Xem mẫu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏN KHOA QUAÛN LYÙ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCHG TRONGTP. HCM
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Khoa KTXD - Bộ môn KTTNN
Giảng viên: PGS. TS. NGUYỄN THỐNG
E-mail: nthong56@yahoo.fr
Web: http://www4.hcmut.edu.vn/~nguyenthong/index
1/6/2016
Tél. (08) 38 691 592 - 098 99 66 719
PGS. TS. Nguyễn Thống
1
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NỘI DUNG MÔN HỌC (tt)
2
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Tìm lời giải tối ưu của bài toán có MỘT
HÀM MỤC TIÊU DUY NHẤT
BÀI TOÁN ĐƠN MỤC TIÊU (ra quyết
định cho bài toán đơn mục tiêu).
Ví dụ Quy hoaïch tuyeán tính hoaëc
Quy hoaïch phi tuyeán, Quy hoạch
động Quy hoaïch ñôn muïc tieâu.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
4
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Trong trường hợp này, với phương
pháp giải thích hợp MỌI NGƯỜI
đều tìm ra CÙNG MỘT LỜI GIẢI (tối
ưu).
1/6/2016
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 8: Phân tích thành phần chính (PCA).
Chương 9: Kiểm định Cronbach’s Alpha &
KMO
Chương 10: Phương pháp AHP
Chương 11: Qui hoạch động
Chương 12: Hoạch định dự án
Chương 13: Xích Markov
Chương 14: Lý thuyết trò chơi.
Chương 15: Mô phỏng Monte Carlo.
1/6/2016
3
PGS. TS. Nguyễn Thống
NỘI DUNG MÔN HỌC
CHƯƠNG 1: Giôùi thieäu Phöông phaùp ñònh
löôïng trong Quaûn lyù.
CHƯƠNG 2: Quy hoaïch tuyeán tính.
CHƯƠNG 3: Cô sôû lyù thuyeát ra quyeát ñònh.
CHƯƠNG 4: Baøi toaùn vaän taûi.
CHƯƠNG 5: Quaûn lyù kho.
CHƯƠNG 6: Ra quyeát ñònh ña muïc tieâu.
CHƯƠNG 7: Lyù thuyeát saép haøng.
5
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Trong trường hợp khác, tìm lời giải bài
toán với CÓ ĐỒNG THỜI NHIỀU HÀM
MỤC TIÊU phải “THỎA MÃN” BÀI
TOÁN ĐA MỤC TIÊU.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
6
1
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Ví dụ: Tìm quy mô “hợp lý” (lời giải) cho
một khu công nghiệp phục vụ nhiều mục
tiêu đồng thời:
Phát triển khu vực (giao thông)
Doanh thu (cho thuê đất) mang về
Dân sinh (giải tỏa di dời).
……..
1/6/2016
7
PGS. TS. Nguyễn Thống
HÀM MỤC TIÊU
Hàm mục tiêu bao gồm nhiều
hàm đơn mục tiêu.
1/6/2016
8
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Với bài toán ĐA MỤC TIÊU
Thông thường KHÔNG THỂ TÌM RA LỜI
GIẢI TỐI ƯU CHO MỌI MỤC TIÊU.
MÔ HÌNH TOÁN
BÀI TOÁN
ĐA MỤC TIÊU
Không có lời giải tối ưu tuyệt đối.
Chỉ tìm được lời giải thoả mãn “tương
đối” các hàm mục tiêu đơn.
1/6/2016
1/6/2016
9
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Heä phöông trình toaùn hoïc cuûa quy hoaïch ña
muïc tieâu
Raøng buoäc:
gi(Xi) = bi
M ax f1 ( X i )
M ax f ( Y )
2
i
HM T M in f 3 ( Zi )
.
M in f n (Ti )
1.
2.
3.
4.
5.
------------------
hi(Yi) = ci
fi chæ caùc haøm ñôn muïc tieâu.
Xi , Nguyễn T
PGS. TS. Y, Z, Thống bieán quyeát ñònh
1/6/2016
10
PGS. TS. Nguyễn Thống
11
CÁC BƯỚC GIẢI QUYẾT BÀI TOÁN
ĐA MỤC TIÊU
Xaùc ñònh caùc bieán quyeát ñònh.
Thieát laäp caùc haøm ñôn muïc tieâu.
Thieát laäp caùc raøng buoäc cho töøng haøm ñôn
muïc tieâu (neáu coù).
Xaùc laäp caùc phöông aùn xem xeùt (lôøi giaûi).
