêng cã tæ chøc vµ ho¹t
®éng cã ®iÒu khiÓn.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
II. LÞch sö h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n
1. Thêi kú ph«i thai (tõ gi÷a thÕ kû 15 ®Õn n¨m 1929).
Trong thêi kú nµy, thÞ trêng chøng kho¸n hng thÞnh nhÊt vµo thÕ kû 19.
Nhng ®Õn gi÷a thÕ kû 19, nã ®· b¾t ®Çu thÓ hiÖn c¸c mÆt tiªu cùc, nh nh÷ng
cuéc khñng ho¶ng cã tÝnh chu kú, ®Ønh cao lµ ®Çu thÕ kû 20-®îc kÕt thóc b»ng
cuéc khñng ho¶ng nÒn kinh tÕ toµn cÇu (1929-1933).
C¸c ®Æc ®iÓm næi bËt thêi kú nµy:
ViÖc h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n vµ së giao dÞch chøng kho¸n lµ
mang tÝnh chÊt tù ph¸t, Nhµ níc kh«ng can thiÖp vµo mµ thõa nhËn vai trß
tÊt yÕu cña nã trong nÒn kinh tÕ.
ThÞ trêng chøng kho¸n ë thêi kú nµy lµ thuéc vÒ tÇng líp th¬ng gia, mang
nhiÒu tÝnh chÊt ®Çu c¬.
Ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n dùa trªn c¬ së tÝnh chÊt hiÖp héi
ngµnh nghÒ víi c¸c qui ®Þnh tù ®Æt ra.
2. Thêi kú phôc hng (1930-1970).
Thêi kú nµy nhµ níc b¾t ®Çu can thiÖp vµo thÞ trêng chøng kho¸n vµ
thÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i chÞu ¶nh hëng nÆng nÒ nhÊt trong cuéc khñng
ho¶ng tµi chÝnh.V× thÕ mµ thÞ trêng chøng kho¸n trë thµnh c«ng cô trong viÖc
qu¶n lý thóc ®Èy nÒn kinh tÕ. HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n ®îc
chuyÓn vÒ tay Nhµ níc b»ng sù ra ®êi cña Uû ban Chøng kho¸n quèc gia.
Vµo nh÷ng n¨m 50-60 cña thÕ kû nµy, nÒn kinh tÕ thÕ giíi b¾t ®Çu phôc håi víi
sù ho¹t ®éng rÊt s«i ®éng trë l¹i cña thÞ trêng chøng kho¸n .
3. Thêi kú quèc tÕ ho¸ vµ c«ng chóng ho¸ thÞ trêng chøng kho¸n (1971
®Õn nay).
Víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt, c«ng nghÖ ®· t¹o ra viÖc øng
dông c«ng nghÖ tin häc vµo thÞ trêng chøng kho¸n .
Nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt lµ:
Ho¹t ®éng cña së giao dÞch chøng kho¸n s«i ®éng h¬n vµ chÊt lîng cao
h¬n.
ThÞ trêng lu«n ®¸p øng th«ng tin ®Çy ®ñ vµ c«ng khai tíi c«ng chóng
®Çu t qua c¸c ph¬ng tiÖn hiÖn ®¹i, ®îc cËp nhËt thêng xuyªn vµ ®îc c«ng
chóng tham gia réng r·i.
C¸c sµn giao dÞch trªn thÕ giíi ®îc kÕt nèi cho phÐp ho¹t ®éng liªn tôc
24/24.
Víi nh÷ng ®Æc ®iÓm nh vËy cho phÐp mäi c«ng d©n ®Çu t chøng kho¸n
bÊt cø ë ®©u vµ bÊt cø khi naß mµ hä muèn.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
III. Vai trß vµ chøc n¨ng cña thÞ trêng chøng kho¸n.
1. Chøc n¨ng cña thÞ trêng chøng kho¸n .
1.1. Chøc n¨ng thu hót vèn nhµn rçi vµo ®Çu t ph¸t triÓn.
Ta biÕt muèn ®Çu t ph¸t triÓn th× ph¶i tù tÝch luü hoÆc huy ®éng tõ bªn
ngoµi.
Vèn huy ®éng tõ bªn ngoµi bao gåm vèn vay tÝn dông cña c¸c tæ chøc tµi
chÝnh vµ ph¸t hµnh cæ phiªó, tr¸i phiÕu.
¦u ®iÓm cña ph¸t hµnh tr¸i phiªó, cæ phiÕu ®èi víi d©n chóng lµ hä dÔ
dµng ®Çu t vµo bÊt cø DN nµo hä muèn hoÆc mua b¸n kiÕm lîi. Cßn ®èi víi
c¸c DN lµ hä kh«ng ph¶i tr¶ l·i suÊt hµng th¸ng vµ kh«ng ph¶i tr¶ nî gèc khi bÞ
thua kç.
Do tÝnh chÊt cña chu kú kinh doanh nªn vèn t¹m thêi nhµn rçi trong c¸c
DN lµ rÊt lín, bªn c¹nh, cßn cã mét lîng vèn lín n»m r¶i r¸c trong d©n cha
®îc huy ®éng. TÊt c¶ nh÷ng tiÒm n¨ng nµy sÏ ®îc ph¸t huy hiÖu qu¶ nÕu cã
thÞ trêng chøng kho¸n .V× thÞ trêng chøng kho¸n víi c¬ së ph¸p lý hoµn
chØnh vµ bé m¸ qu¶n lý h÷u hiÖu, víi sù phæ biÕn vµ híng dÉn réng r·i , ngêi
d©n sÏ dÔ dµng sö dông nguån tiÕt kiÖm cña hä h¬n. §©y lµ t¸c nh©n kÝch thÝch
ý thøc tiÕt kiÖm vµ t¹o thãi quen ®Çu t trong c«ng chóng.
Ngoµi ra, trong x· héi cån cã c¸c kho¶n tiÒn t¹m thêi nhµn rçi nh: quü
b¶o hiÓm, quü phóc lîi tËp thÓ…mét phÇn vèn cña quü nµy ®îc göi vµo Nh©n
hµng ®Ó thùc hiÖn vÖc thanh to¸n, phÇn cßn l¹i, nh÷ng ngêi qu¶n lý quü lu«n
tù hái lµm thÕ nµo cho vèn cña hä cã kh¶ n¨ng sinh l·i nhiÒu nhÊt vµ võa an
toµn võa cã tÝnh t¹m thêi…vµ thÞ trêng chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng ®¸p øng yªu
cÇu nµy.
Tãm l¹i,thÞ trêng chøng kho¸n cã chøc n¨ng thu hót mäi nguån vèn
nhµn rçi trong x· héi ®Ó ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh, më réng quy m«
doanh nghiÖp gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, gi¶m thÊt nghiÖp.
1.2. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt c¸c nguån vèn.
Ph¶i thõa nhËn r»ng, mét DN kh«ng ph¶i lóc nµo còng thiÕu hoÆc thõa
vèn. Thõa hay thiÕu lµ phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña chu kú kinh doanh.Khi cÇn
®Çu t mua nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, c¸c kho¶n ph¶i thu lín, th× ®©y lµ
lóc mµ DN ®ang thiÕu vèn. Khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kÕt thóc, s¶n phÈm ®îc b¸n
ra vµ thu vèn vÒ, c¸c kho¶n ph¶i thu ®îc thu vÒ, lóc nµy DN l¹i t¹m thêi thõa
vèn.
Trªn thÞ trêng vèn, lu«n lu«n cã sù ®iÒu tiÕt vèn tõ n¬i thõa sang n¬i
thiÕu. ë ®©y thÞ trêng chøng kho¸n ®ãng vai trß rÊt quan träng.
1.3.Chøc n¨ng hoµ nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
Mét DN cã thÓ thu hót vèn bÊt vø n¬i nµo vµ b»ng con ®êng nµo mµ hä
cã thÓ thu hót mét c¸ch dÔ dµng th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. Nhê vµo hÖ
thèng m¸y tÝnh mµ thÞ trêng chøng kho¸n cho phÐp bÊt cø ai, ë n¬i nµo trªn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
thÕ giíi vµ mua mét lo¹i cæ phiÕu cña bÊt kú mét c«ng ty nµo mµ hä thÝch. Tõ
®ã h×nh thµnh mèi liªn hÖ tiÒn tÖ quèc tÕ, ®Èy nhanh tèc ®é chu chuyÓn nguån
vèn gi÷a c¸c níc, thùc hiÖn quan hÖ vay mîn l©u dµi trªn thÕ giíi t¹o ®iÒu
kiÖn cho viÖc hoµ nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi.