Duøng phöông phaùp phaân tích ña muïc tieâu
thích hôïp ñeå löïa choïn phöông aùn.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
12
2
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP P/TÍCH ÑA MUÏC TIEÂU
• Moâ hình cöïc.
• Moâ hình tính vaø cho ñieåm.
• Moâ hình theo hieäu quaû vaø chi phí.
• Moâ hình vôùi lôïi ích chung.
• Moâ hình thoûa hieäp.
• Moâ hình AHP (Analysys Hierachy Processus)
(Saép xeáp theo thöù töï töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp).
1/6/2016
13
PGS. TS. Nguyễn Thống
MÔ HÌNH CỰC
Ñaây laø moâ hình söû duïng trong giai ñoaïn ñaàu
tieân ñeå coù yù töôûng choïn phöông aùn.
NHANH
RẼ
NHIỀU
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Theo ñoà thò neâu treân ta coù 3 phöông aùn ñeå so
saùnh vaø ñöa ra löïa choïn.
LÔØI GIAÛI BÒ TROÄI
Ñoù laø lôøi giaûi maø caùc tieâu chí cuûa noù ñeàu
“keùm” lôøi giaûi so saùnh khaùc.
Vôùi ví duï treân ta coù lôøi giaûi 3 bò troäi bôûi lôøi giaûi
2 lôøi giaûi 3 (bò troäi) seõ bò loaïi “tröïc tieáp”.
1/6/2016
15
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
HIỆU ÍCH, R
RMIN
lời giải có thể
Lôøi giaûi A(IA,RA)
CHI PHÍ, I
IA
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
Nhanh
Ñieåm 3
2
A
1
x
B
Nhieàu
x
x
1/6/2016
3
2
Toát
1
x
3
2
Reõ
1
x
3
2
x
x
x
1 Toång
x
x
10
x
x
Lôøi giaûi A ñöôïc kieán nghò.
PGS. TS. Nguyễn Thống
6
8
16
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
MOÂ HÌNH THEO HIỆU ÍCH & CHI PHÍ
Phöông phaùp ñöôïc minh hoïa bôûi ñoà thò sau:
RA
MOÂ HÌNH TÍNH & CHO ĐIỂM
Caùc lôøi giaûi seõ ñöôïc ñaùnh giaù theo thang ñieåm
cho töøng yeáu toá so saùnh.
C
Baøi toaùn coøn laïi chæ coøn so saùnh giöõa 1 & 2.
PGS. TS. Nguyễn Thống
TỐT
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
---: LỜI GIẢI 1
---: LỜI GIẢI 2
….:LỜI GIẢI 3 14
Theo phöông phaùp naøy, lôøi giaûi seõ
ñöôïc xaùc ñònh töø caùc yeáu toá sau:
• Hieäu suaát R phaûi lôùn hôn giaù trò
Rmin yeâu caàu.
• Chi phí I khoâng vuôït quaù khaû
naêng Imax.
IMAX
17
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
18
3
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
MÔ HÌNH LỢI ÍCH CHUNG
Phương pháp được tiến hành trên bản đánh giá (cho điểm theo
thang giống hoặc khác nhau) cho các lời giải với các tiêu chí
xem xét khác nhau. Bảng tổng hợp có dạng như sau:
.
Trọng số
Lời giải
A1
A2
.
Am
Tieâu chí
α1
F1
Z1,1
.
.
.
.
α2
Z2,1
Z2,2
.
.
.
α.
.
.
.
.
.
.
αn
1/6/2016
F2
Fn
.
.
.
.
Zn,m
Sum
S1
S2
.
.
Sm19
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
n : số tiêu chí xét
m : số lời giải khảo sát (số phương án so sánh)
Zi,j : giá trị đánh giá của lời giải j theo tiêu chí i.
αi trọng số ñaùnh giaù möùc ñoä quan troïng tương
đối của caùc tieâu chí Fi
Chú ý
• Các giá trị Zij trong cùng một hàng phải có cùng
đơn vị.
• Các giá trị Zij trong cùng một cột có thể khác
đơn vị.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PGS. Dr. Nguyễn Thống
20
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NHẬN XÉT
Giá trị theo hàng (từng tiêu chí)
phải có giá trị Min & Max KHÁC
NHAU, nếu KHÔNG tiêu chí đó
KHÔNG CÓ NGHĨA để phân biệt
phương án so sánh tiêu chí bị
LOẠI từ đầu.