1.4. Chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vÜ m«.
ThÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng cô cña Nhµ níc th«ng qua Uû ban
chøng kho¸n nhµ níc, vµ Ng©n hµng trung ¬ng.
NghiÖp vô chñ yÕu lµ th¾t chÆt hay níi láng sù ®Çu t trªn thÞ trêng. Khi
s¶n xuÊt sa sót, thiÕu vèn, Nhµ níc tung tiÒn ra më réng cho vay ®Ó khuyÕn
khÝch s¶n xuÊt th«ng qua viÖc mua vµo nh÷ng l« chøng kho¸n cã gi¸ trÞ lín.
Khi hiÖn tîng ®Çu t qu¸ møc, ®Çu c¬ thÞnh hµnh, th× b¸n chøng kho¸n nh»m
th¾t chÆt tÝn dông gi¶m bít ®Çu t kinh tÕ.VËy thÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng
cô h÷u hiÖu ®Ó nhµ níc kÞp thêi ®iÒu tiÕt nguån vèn trªn thÞ trêng.
2. Vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n.
C¸c vai trß cña thÞ trêng chøng kho¸n rÊt ®a d¹ng nhng th«ng qua
nh÷ng chøc n¨ng cña nã th× cã nh÷ng vai trß sau:
2.1. T¹o vèn cho nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Do cã thÞ trêng chøng kho¸n nªn viÖc ®Çu t c¸c nguån vèn t¹m thêi
nhµn rçi dÔ dµng h¬n. Tõ viÖc nguån vèn bÞ øng ®äng tõ nhiÒu n¬i, kh«ng cã
kh¶ n¨ng sinh lêi, cho ®Õn khi cã thÞ trêng chøng kho¸n viÖc ®Çu t, tÝch luü
vèn s«i ®éng vµ dåi dµo h¼n lªn. Th«ng qua ®ã nÒn kinh tÕ t¨ng trëng m¹nh
mÏ, c«ng ¨n viÖc lµm ®îc gi¶i quyÕt, thÊt nghiÖp gi¶m. Bªn c¹nh, thÞ trêng
chøng kho¸n nh mét trung t©m thu gom mäi nguån vèn tõ d©n chóng, nh mét
nam ch©m cùc m¹nh hót c¸c nguån vèn tõ níc ngoµi. Ngoµi ra cßn gióp Nhµ
níc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu hôt ng©n s¸ch, cã thªm vèn x©y dùng h¹ tÇng c¬
së.
2.2. T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp sö dông vèn linh ho¹t vµ cã
hiÖu qu¶ h¬n.
Khi DN cÇn vèn ®Ó më réng qui m« s¶n xuÊt hä cã thÓ ph¸t hµnh chøng
kho¸n, vµo thÞ trêng ®Ó huy ®éng vèn. §©y lµ ph¬ng thøc tµi trî vèn qua ph¸t
hµnh vµ lóc ®ã nguån vèn cña DN t¨ng lªn. Lóc nµy rñi ro ®èi víi doanh nghiÖp
lµ rÊt nhá v× nh÷ng cæ ®«ng cña hä ®· g¸nh ®ì thay. Mét ®iÒu thuËn lîi n÷a, khi
DN cha cã c¬ héi s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c DN cã thÓ dù tr÷ chøng kho¸n nh
lµ mét tµi s¶n kinh doanh vµ c¸c chøng kho¸n ®ã sÏ ®îc chuyÓn nhîng thµnh
tiÒn khi cÇn thiÕt th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. Ngoµi ra, khi DN niªm yÕt
trªn thÞ trêng chøng kho¸n, cã nghÜa lµ ®· cã ch÷ tÝn ®èi víi c«ng chóng ®Çu
t. Nh vËy c¸c c«ng ty chøng kho¸n sÏ lµ t¸c nh©n kÝch thÝch gióp DN t¹o vèn
nhanh chãng h¬n.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
2.3. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ c«ng cô ®¸nh gÝa DN, dù ®o¸n t¬ng
lai.
ThÞ trêng chøng kho¸n ngµy cµng ®a d¹ng vµ phøc t¹p, liªn quan ®Õn
vËn mÖnh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. Sù h×nh thµnh thÞ gi¸ chøng kho¸n cña mét
DN trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®· bao hµm sù ho¹t ®éngcña DN ®ã trong hiÖn
t¹i vµ dù do¸n t¬ng lai. Khi gi¸ cæ phiÕu cña mét DN cao (hay thÊp) biÓu hiÖn
tr¹ng th¸i kinh tÕ tøc lµ kh¶ n¨ng mang l¹i cæ tøc cao (hay thÊp) cho c¸c cæ
®«ng cña DN ®ã. TriÓn väng t¬ng lai cña c¸c DN còng ®îc thÓ hiÖn mét c¸ch
trùc tiÕp trªn thÞ gi¸ cæ phiÕu vµ còng nh sù biÕn ®éng cña nã.
Ngoµi ra, víi ph¬ng ph¸p chØ sè ho¸ thÞ gi¸ cña c¸c lo¹i chøng kho¸n
chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ vµ viÖc nghiªn có ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc hÖ
thèng chØ sè gi¸ chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n ë tõng níc trong
mèi quan hÖ víi thÞ trêng thÕ giíi, ®· dù ®o¸n ®îc tríc sù biÕn ®éng kinh tÕ
cña mét hoÆc hµng lo¹t c¸c níc trªn thÕ giíi.
IV. Mét sè h¹n chÕ cña thÞ trêng chøng kho¸n
1. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ n¬i cung cÊp sù ®Çu c¬.
§iÓm yÕu cña thÞ trêng chøng kho¸n lµ gi¸ cña c¸c chøng kho¸n cã thÓ
bÞ ®Èy lªn hoÆc d×m xuèng bëi c¸c th¬ng gia chøng kho¸n lín ®Ó nh»m môc
®Ých kiÕm lîi. C¸c nhµ ®Çu t nhá sÏ bÞ thiÖt h¹i. VÝ dô nh c¸c nhµ ®Çu c¬
thêng ®a ra nh÷ng th«ng tin lÖch l¹c lµm rèi lo¹n th«ng tin tíi c«ng chóng
®Çu t tõ ®ã lµm rèi lo¹n mÊt æn ®Þnh quan hÖ cung cÇu chøng kho¸n trªn thÞ
trêng nh©n c¬ héi ®ã mµ kiÕm lîi.
T×nh tr¹ng ®Çu c¬ cã thÓ dÉn tíi sù khan hiÕm gi¶ t¹o trªn thÞ trêng, lµm
cho gi¸ chøng kho¸n t¨ng vät lªn so víi gi¸ trÞ thùc cña nã. Lóc nµy hµng lo¹t
chøng kho¸n nµy ®îc tung ra trªn thÞ trêng nhng gi¸ qu¸ cao nªn kh«ng cã
ngêi mua dÔ dÉn ®Õn sù sôp ®á cña thÞ trêng chøng kho¸n .
2. ThÞ trêng chøng kho¸n lµm cho m©u thuÉn x· héi trë nªn gay g¾t h¬n.
Do sù tËp trung t b¶n lµm cho mét sè ngêi ngµy cµng giµu cã, khèng
chÕ nhiÒu chøng kho¸n h¬n vµ cã thÓ trë thµnh cæ ®«ng lín nhÊn ch×m nh÷ng
cæ ®«ng nhá kh¸c , dÉn ®Õn khèng chÕ thÞ trêng, lòng ®o¹n gi¸ c¶ vµ ph¸ ho¹i
sù æn ®Þnh cña thÞ trêng chøng kho¸n. Trong khi ®ã nhiÒu ngêi bÞ th«n tÝnh
trë nªn nghÌo h¬n, g©y nªn m©u thuÉn x· héi ngµy thªm gay g¾t.