PGS. TS. Nguyễn Thống
•
•
•
•
21
CÓ 3 LOẠI BÀI TOÁN
Bài toán Max
Bài toán Min
Bài toán hỗn hợp (Max+Min)
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NHẬN XÉT BÀI TOÁN
Về nguyên tắc độ lớn của các đại
lượng đánh giá các tiêu chí là KHÁC
NHAU (thang đo).
Về nguyên tắc đơn vị đánh giá của
các tiêu chí là KHÁC NHAU.
22
PHẢI LOẠI BỎ ĐƠN VỊ ĐO CỦA
SỐ LIỆU (TỪNG HÀNG) & LOẠI
BỎ ẢNH HƯỞNG ĐỘ LỚN
THANG ĐO
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
23
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
24
4
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
ÔN THỐNG KÊ
ÔN THỐNG KÊ
PP1: Sử dụng phép biến đổi gọi là TRUNG TÂM HOÁ & CHUẨN
HOÁ để loại ảnh hưởng đơn vị & thang đo (Standadized):
PP2: Biến đổi Ti ti theo phép biến đổi
(Normalized):
ti
Ti T
T
with t i 0; t i 1
ti
i
ti biến chuẩn hoá & trung tâm hoá (không có đơn vị)
Ti biến nghiên cứu
giá trị TB của biến T
độ lệch chuẩn
T
1/6/2016
t i 0,1
ti KHÔNG ĐƠN VỊ
25
PGS. TS. Nguyễn Thống
Ti Tmin
Tmax Tmin
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
26
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
ÔN THỐNG KÊ
PP3: Biến đổi Ti ti theo phép biến đổi
(Adjusted normalized):
ti 2 *
BÀI TOÁN MAX
Ti Tmin
1 t i 1,1
Tmax Tmin
ti KHÔNG ĐƠN VỊ
1/6/2016
27
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
CHÚ Ý
Sau khi biến đổi biến bij
thay đổi trong khoảng [0
1]
Zij Zij(min i )
Zij(max i ) Zij(min i )
GIÁ TRỊ MAX HÀNG i
PGS. TS. Nguyễn Thống
28
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
TRỪỜNG HỢP BÀI TOÁN MAX
a. Biến đổi Zij trong mỗi hàng i thành các số bij
không thứ nguyên và khử thang đo:
b ij
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
GIÁ TRỊ MIN HÀNG i
29
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
30
5
nguon tai.lieu . vn
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCHG TRONGTP. HCM
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Khoa KTXD - Bộ môn KTTNN
Giảng viên: PGS. TS. NGUYỄN THỐNG
E-mail: nthong56@yahoo.fr
Web: http://www4.hcmut.edu.vn/~nguyenthong/index
1/6/2016
Tél. (08) 38 691 592 - 098 99 66 719
PGS. TS. Nguyễn Thống
1
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NỘI DUNG MÔN HỌC (tt)
2
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Tìm lời giải tối ưu của bài toán có MỘT
HÀM MỤC TIÊU DUY NHẤT
BÀI TOÁN ĐƠN MỤC TIÊU (ra quyết
định cho bài toán đơn mục tiêu).
Ví dụ Quy hoaïch tuyeán tính hoaëc
Quy hoaïch phi tuyeán, Quy hoạch
động Quy hoaïch ñôn muïc tieâu.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
4
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Trong trường hợp này, với phương
pháp giải thích hợp MỌI NGƯỜI
đều tìm ra CÙNG MỘT LỜI GIẢI (tối
ưu).
1/6/2016
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 8: Phân tích thành phần chính (PCA).
Chương 9: Kiểm định Cronbach’s Alpha &
KMO
Chương 10: Phương pháp AHP
Chương 11: Qui hoạch động
Chương 12: Hoạch định dự án
Chương 13: Xích Markov
Chương 14: Lý thuyết trò chơi.
Chương 15: Mô phỏng Monte Carlo.
1/6/2016
3
PGS. TS. Nguyễn Thống
NỘI DUNG MÔN HỌC
CHƯƠNG 1: Giôùi thieäu Phöông phaùp ñònh
löôïng trong Quaûn lyù.
CHƯƠNG 2: Quy hoaïch tuyeán tính.
CHƯƠNG 3: Cô sôû lyù thuyeát ra quyeát ñònh.
CHƯƠNG 4: Baøi toaùn vaän taûi.
CHƯƠNG 5: Quaûn lyù kho.
CHƯƠNG 6: Ra quyeát ñònh ña muïc tieâu.
CHƯƠNG 7: Lyù thuyeát saép haøng.