3. ThÞ trêng chøng kho¸n lµm cho nÒn kinh tÕ dÔ mÊt æn ®Þnh.
Khi nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng kh«ng æn ®Þnh, s¶n xuÊt tr× trÖ, thÞ
trêng tiªu ®iÒu, vay vèn khã kh¨n doanh nghiÖp vµ ng©n hµng bÞ ph¸ s¶n. Lóc
nµy gi¸ c¶ cña thÞ trêng chøng kho¸n bÞ ®¶o lén nghiªm träng, ®Çu c¬ ®iªn
cuång, g©y nªn khñng ho¶ng kinh tÕ.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
V. C¬ cÊu tæ chøc thÞ trêng chøng kho¸n
1. Uû ban chøng kho¸n quèc gia (UBCKQG)
UBCKQG lµ c¬ quan Nhµ níc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng thÞ trêng chøng
kho¸n. UBCKQG ë c¸c níc kh¸c nhau cã c¸c c¸ch thøc tæ chøc vµ ho¹t ®éng
kh¸c nhau nhng vÒ b¶n chÊt lµ c¬ quan cã chøc n¨ng ®Æt ra c¸c qui ®Þnh thÞ
trêng, khu«n khæ ph¸p lý cho thÞ trêng chøng kho¸n. Nã còng lµ c¬ quan
®iÒu hµnh cao nhÊt, kiÓm tra, gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng thÞ trêng. Trong
UBCKQG, c¸c thµnh viªn cña ChÝnh phñ chiÕm sè ®«ng vµ gi÷ c¸c chøc vô chñ
yÕu.
2. Së giao dÞch chøng kho¸n (SGDCK).
SGDCK cã thÓ cã tªn lµ Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n víi nghÜa hÑp
h¬n. SGDCK ®îc tæ chøc díi d¹ng c«ng ty cæ phÇn hoÆc c«ng ty tr¸ch nhiÖm
h÷u h¹n vµ ho¹t ®éng vãi môc ®Ých phi lîi nhuËn. §©y lµ trung t©m ®Çu n·o cña
thÞ trêng chøng kho¸n. §¹i diÖn cho SGDCK tríc ph¸p luËt lµ ban qu¶n lý së
giao dÞch chøng kho¸n, hä ®îc c¸c thµnh viªn trong SGD bÇu ra. C¸c thµnh
viªn cña SGD lµ c¸c c«ng ty chøng kho¸n. Ban qu¶n lý SGD cã tr¸ch nhiÖm
®iÒu hµnh SGD ®Ó thùc hiÖn ®óng c¸c qui ®Þnh vÒ giao dÞch mµ ph¸p luËt vµ c¸c
qui ®Þnh chung cña c¸c thµnh viªn ®½ ®Æt ra.
3. C¸c nhµ ®Çu t.
§èi víi c¸c nhµ ®Çu t tham gia trªn SGDCK, th«ng thêng lµ c¸c tæ
chøc ®Çu t, c¸c quÜ hu trÝ, c¸c quÜ b¶o hiÓm, cac ng©n hµng…ViÖc tham gia
giao dÞch t¹i SGD ph¶i th«ng qua c¸c c«ng ty chøng kho¸n thµnh viªn. C¸c tæ
chøc nµy do cã nguån vèn to lín tõ d©n c vµ c¸c nhµ ®Çu t uû th¸c nªn míi
cã thÓ ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu cña SGD. §èi víi c¸c nhµ ®Çu t c¸ nh©n, hä
tham gia v¸o thÞ trêng chøng kho¸n chñ yÕu trªn thÞ trêng giao dÞch qua quÇy
hoÆc th«ng qua c¸c tæ chøc ®Çu t ®Ó tham mua c¸c l« chøng kho¸n trªn thÞ
trêng.
4. C¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh chøng kho¸n .
Hä lµ ngêi t¹o ra hµng ho¸ cho thÞ trêng chøng kho¸n bao gåm Nhµ
níc, c¸c lo¹i h×nh DN ph¸t hµnh chøng kho¸n …Hµng ho¸ chøng kho¸n cã
phong phó hay kh«ng lµ phô thuéc vµo c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh. ViÖc khuyÕn
khÝch mét thi trêng n¨ng ®éng vµ cã hiÖu qu¶ kh«ng thÓ thiÕu ®îc c¸c chÝnh
s¸ch khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c DN ho¹t ®éng m¹nh mÏ vµ cã triÓn väng ph¸t
triÓn lín trªn thÞ trêng.
5. C¸c trung gian tµi chÝnh (TGTC).
Bao gåm c¸c c«ng ty chøng kho¸n , c¸c Ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh
phi ng©n hµng…Vai trß cña chóng lµ lµm chøc n¨ng lu chuyÓn vèn vµ chøng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
kho¸n tõ c¸c nhµ ®Çu t tíi nh÷ng DN ph¸t hµnh chøng kho¸n t¹i thÞ trêng thø
cÊp. MÆt kh¸c, c¸c TGTC gåm vèn tõ d©n chóng nhá lÎ t¹o ra nguån vèn lín,
cã thêi h¹n dµi ®Ó mua chøng kho¸n tõ c¸c nhµ ph¸t hµnh-c¸c DN cÇn vèn lín.
MÆt kh¸c, c¸c TGTC còng lµ ngêi ®øng ra b¶o l·nh ph¸t hµnh cho c¸c DN cÇn
ph¸t hµnh vµ ®em b¸n l¹i cho c¸c nhµ ®Çu t , hay TGTC lµ b¹n hµng cña c¶ hai
bªn (nhµ ®Çu t ,DN) trong ho¹t ®éng chøng kho¸n.
§èi víi c¸c nhµ ®Çu t , kh«ng ph¶i ai còng cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm
vÒ ®Çu t chøng kho¸n. Qua c¸c TGTC hä cã thÓ mua ®îc nh÷ng lo¹i chøng
kho¸n cã chÊt lîng cao, rñi ro thÊp. §èi víi c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh, viÖc gia
nhËp thÞ trêng chøng kho¸n th«ng qua huy ®éng vèn tõ thÞ trêng nµy ®ßi hái
ph¶i sù t vÊn hç trî tõ phÝa c¸c TGTC.
6. HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n .
Víi sù tham gia ®a d¹ng cña c¸c TGTC trªn thÞ trêng chøng kho¸n, cÇn
thiÕt ph¶i cã mét tæ chøc ®øng ra ®Þnh chÕ, ®iÒu hµnh vµ gi¸m s¸t ngoµi c¬ quan
nhµ níc. HiÖp héi c¸c nhµ kinh doanh chøng kho¸n lµ tæ chøc tù ®Þnh chÕ, cã
tÝnh hiÖp héi ®îc thµnh lËp ë hÇu hÕt c¸c níc vµ nhiÖm vô lµ ®Æt ra qui ®Þnh
nghÒ nghiÖp bäc c¸c tæ chøc TGTC ph¶i tu©n theo, cao h¬n lµ b¶o vÖ c¸c nhµ
®Çu t. Ngoµi ra, cßn cã nhiÖm vô tËp hîp thÞ trêng, kh«ng ®Ó t×nh tr¹ng xÐ lÎ
vµ kinh doanh lén xén trªn thÞ trêng mµ ph¶i theo tr×nh tù, ®Þa ®iÓm, ph¬ng
thøc vÒ nghÒ nghiÖp do hiªp héi ®Æt ra.
VI. Ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n .
Ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n cã thÓ chia lµm 3 lo¹i ho¹t ®éng
chñ yÕu: C¸c nghiÖp vô chñ yÕu cña thÞ trêng chøng kho¸n, c¸c nghiÖp vô liªn
quan vµ c¸c nghiÖp vô kü thuËt.
1. C¸c nghiÖp vô trùc tiÕp cña thÞ trêng chøng kho¸n.
1.1. Ph¸t hµnh chøng kho¸n:
Lµ nghiÖp vô cña c¸c ®¬n vÞ ph¸t hµnh chøng kho¸n, cßn c¸c ph¬ng
thøc, tr×nh tù ph¸t hµnh ph¶i tu©n thñ theo qui ®Þnh cña thÞ trêng chøng kho¸n.
§Ó ®îc ph¸t hµnh chøng kho¸n, ®¬n vÞ ph¶i cã ®¬n xin kÌm theo hå s¬ ph¸t
hµnh göi UBCKQG xem xÐt. ChØ khi ®îc sù chÊp thuËn th× ®¬n vÞ míi ®îc
ph¸t hµnh chøng kho¸n ra thÞ trêng. NghiÖp vô ph¸t hµnh liªn quan ®Õn viÖc
tÝnh to¸n phøc t¹p, nªn ph¸t hµnh chøng kho¸n nµo, sè lîng, thêi h¹n, gi¸ c¶,
viÖc tr¶ l·i suÊt, l·i tøc… ®ßi hái kh«ng chØ c¸c chuyªn gia cña c¸c c«ng ty ph¸t
hµnh mµ cßn cÇn tíi sù hç trî cña c¸c chuyªn gia tõ c¸c c«ng ty chøng kho¸n
hoÆc c¸c TGTC kh¸c víi t c¸ch lµ t vÊn vµ trî gióp ph¸t hµnh.
1.2. NghiÖp vô trî gióp ph¸t hµnh.
§©y lµ nghiÖp vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n vµ c¸c trung gian tµi
chÝnh kh¸c. NghiÖp vô trî gióp ph¸t hµnh bao gåm hai lo¹i: §¹i lý ph¸t hµnh vµ
t vÊn ph¸t hµnh.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
§¹i lý ph¸t hµnh: c¸c c«ng ty chøng kho¸n hoÆc c¸c trung gian tµi chÝnh
kh¸c ®øng ra mua sè chøng kho¸n cña c«ng ty ph¸t hµnh vµ ®em b¸n l¹i cho
nhµ ®Çu t trªn thÞ trêng. Trong nghÖp vô nµy, c«ng ty trî gióp ph¸t hµnh lµ
ngêi g¸nh chÞu rñi ro trong viÖc b¸n chøng kho¸n nhng bï l¹i hä ®îc hëng
phÇn chªnh lÖch tõ gi¸ mua vµ b¸n chøng kho¸n.
T vÊn ph¸t hµnh: lµ c¸c c«ng ty trî gióp ph¸t hµnh ®¬n thuÇn lµ t vÊn
cho c«ng ty ph¸t hµnh vÒ c¸c vÊn ®Ò quan träng trong ho¹t ®éng ph¸t hµnh vµ
®îc hëng mét kho¶n phÝ dÞch vô do c«ng ty ph¸t hµnh tr¶.
1.3. NghiÖp vô m«i giíi chøng kho¸n.
§©y lµ viÖc c¸c c«ng ty chøng kho¸n lµm trung gian gi÷ ngêi mua vµ
ngêi b¸n chøng kho¸n. M«i giíi lµ viÖc ®a ngêi cÇn b¸n mét lo¹i chøng
kho¸n nµo ®ã víi gi¸ ®a ra ®Õn víi ngêi mua lo¹i chøng kho¸n ®ã víi gi¸ ®ã.
Trªn thÞ trêng cã rÊt nhiÒu cung vµ cÇu vÒ chøng kho¸n, nhng ®Ó hä gÆp nhau
ë mét møc gi¸, víi mét khèi lîng cô thÓ lµ c«ng viÖc rÊt khã kh¨n ®èi víi mçi
c¸ nh©n cÇn mua vµ b¸n. §Ó gi¶m bít chi phÝ nµy, c¸c nhµ m«i giíi lµ ngêi
n¾m ch¾c ®îc nh÷ng ai cÇn mua vµ cÇn b¸n víi sè lîng vµ gi¸ c¶ cô thÓ. Tõ
®ã, hä lµm trung gian ®Ó m«i giíi, liªn hÖ cho nh÷ng ngêi nµy gÆp nhau vµ ®Ó
bï ®¾p cho viÖc dµn xÕp nµy, ngêi m«i giíi chøng kho¸n ®îc hëng mét
kho¶n phÝ hay lµ hoa hång trong m«i giíi giao dÞch.
1.4. NghiÖp vu kinh doanh chøng kho¸n.
§©y lµ nghiÖp vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n tiÕn hµnh giao dÞch mua
b¸n chøng kho¸n b»ng tµi kho¶n cña m×nh vµ tù g¸nh chÞu rñi ro. ChØ cã c«ng
ty chøng kho¸n míi ®îc phÐp thùc hiÖn nghiÖp vô nµy.
Môc ®Ých cña nghiÖp vô nµy lµ thu lîi nhuËn vµ lµm æn ®Þnh thÞ trêng.
T¹i thêi ®iÓm thÞ trêng ®ang lªn c¬n sèt vÒ gi¸ chøng kho¸n, ngoµi c¸c biÖn
ph¸p kh¸c, th× c«ng ty chøng kho¸n tham gia b¸n chøng kho¸n ®Ó b×nh æn gi¸
c¶, nh»m gi¶m sù c¨ng th¼ng cña thÞ trêng còng nh ®Ó kiÕm lêi. Trong nh÷ng
thêi ®iÓm suy gi¶m, gi¸ chøng kho¸n gi¶m th× c¸c c«ng ty chøng kho¸n mua
vµo ®Ó t¨ng sù s«i ®éng cña thÞ trêng. V× vËy c«ng ty chøng kho¸n lµ lùc lîng
dù bÞ lµm ®èi träng víi c¸c ¸p lùc thÞ trêng.
2. C¸c nghiÖp vô kh¸c liªn quan.
2.1. NghiÖp vô tÝn th¸c ®Çu t chøng kho¸n.
§©y lµ viÖc c¸c c¸ nh©n, tæ chøc cïng gom vèn vµ thµnh lËp mét c«ng ty
hoÆc díi d¹ng c¸c quü vµ hä uû th¸c quyÒn sö dông vèn cho héi ®ång qu¶n trÞ
c«ng ty tÝn th¸c ®Çu t hoÆc uû ban qu¶n lý tÝn th¸c ®Çu t. Sè lîng vèn gãp
trªn ®îc ®Çu t vµo chøng kho¸n, l·i vµ vèn gèc sÏ ®îc thanh to¸n cho c¸c cæ
®«ng khi kÕt thóc hîp ®ång.
2.2. T vÊn ®Çu t.
§©y lµ nghiÖp vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c¸c c«ng ty tµi chÝnh
kh¸c. Ho¹t ®éng t vÊn ®Çu t lµ viÖc cung cÊp th«ng tin, c¸ch thøc, ®èi tîng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
chøng kho¸n, thêi h¹n, khu vùc…c¸c vÊn ®Ò cã tÝnh qui ®Þnh cña luËt ph¸p vÒ
ho¹t ®éng chøng kho¸n.
C¸c lo¹i dÞch vô t vÊn bao gåm:
+ T vÊn ®Çu t mua b¸n chøng kho¸n .
+ T vÊn qu¶n lý doanh môc ®Çu t.
+ T vÊn th«ng tin vÒ ho¹t ®éng chøng kho¸n.
Môc ®Ých cña ho¹t ®éng t vÊn nh»m thóc ®Èy c¸c nhµ ®Çu t trªn thÞ
trêng hiÓu biÕt vÒ thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó ®Çu t vµ qu¶n lý ho¹t ®éng ®Çu
t cña m×nh cã hiÖu qu¶ nhÊt.
2.3. NghiÖp vô tÝn dông chøng kho¸n.
§©y lµ nghiÖp vô cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c¸c c«ng ty tµi chÝnh
kh¸c nh»m cho c¸c nhµ ®Çu t vay tiÒn ®Ó mua chøng kho¸n. V× kh«ng ph¶i nhµ
®Çu t nµo còng cã ®ñ tiÒn míi ®i mua chøng kho¸n hoÆc lóc nµo còng ®ñ tiÒn
®Ó mua mét lo¹i chøng kho¸n mong muèn. VËy nghiÖp vô nµy lµ ®Ó ®¸p øng
nhu cÇu cña nhµ ®Çu t . §iÒu kiÖn cña lo¹i tÝn dông nµy còng nh lo¹i tÝn dông
th«ng thêng tøc lµ ph¶i cã n¨ng lùc tr¶ nî, ph¶i cã tµi s¶n ®Ó thÕ chÊp. Ngoµi
ra, c¸c chøng kho¸n mua ®îc ph¶i dïng ®Ó thÕ chÊp cho kho¶n vay cña kh¸ch
hµng cho ®Õn khi c¸c chøng kho¸n nµy ®îc b¸n trªn thÞ trêng.
T¹i mét sè níc, tû lÖ cÊp tÝn dông chøng kho¸n cña c¸c tæ chøc nµy cho
kh¸ch hµng ®îc ph¸p luËt giíi h¹n ë møc tèi ®a lµ 60 % tæng gi¸ trÞ chøng
kho¸n cÇn mua. Môc ®Ých cña nghiÖp vô nµy lµ nh»m thu lîi dùa trªn møc hoa
hång thu ®îc, kÝch thÝch c¸c nghiÖp vô kh¸c ho¹t ®éng vµ nh»m t¹o sù s«i
®éng, sù phong phó vÒ cÇu hµng ho¸ chøng kho¸n.