5
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Trong trường hợp khác, tìm lời giải bài
toán với CÓ ĐỒNG THỜI NHIỀU HÀM
MỤC TIÊU phải “THỎA MÃN” BÀI
TOÁN ĐA MỤC TIÊU.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
6
1
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
GIỚI THIỆU VẤN ĐỀ
Ví dụ: Tìm quy mô “hợp lý” (lời giải) cho
một khu công nghiệp phục vụ nhiều mục
tiêu đồng thời:
Phát triển khu vực (giao thông)
Doanh thu (cho thuê đất) mang về
Dân sinh (giải tỏa di dời).
……..
1/6/2016
7
PGS. TS. Nguyễn Thống
HÀM MỤC TIÊU
Hàm mục tiêu bao gồm nhiều
hàm đơn mục tiêu.
1/6/2016
8
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Với bài toán ĐA MỤC TIÊU
Thông thường KHÔNG THỂ TÌM RA LỜI
GIẢI TỐI ƯU CHO MỌI MỤC TIÊU.
MÔ HÌNH TOÁN
BÀI TOÁN
ĐA MỤC TIÊU
Không có lời giải tối ưu tuyệt đối.
Chỉ tìm được lời giải thoả mãn “tương
đối” các hàm mục tiêu đơn.
1/6/2016
1/6/2016
9
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Heä phöông trình toaùn hoïc cuûa quy hoaïch ña
muïc tieâu
Raøng buoäc:
gi(Xi) = bi
M ax f1 ( X i )
M ax f ( Y )
2
i
HM T M in f 3 ( Zi )
.
M in f n (Ti )
1.
2.
3.
4.
5.
------------------
hi(Yi) = ci
fi chæ caùc haøm ñôn muïc tieâu.
Xi , Nguyễn T
PGS. TS. Y, Z, Thống bieán quyeát ñònh
1/6/2016
10
PGS. TS. Nguyễn Thống
11
CÁC BƯỚC GIẢI QUYẾT BÀI TOÁN
ĐA MỤC TIÊU
Xaùc ñònh caùc bieán quyeát ñònh.
Thieát laäp caùc haøm ñôn muïc tieâu.
Thieát laäp caùc raøng buoäc cho töøng haøm ñôn
muïc tieâu (neáu coù).
Xaùc laäp caùc phöông aùn xem xeùt (lôøi giaûi).
Duøng phöông phaùp phaân tích ña muïc tieâu
thích hôïp ñeå löïa choïn phöông aùn.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
12
2
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
CAÙC PHÖÔNG PHAÙP P/TÍCH ÑA MUÏC TIEÂU
• Moâ hình cöïc.
• Moâ hình tính vaø cho ñieåm.
• Moâ hình theo hieäu quaû vaø chi phí.
• Moâ hình vôùi lôïi ích chung.
• Moâ hình thoûa hieäp.
• Moâ hình AHP (Analysys Hierachy Processus)
(Saép xeáp theo thöù töï töø ñôn giaûn ñeán phöùc taïp).
1/6/2016
13
PGS. TS. Nguyễn Thống
MÔ HÌNH CỰC
Ñaây laø moâ hình söû duïng trong giai ñoaïn ñaàu
tieân ñeå coù yù töôûng choïn phöông aùn.
NHANH
RẼ
NHIỀU
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Theo ñoà thò neâu treân ta coù 3 phöông aùn ñeå so
saùnh vaø ñöa ra löïa choïn.
LÔØI GIAÛI BÒ TROÄI
Ñoù laø lôøi giaûi maø caùc tieâu chí cuûa noù ñeàu
“keùm” lôøi giaûi so saùnh khaùc.
Vôùi ví duï treân ta coù lôøi giaûi 3 bò troäi bôûi lôøi giaûi
2 lôøi giaûi 3 (bò troäi) seõ bò loaïi “tröïc tieáp”.
1/6/2016
15
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
HIỆU ÍCH, R
RMIN
lời giải có thể
Lôøi giaûi A(IA,RA)
CHI PHÍ, I
IA
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
Nhanh
Ñieåm 3
2
A
1
x
B
Nhieàu
x
x
1/6/2016
3
2
Toát
1
x
3
2
Reõ
1
x
3
2
x
x
x
1 Toång
x
x
10
x
x
Lôøi giaûi A ñöôïc kieán nghò.