3. C¸c yÕu tè kü thuËt nghiÖp vô.
3.1. Ph©n tÝch chØ sè chøng kho¸n.
§ã lµ viÖc sö dông c¸c c«ng thøc to¸n häc ®Ó tÝnh to¸n vµ x¸c ®Þnh ®é
biÕn ®éng cña gi¸ c¶ chøng kho¸n dùa trªn tiªu chuÈn vµ ®iÒu kiÖn thÞ trêng
nhÊt ®Þnh. §ßi hái lµ c¸c chuyªn gia vÒ chøng kho¸n, cã ®Çy ®ñ th«ng tin chÝnh
x¸c vÒ thÞ trêng, cã c¸c kü thuËt thiÕt bÞ tiªn tiÕn vµ ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu
thêng xuyªn, liªn tôc, s©u s¾c ®Ó ®a c¸c sè liÖu chÝnh x¸c vÒ c¸c chØ sè chøng
kho¸n vµ t×nh h×nh thÞ trêng.
Vai trß:
+ Cung cÊp cho nhµ ®Çu t nh÷ng th«ng tin trung thùc nhÊt vÒ t×nh h×nh
thÞ trêng vµ cã c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t ®óng ®¾n.
+ Gióp c¸c c¬ quan chøng kho¸n Nhµ níc x¸c ®Þnh ®îc c¸c giíi h¹n
biÕn ®éng tõ ®ã cã thÓ ®a ra c¸c chÝnh s¸ch phï hîp.
+ Gióp c¸c nhµ ®Çu t chøng kho¸n ®èi phã víi nh÷ng thay ®æi cña thÞ
trêng hiÖn t¹i còng nh trong t¬ng lai.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
3.2. X¸c ®Þnh gi¸ chøng kho¸n.
Bao gåm viÖc x¸c ®Þnh gi¸ ph¸t hµnh vµ gi¸ b¸n trªn thÞ trêng. NghiÖp
vô nµy ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng hÊp ®Én ®èi víi nhµ ®Çu t còng nh kh¶ n¨ng
thu hót vèn cña doanh nghiÖp. §ã lµ viÖc tÝnh to¸n yÕu tè cã lîi nhuËn chøng
kho¸n t¹o ra vµ c¸c yÕu tè rñi ro cña chøng kho¸n ®ã. Ngoµi ra, ®Ó mua chøng
kho¸n trªn thÞ trêng, c¸c nhµ ®Çu t, c¸c tæ chøc m«i giíi, kinh doanh vµ t
vÊn ®Çu t chøng kho¸n còng ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc gi¸ cô thÓ mua ®îc cña
lo¹i chøng kho¸n ®ã trªn c¬ së ®¸nh gi¸ hiÖn t¹i còng nh t¬ng lai vÒ gi¸
chøng kho¸n ®ã.
Ngoµi c¸c nghiÖp vô trªn, cßn cã c¸c nghiÖp vô nh ®¸nh gi¸ rñi ro
chøng kho¸n, c¸c lo¹i chØ sè kh¸c… gióp cho mäi ®èi tîng cã thÓ tham gia thÞ
trêng chøng kho¸n mét c¸ch dÔ dµng nhÊt.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng cña thÞ trêng chøng kho¸n viÖt nam
I. sù cÇn thiÕt cña thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam
1. NÒn kinh tÕ ViÖt Nam h¬n 10 n¨m ®æi míi.
Chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ Níc ta ®· ®Ò ra trong §¹i héi VI lµ ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, cã
sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Tõ nh÷ng thµnh tùu
®· ®¹t ®îc cña c«ng cuéc ®æi míi nÒn kinh tÕ h¬n 10 n¨m qua ®· chøng tá chñ
tr¬ng trªn lµ hoµn toµn ®óng ®¾n.
Trong thêi kú 1986 -1990 nÒn kinh tÕ níc ta cã nhÞp ®é t¨ng trëng
b×nh qu©n thÊp (thÊp h¬n c¶ thêi kú 5 n¨m tríc ®ã). Cô thÓ thêi kú nµy chØ
t¨ng trëng 3,9 % cßn thêi kú 1981-1985 lµ 6,4 %.
ChØ sè l¹m ph¸t n¨m 1986 lªn tíi 774,4 %, n¨m 1990 l¹m ph¸t tuy ®·
®îc kiÒm chÕ nhng vÉn ë møc cao (67%).
Tõ n¨m 1991 ®Õn nay nÒn kinh tÕ níc ta ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn
vît bËc, tèc ®é t¨ng trëng trong nhiÒu n¨m liÒn kh¸ cao (h¬n 8%/n¨m), l¹m
ph¸t ®îc kiÒm chÕ ë møc ®é cho phÐp, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt.
B¶ng: Tèc ®é t¨ng trëng GDP vµ l¹m ph¸t. §¬n vÞ: %
N¨m 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000
Tèc ®é t¨ng GDP 5,96 8,65 8,07 8,84 9,54 9,34 8,15 5,83 4.99 6,7
Tèc ®é l¹m ph¸t 67,5 17,5 5,2 14,4 12,7 4,5 3,6 9,2 0,1 -
§Ó ®Èy m¹nh CNH-H§H ®Êt níc ®ßi hái ph¶i cã mét nguån vèn lín.
NghÞ quyÕt §¹i héi VIII ®· ®Ò ra cho giai ®o¹n 1996-2000 ®ßi hái mét nguån
vèn 40-45 tû USD, b×nh qu©n mçi n¨m ph¶i ®¹t 8 tû USD ®Ó thóc ®Èy CNH-
H§H nh»m tõng bíc t¹o ra c¬ cÊu kinh tÕ hîp lý, gãp phÇn chèng nguy c¬ tôt
hËu xa h¬n vÒ kinh tÕ víi nhiÒu níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
2. Nhu cÇu vÒ vèn trung h¹n vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ
rÊt lín.
VÒ quy m« vèn: Qua ®iÒu tra gÇn ®©y víi 273 DN th× cã kho¶ng 50 % cã
sè vèn chñ së h÷u trªn 10 tû ®ång vµ hÇu hÕt lµ c¸c DN Nhµ níc.
VÒ c¬ cÊu vèn: §èi víi khèi DNNN th× tû lÖ vèn vay trªn tæng vèn kinh
doanh thêng chiÕm trªn 70 %. Tû lÖ vèn Nhµ níc chiÕm trªn 30 % trong tæng
sè vèn. Cßn c¸c c«ng ty cæ phÇn cã tû träng phÇn vèn tù cã trong tæng sè vèn
kinh doanh cao h¬n (60%). Tuy nhiªn, hä còng gÆp khã kh¨n trong vÊn ®Ò vay
Ng©n hµng.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
VÒ t×nh h×nh huy ®éng vèn cña c¸c DN: Môc ®Ých huy ®éng vèn chñ yÕu
vµo bæ sung vèn lu ®éng vµ ®æi míi c«ng nghÖ. Mµ nguån vay vèn chñ yÕu l¹i
tõ vay vèn ng¾n h¹n Ng©n hµng, vµ lîng vay l¹i kh«ng ®îc ®¸p øng ®Çy ®ñ.
Do vËy, hiÖu qu¶ cña ®ång vèn vay phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c DN bÞ
h¹n chÕ nhiÒu. Mét xu híng kh¸ phæ biÕn lµ huy ®éng vèn trong néi bé DN
th«ng qua ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu.
Theo thèng kª, trong n¨m 2000, nhu cÇu vèn ho¹t ®éng kinh doanh cña
c¸c DN cÇn kho¶ng 20 ngh×n tû ®ång ViÖt Nam, tÝnh b×nh qu©n mçi DN cÇn
kho¶ng 84 tû ®ång. NÕu tÝnh ®Õn 2005 con sè nµy vµo kho¶ng 30 ngh×n tû
®ång, trung b×nh mçi DN cÇn kho¶ng 100 tû ®ång. Tãm l¹i, nhu cÇu vÒ vèn
trung h¹n, dµi h¹n cña c¸c DN lµ rÊt lín. Víi nh÷ng khã kh¨n vÒ l·i suÊt cao,
khã kh¨n vÒ thñ tôc vµ ®iÒu kiÖn vay vèn, nÕu DN chØ huy ®éng vèn tõ c¸c
NHTM nh hiÖn nay th× ch¾c ch¾n kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ vèn hiÖn
nay cña c¸c DN. VËy cÇn thiÕt ph¶i cã mét thÞ trêng chøng kho¸n cã tæ chøc
vµ ®îc qu¶n lý chÆt chÏ ®Ó t¹o kªnh huy ®éng vèn trung h¹n, dµi h¹n rÊt lín
cho c¸c DN, ®Æc biÖt lµ nh÷ng DN cã nhu cÇu vÒ vèn lín. MÆt kh¸c, theo c¸c
tµi liÖu cho biÕt th× c¸c nguån vèn trong d©n lµ kh«ng nhá, (trªn 20 000 tû
§ång-TBKT 40/97). Sè vèn nµy chñ yÕu lµ ®Ó göi tiÕt kiÖm hoÆc tÝch tr÷ cßn ®Ó
®Çu t lµ rÊt thÊp. VËy nÕu cã thÞ trêng chøng kho¸n sÏ kÝch thÝch d©n chóng
cã ý thøc tiÕt kiÖm, ®Çu t sinh lîi tõ nh÷ng kho¶n nµy.
3. ThÞ trêng chøng kho¸n lµ sù ®ßi hái kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ níc
ta.
Thø nhÊt, thÞ trêng chøng kho¸n gãp phÇn gi¶i quyÕt bµi to¸n vÒ sù
thiÕu vèn trong sù nghiÖp CNH-H§H ®Êt níc. Nh trªn, thÞ trêng chøng
kho¸n cã thÓ ®¸p øng ®îc nh÷ng nguån vèn trung h¹n, dµi h¹n rÊt lín cho c¸c
DN. ViÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n sÏ gióp Nhµ níc ta
cã ®îc mét c«ng cô ®Ó ph¸t huy néi lùc ®ång thêi gióp n©ng cao hiÖu qu¶ hîp
t¸c quèc tÕ.
Thø hai, sù ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n lµ tÊt yÕu kh¸ch quan khi
níc ta chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, v× cho phÐp c¸c chñ thÓ kinh tÕ më réng
quyÒn tù chñ tµi chÝnh víi c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn da d¹ng.
Nh vËy, viÖc thiÕt lËp thÞ trêng chøng kho¸n ë ViÖt Nam lµ hÕt søc cÇn
thiÕt, nã cã ý nghÜa thùc tiÔn to lín trong viÖc huy ®éng vèn ®Çu t ph¸t triÓn
kinh tÕ x· héi vµ ®Æc biÖt lµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c luång vèn ë trong vµ
ngoµi níc lu chuyÓn th«ng suèt, gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ®¸p øng nhu cÇu
vÒ vèn nÒn kinh tÕ.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
II. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t
triÓn thÞ trêng chøng kho¸n
1. ThuËn lîi.
Thø nhÊt, níc ta cã mét hÖ thèng chÝnh trÞ æn ®Þnh. Thu nhËp cña d©n c
gÇn ®©y ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. Uy tÝn cña §¶ng, Nhµ níc ®èi víi nh©n d©n ngµy
cµng cao. §©y lµ tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c mµ mäi nÒn kinh tÕ ®Òu cÇn ®Õn thÓ hiÖn
th«ng qua mèi liªn hÖ biªn chøng gi÷a chÝnh trÞ vµ kinh tÕ.
Thø hai, nÒn kinh tÕ níc ta ®· tho¸t ra khái khñng ho¶ng, t¨ng trëng
cao vµ liªn tôc trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. §©y lµ tiÒn ®Ò quan träng cho c¸c DN
lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia niªm yÕt chøng kho¸n. Møc
t¨ng trëng cao sÏ gãp phÇn t¨ng møc tiÕt kiÖm, ®Çu t trªn c¬ së ®ã t¨ng møc
cÇu vÒ chøng kho¸n trªn thÞ trêng.
Thø ba, §¶ng vµ ChÝnh phñ ta ®· cã tÇm nh×n ®óng ®¾n vµ quan t©m tho¶
®¸ng vÒ thÞ trêng chøng kho¸n. Nh ®a ra chÝnh s¸ch ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh
thøc së h÷u, c¶i c¸ch hÖ thèng tµi chÝnh, c¶i c¸ch Ng©n hµng, c¶i c¸ch hÖ thèng
c¸c DNNN. Cô thÓ ngµy 28/11/1996 Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc ®îc ra ®êi
vµ ®Õn ngµy 20/7/2000 thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam chÝnh thøc ®i vµo ho¹t
®éng.
Thø t, ®èi víi lÜnh vùc tµi chÝnh Ng©n hµng, trong nh÷ng n¨m c¶i c¸ch
vµ ®æi míi ®· cho ra ®êi kh¸ nhiÒu NHTM, c¸c tæ chøc B¶o hiÓm vµ c¸c ®Þnh
chÕ tµi chÝnh kh¸c. §©y lµ c¸c nh©n tè vµ ®iÒu kiÖn quan träng ®èi víi sù ph¸t
triÓn cña thÞ trêng tµi chÝnh nãi chung vµ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña thÞ trêng
chøng kho¸n nãi riªng.
Thø n¨m, hÖ thèng ph¸p luËt cña níc ta kh«ng ngõng ®îc bæ sung vµ
ngµy cµng hoµn thiÖn. §iÒu nµy ®· t¹o ra m«i trêng ph¸p lý ngµy cµng thuËn
lîi cho thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam. C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quan träng lµ:
NghÞ quyÕt sè 75/CP ngµy 28/11/1996 vÒ viÖc thµnh lËp Uû ban chøng kho¸n
Nhµ níc vµ NghÞ ®Þnh sè: 48/1998 N§-CP ngµy 11/7/1998 vÒ chøng kho¸n vµ
thÞ trêng chøng kho¸n… §©y lµ nh÷ng c¬ së ph¸p lý quan träng vµ c¨n b¶n
®èi víi qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ë níc ta.
Thø s¸u, chÕ ®é kÕ to¸n DN míi ®îc söa ®æi vµ ban hµnh, ¸p dông gÇn
gòi h¬n ®èi víi c¸c chuÈn mùc quèc tÕ. Bªn c¹nh ®ã hÖ thèng kiÓm to¸n, kÓ c¶
kiÓm to¸n Nhµ níc, phi Nhµ níc, kiÓm to¸n níc ngoµi ®· ®îc h×nh thµnh
vµ ph¸t triÓn. §©y còng lµ nh÷ng m¾t xÝch, ®Çu mèi quan trängkh«ng thÓ thiÕu
®îc trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng
kho¸n.
Thø b¶y, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, truyÒn th«ng ë níc ta ®ang trªn ®µ
ph¸t triÓn m¹nh. ChiÕn lîc t¨ng tèc ®é Bu ®iÖn lµ ®iÒu kiÖn hç trî quan träng
®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n. Cã thÓ nãi, tr×nh ®é vµ n¨ng
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
lùc cña ngµnh tin häc ViÖt Nam ®· ®ñ kh¶ n¨ng tham gia vµo tham gia vµo viÖc
x©y dùng c¸c ch¬ng tr×nh cña hÖ thèng giao dÞch ®iÖn tö thÞ trêng chøng
kho¸n.
Cuèi cïng, mét yÕu tè thuËn lîi kh¸c quan träng ®ã lµ ViÖt Nam lµ níc
ph¸t triÓn sau nªn cã thÓ tranh thñ häc hái kinh nghiÖm c¸c níc ®i tríc. Nhê
chÝnh s¸ch kinh tÕ më cöa, héi nhËp víi bªn ngoµi, lµm cho quan hÖ kinh tÕ
trong níc còng nh quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i ngµy cµng thu ®îc nh÷ng kÕt
qu¶ rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Bªn c¹nh ®ã, còng cã sù gióp ®ì nhiÖt t×nh vµ hiÖu qu¶
cña c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc quèc tÕ. Nh÷ng yÕu tè nµy ®· cã nh÷ng t¸c ®éng
tÝch cùc ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ë níc ta.
2. Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc.
§· nãi ®Õn thÞ trêng th× ph¶i nãi ®Õn hµng ho¸ cho thÞ trêng ®ã. Song,
trªn thùc tÕ hµng ho¸ thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn nghÌo nµn vÒ sè
lîng vµ chñng lo¹i, nh÷ng c«ng ty cæ phÇn ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia niªm yÕt t¹i
trung t©m giao dÞch chøng kho¸n (TTGDCK) cßn h¹n chÕ.
HiÖn nay, cã kho¶ng 43 c«ng ty cæ phÇn cã ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt chøng
kho¸n trªn trung t©m giao dÞch chøng kho¸n. NÕu so s¸nh víi tæng sè c«ng ty
cæ phÇn hiÖn cã (tÝnh ®Õn thêi ®iÓm 19/7/2000 lµ kho¶ng 630 c«ng ty) th× con
sè nµy kh¸ khiªm tèn (chiÕm kho¶ng 6 %). Trªn thùc tÕ rÊt Ýt c¸c c«ng ty ®·
niªm yÕt chøng kho¸n t¹i trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Tp.Hå ChÝ Minh
tÝnh ®Õn cuèi th¸ng 9/2000, míi chØ cã 4 c«ng ty tham gia niªm yÕt.
HÖ thèng kiÓm to¸n cña níc ta tuy ®· ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõng
bíc, nhng vÉn cha thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña thÞ trêng chøng kho¸n kÓ
c¶ vÒ sè lîng vµ chÊt lîng, ®Æc biÖt lµ khi qui m« cña thÞ trêng chøng kho¸n
®îc më réng.
HiÖn nay, trªn ph¹m vi c¶ níc cã h¬n 20 000 DN nÕu chØ cÇn 1/10 sè
DN nµy ®¨ng ký ph¸t hµnh vµ cÇn ®Õn kiÓm to¸n, th× kh¶ n¨ng hiÖn t¹i cña
ngµnh kiÓm to¸n trong níc (trong c¶ níc cã 19 c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp
níc níc ngoµi) th× sÏ cÇn bao nhiªu thêi gian ®Ó h×nh thµnh c«ng viÖc nµy?
Cho ®Õn nay, ViÖt Nam vÉn lµ níc cã thu nhËp b×nh qu©n thÊp so víi
thÕ giíi, do vËy khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ (CPH) c¸c DNNN theo ®óng kÕ
ho¹ch vµ tiÕn ®é ®Æt ra lµ vÊn ®Ò kh«ng dÔ dµng. Hay do tËp qu¸n thanh to¸n
b»ng tiÒn mÆt vÉn cßn phæ biÕn trong c«ng chóng vµ ngay c¶ ®èi víi DN. HÖ
thèng thanh to¸n qua Ng©n hµng hiÖu qu¶ cha cao. Sù ®ç vì cña mét sè
NHTM, quü tiÕt kiÖm ®· lµm gi¶m lßng tin cña c«ng chóng. Víi nh÷ng vÊn ®Ò
nh vËy ®· g©y sù c¶n trë cho viÖc ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ë níc ta.
§éi ngò c¸n bé ®iÒu hµnh, qu¶n lý thÞ trêng chøng kho¸n cßn non trÎ,
thiÕu c¶ sè lîng, kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc nghiÖp vô. §Ó cã ®ñ tri thøc, kinh
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
nghiÖm vµ mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý ®iÒu hµnh v÷ng vµng, dµy d¹n lµ c¶ mét
th¸ch thøc lín ®èi víi ngµnh chøng kho¸n níc ta.
MÆc dï cßn qu¸ Ýt thêi gian ®Ó thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam cã thÓ
kh¼ng ®Þnh ®îc vai trß trong ®êi sèng kinh tÕ, nhng dï sao cÇn ph¶i thÊy
r»ng, nh÷ng diÔn biÕn cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n Tp Hå ChÝ Minh
thêi gian qua ®· béc lé nhiÒu m©u thuÉn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt.
Thø nhÊt, hÖ thèng trung gian tµi chÝnh víi t c¸ch lµ “ho¹t chÊt” b«i tr¬n
ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n ®ang ®îc d luËn cho lµ võa thiÕu võa
yÕu. Nh÷ng m©u thuÉn ph¸t sinh ë ®©y lµ, bèi c¶nh hµng ho¸ cña thÞ trêng
chøng kho¸n cßn qu¸ nghÌo nµn.
Thø hai, thùc tÕ ho¹t ®éng cña thÞ trêng chøng kho¸n cho thÊy, quy m«
cña hÖ thèng lu ký cßn qu¸ nhá, ®ßi hái ph¶i ®îc më réng ra ë nhiÒu ®Þa
ph¬ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c nhµ ®Çu t. §iÒu nµy kh«ng hÒ ®¬n gi¶n, v×
®i kÌm víi nã cÇn ph¶i ph¸t triÓn h¹ tÇng kü thuËt th«ng tin hiÖn ®¹i, ®ßi hái chi
phÝ kh«ng nhá, khã cã thÓ ®¸p øng trong ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh hiÖn nay.
Thø ba, Nhµ níc ®· ban hµnh nhiÒu chÝnh s¸ch u ®·i, nh c¸c c«ng ty
chøng kho¸n , c¸c c«ng ty chøng kho¸n, c«ng ty qu¶n lý quü ®îc miÔn thuÕ
thu nhËp DN thªm mét n¨m vµ ®îc gi¶m 50 % trong 2 n¨m tiÕp theo. Tuy
nhiªn nh÷ng u ®·i nµy vÉn kh«ng thÓ h¹n chÕ ®îc nh÷ng thua lç cña hä.
Thø t, khi thµnh lËp thÞ trêng chøng kho¸n, mong muèn cña c¸c nhµ
qu¶n lý lµ më réng kªnh huy ®éng vèn dµi h¹n cho ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy
nhiªn, qua 3 th¸ng ho¹t ®éng míi chØ cã 4 c«ng ty niªm yÕt. Mét sè c«ng ty
cha niªm yÕt khi ®îc hái lý do ®Òu tr¶ lêi r»ng, nÕu cã nhu cÇu vèn th× vay
vèn cña Ng©n hµng rÎ h¬n.
Qua ph©n tÝch nh÷ng m©u thuÉn trªn ®Ó thÊy r»ng con ®êng æn ®Þnh vµ
ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n theo ®óng nghÜa cña nã lµ kh«ng hÒ b»ng
ph¼ng.
III. Nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó h×nh thµnh thÞ trêng chøng
kho¸n ViÖt Nam
1. §iÒu kiÖn kinh tÕ.
§©y lµ nÒn t¶ng ®¶m b¶o cho thÞ trêng chøng kho¸n ho¹t ®éng vµ ®îc
quyÕt ®Þnh lín bëi c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Nhµ níc. HiÕn ph¸p 1992 x¸c
®Þnh “Nhµ níc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ
thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Ph¸t
triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi c¸c h×nh thøc ®a d¹ng dùa trªn
chÕ ®é së hò toµn d©n, së h÷u tËp thÓ vµ t nh©n.”
HiÖn nay ViÖt Nam cã kho¶ng hµng ngh×n DN c¸c lo¹i, c¸ kho¶ng 700
DN ®· ®îc cæ phÇn ho¸. Trong nh÷ng DN ®· cæ phÇn ho¸ cã rÊt nhiÒu DN cã
kh¶ n¨ng ph¸t hµnh vµ niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
Víi mét nÒn kinh tÕ t¨ng trëng nhanh, ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ víi hÖ
thèng tiÒn tÖ tû gi¸ æn ®Þnh, hÖ thèng thÞ trêng vèn ng¾n h¹n ®· ®îc thiÕt lËp
vµ ho¹t ®éng tr«i ch¶y sÏ gãp phÇn lín cho thÞ trêng chøng kho¸n víi t c¸ch
lµ thÞ trêng vèn trung vµ dµi h¹n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
MÊy n¨m qua, t¨ng trëng kinh tÕ ViÖt Nam kho¶ng 8%/ n¨m. §©y lµ kÕt
qu¶ ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ níc, lµ sù cè g¾ng cña tÊt c¶ c¸c cÊp,
ngµnh, cña toµn thÓ nh©n d©n lao ®éng ViÖt Nam. Tuy nhiªn, do xuÊt ph¸t ®iÓm
cßn thÊp nªn chóng ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. NÕu cø duy tr× tèc ®é tõ 8-10%/
n¨m, th× trong vßng 15 n¨m, th× thu nhËp b×nh qu©n sÏ t¨ng gÊp ®«i vµ sÏ cho
phÐp thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ph¸t triÓn m¹nh. ChÝnh thÞ trêng chøng
kho¸n ®¸p øng mét nhu cÇu rÊt lín vÒ vèn dµi h¹n cho c¸c DN. §©y còng chÝnh
lµ yÕu tè t¸c ®éng trë l¹i tíi nÒn kinh tÕ, gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao h¬n,
nhanh h¬n.
2. §iÒu kiÖn ph¸p lý.
TÊt c¶ c¸c lo¹i chøng kho¸n ® ra b¸n hay mua trªn thÞ trêng ®Òu ph¶i
tu©n theo mét khung ph¸p lý tiªu chuÈn theo luËt ®Þnh. C¸c vÊn ®Ò së h÷u
chøng kho¸n, ®Òu ph¶i ®îc chøng nhËn cña c¸c c¬ quan m«i giíi. V× vËy hÖ
thèng thÞ trêng chøng kho¸n ®ßi hái mét hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh.
MÆc dï cã nhiÒu luËt lÖ rµng buéc trªn thÞ trêng chøng kho¸n. Tuy
nhiªn, cßn ph¸t sinh nhiÒu biÓu hiÖn tiªu cùc nh: gian lËn, ®Çu c¬ g©y rèi thÞ
trêng, trôc lîi c¸ nh©n…lµm gi¶m niÒm tin cña nhµ ®Çu t. NÕu kÐo dµi cã thÓ
g©y khñng ho¶ng thªn thÞ trêng chøng kho¸n. Do vËy, viÖc x©y dùng hÖ thèng
ph¸p lý lµ ®iÒu kiÖn quan träng t¹o hµnh lang ph¸p lý cho thÞ trêng chøng
kho¸n ph¸t triÓn vµ lµ tiÒn ®Ò cho viÖc duy tr× lßng tin vµ b¶o vÖ c«ng chóng ®Çu
t.
3. §iÒu kiÖn kü thuËt tæ chøc.
Thø nhÊt lµ, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cho sù ph¸t triÓn thÞ trêng
chøng kho¸n. Tøc ph¶i x©y dùng hÖ thèng giao dÞch, hÖ thèng xö lý d÷ liÖu, hÖ
thèng th«ng tin vµ hÖ thèng thanh to¸n bï trõ, lu tr÷ chøng kho¸n víi m« h×nh
vµ møc ®é tù ®éng ho¸ ban ®Çu thÝch hîp.
Thø hai lµ, c¸c tæ chøc ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n. §©y lµ
yÕu tè cã ý nghÜa rÊt quan träng. C¸c tæ chøc nh c¸c c«ng ty b¶o l·nh ph¸t
hµnh chøng kho¸n, c¸c c«ng ty m«i giíi, c¸c c«ng ty t vÊn, c¸c quü ®Çu t.
Ngoµi cÇn ph¸t triÓn c¸c nhµ ®Çu t c¸ tæ chøc. §©y lµ c¸c chñ thÓ chiÕm tû
träng lín trong viÖc ph¸t triÓn cÇu thÞ trêng.
IV. Qu¸ tr×nh chuÈn bÞ cho sù ph¸t triÓn thÞ trêng chøng
kho¸n ViÖt Nam
1. Khu«n khæ ph¸p lý.
§Çu n¨m 1990, viÖc nghiªn cøu x©y dùng c¬ së lý luËn vµ ph©n tÝch c¸c
®iÒu kiÖn ra ®êi cho thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ®îc thùc hiÖn. Trªn
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
c¬ së ®ã mét sè b¶n ®Ò ¸n h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ®îc
x©y dùng vµ tr×nh ChÝnh phñ xem xÐt. N¨m 1994 ban chØ ®¹o so¹n th¶o ph¸p
lÖnh vÒ thÞ trêng chøng kho¸n bao gåm ®¹i diÖn cña Bé tµi chÝnh, Ng©n hµng
Nhµ níc, Bé t ph¸p…®· ®îc thµnh lËp ®Ó thèng nhÊt ®Çu mèi, triÓn khai x©y
dùng ®Ò ¸n vÒ thÞ trêng chøng kho¸n vµ so¹n th¶o mét sè v¨n b¶n ph¸p qui
liªn quan.
1.1. Thµnh lËp Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc (UBCKNN)
UBCKNN ®îc thµnh lËp tõ ngµy 28/11/1996, lµ c¬ quan thuéc ChÝnh
phñ, cã chøc n¨ng tæ chøc vµ qu¶n lý Nhµ níc vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng
chøng kho¸n.
NhiÖm vô cña UBCKNN:
X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n.
Tæ chøc x©y dùng, ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
CÊp, ®×nh chØ hay thu håi giÊy phÕp ho¹t ®éng cña c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh
ho¹t ®éng trªn thÞ trêng chøng kho¸n.
Tæ chøc gi¸o dôc, ®µo t¹o vµ cÊp chøng chØ cho mäi ®èi tîng tham gia thÞ
trêng chøng kho¸n.
UBCKNN cã trô së ®Æt t¹i Hµ Néi vµ mét c¬ quan ®¹i diÖn t¹i Tp Hå ChÝ
Minh .
S¬ ®å: Tæ chøc bé m¸y UBCKNN ViÖt Nam
Chñ tÞch
V¨n phßng C¸c uû viªn kiÓm nhiÖm
Phã chñ tÞch
- Mét thø trëng Bé khÕ ho¹ch
- Mét thø trëng Bé tµi chÝnh
Vô ph¸t triÓn TTCK - Mét thø trëng Bé t ph¸p
- Mét Phã thèng ®èc NHNN
Vô qu¶n lý ph¸t hµnh
chøng kho¸n
Vô qu¶n lý kinh
doanh chøng kho¸n
C¬ quan ®¹i diÖn Tp -HCM
Vô quan hÖ quèc tÕ
Vô tæ chøc c¸n bé vµ
®µo t¹o
Së GDCK Tp - HCM
Thanh tra
- Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software
http://www.foxitsoftware.com For evaluation only.
§Ò ¸n m«n häc ThÞ trêng chøng kho¸n
S¬ ®å: TTCK ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc liªn hÖ.
C¬ quan t vÊn
Uû ban chøng kho¸n Nhµ níc
Trung t©m th«ng tin
Trung t©m giao dÞch
C«ng ty kiÓm
- Th«ng tin
chøng kho¸n
to¸n
- Thanh to¸n Tp Hå ChÝ Minh
*******
- Qu¶n lý chøng kho¸n
C«ng ty CK1 C«ng ty CK2 C«ng ty CK3
D©n Ngêi Nhµ Doanh Quü Quü Quü Kho ChÝnh
chóng tiÕt ®Çu nghiÖp ®Çu t b¶o t¬ng b¹c quyÒn
kiÖm t hiÓm hç Nhµ ®Þa
níc ph¬ng
NghÞ ®Þnh 48/1998 N§-CP lµ khung ph¸p lý c¬ b¶n ®Çu tiªn vÒ thÞ trêng
chøng kho¸n ViÖt Nam, thÓ hiÖn quyÕt t©m cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong viÖc
x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n. NghÞ ®Þnh nµy ®· nªu lªn mét sè
nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ qu¶n lý vµ ph¸t hµnh chøng kho¸n ra c«ng chóng, vÒ thÞ
trêng giao dÞch tËp trung, ph¹m vi kinh doanh cña c¸c c«ng ty chøng kho¸n,
quü ®Çu t, sù tham gia cña c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi, nh÷ng hµnh vi h¹n chÕ,
cÊm trªn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
Nh÷ng v¨n b¶n trªn ®· t¹o ra khu«n khæ ph¸p lý cho sù h×nh thµnh vµ
ph¸t triÓn thÞ trêng chøng kho¸n ViÖt Nam.
1.2. Qui chÕ ph¸t hµnh.
Ph¸t hµnh cæ phiÕu, tøc lµ c«ng ty b¸n cæ phÇn thu tiÒn hoÆc c¸c tµi s¶n
kh¸c phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ë ®©y cã hai vÊn ®Ò cÇn xem
xÐt: Lo¹i lîng hµng ho¸ ®em b¸n vµ ph¬ng thøc b¸n. Trong ®ã chó ý ®Õn
ph¬ng thøc b¸n (ph¸t hµnh) gåm c¸c ph¸t hµnh réng (ra c«ng chóng) vµ ph¸t
hµnh hÑp (cã ®Þa chØ).
Ph¸t hµnh hÑp: sè lîng ngêi mua kh«ng lín vµ chØ ph¸t hµnh cho c¸c
c«ng ty ®Çu t.
Ph¸t hµnh réng: cã ®Æc ®iÓm ngîc víi ph¬ng thøc ph¸t hµnh hÑp.
nguon tai.lieu . vn