PGS. TS. Nguyễn Thống
6
8
16
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
MOÂ HÌNH THEO HIỆU ÍCH & CHI PHÍ
Phöông phaùp ñöôïc minh hoïa bôûi ñoà thò sau:
RA
MOÂ HÌNH TÍNH & CHO ĐIỂM
Caùc lôøi giaûi seõ ñöôïc ñaùnh giaù theo thang ñieåm
cho töøng yeáu toá so saùnh.
C
Baøi toaùn coøn laïi chæ coøn so saùnh giöõa 1 & 2.
PGS. TS. Nguyễn Thống
TỐT
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
---: LỜI GIẢI 1
---: LỜI GIẢI 2
….:LỜI GIẢI 3 14
Theo phöông phaùp naøy, lôøi giaûi seõ
ñöôïc xaùc ñònh töø caùc yeáu toá sau:
• Hieäu suaát R phaûi lôùn hôn giaù trò
Rmin yeâu caàu.
• Chi phí I khoâng vuôït quaù khaû
naêng Imax.
IMAX
17
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
18
3
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
MÔ HÌNH LỢI ÍCH CHUNG
Phương pháp được tiến hành trên bản đánh giá (cho điểm theo
thang giống hoặc khác nhau) cho các lời giải với các tiêu chí
xem xét khác nhau. Bảng tổng hợp có dạng như sau:
.
Trọng số
Lời giải
A1
A2
.
Am
Tieâu chí
α1
F1
Z1,1
.
.
.
.
α2
Z2,1
Z2,2
.
.
.
α.
.
.
.
.
.
.
αn
1/6/2016
F2
Fn
.
.
.
.
Zn,m
Sum
S1
S2
.
.
Sm19
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
n : số tiêu chí xét
m : số lời giải khảo sát (số phương án so sánh)
Zi,j : giá trị đánh giá của lời giải j theo tiêu chí i.
αi trọng số ñaùnh giaù möùc ñoä quan troïng tương
đối của caùc tieâu chí Fi
Chú ý
• Các giá trị Zij trong cùng một hàng phải có cùng
đơn vị.
• Các giá trị Zij trong cùng một cột có thể khác
đơn vị.
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PGS. Dr. Nguyễn Thống
20
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NHẬN XÉT
Giá trị theo hàng (từng tiêu chí)
phải có giá trị Min & Max KHÁC
NHAU, nếu KHÔNG tiêu chí đó
KHÔNG CÓ NGHĨA để phân biệt
phương án so sánh tiêu chí bị
LOẠI từ đầu.
PGS. TS. Nguyễn Thống
•
•
•
•
21
CÓ 3 LOẠI BÀI TOÁN
Bài toán Max
Bài toán Min
Bài toán hỗn hợp (Max+Min)
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
NHẬN XÉT BÀI TOÁN
Về nguyên tắc độ lớn của các đại
lượng đánh giá các tiêu chí là KHÁC
NHAU (thang đo).
Về nguyên tắc đơn vị đánh giá của
các tiêu chí là KHÁC NHAU.
22
PHẢI LOẠI BỎ ĐƠN VỊ ĐO CỦA
SỐ LIỆU (TỪNG HÀNG) & LOẠI
BỎ ẢNH HƯỞNG ĐỘ LỚN
THANG ĐO
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
23
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
24
4
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
ÔN THỐNG KÊ
ÔN THỐNG KÊ
PP1: Sử dụng phép biến đổi gọi là TRUNG TÂM HOÁ & CHUẨN
HOÁ để loại ảnh hưởng đơn vị & thang đo (Standadized):
PP2: Biến đổi Ti ti theo phép biến đổi
(Normalized):
ti
Ti T
T
with t i 0; t i 1
ti
i
ti biến chuẩn hoá & trung tâm hoá (không có đơn vị)
Ti biến nghiên cứu
giá trị TB của biến T
độ lệch chuẩn
T
1/6/2016
t i 0,1
ti KHÔNG ĐƠN VỊ
25
PGS. TS. Nguyễn Thống
Ti Tmin
Tmax Tmin
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
26
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
ÔN THỐNG KÊ
PP3: Biến đổi Ti ti theo phép biến đổi
(Adjusted normalized):
ti 2 *
BÀI TOÁN MAX
Ti Tmin
1 t i 1,1
Tmax Tmin
ti KHÔNG ĐƠN VỊ
1/6/2016
27
PGS. TS. Nguyễn Thống
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
1/6/2016
CHÚ Ý
Sau khi biến đổi biến bij
thay đổi trong khoảng [0
1]
Zij Zij(min i )
Zij(max i ) Zij(min i )
GIÁ TRỊ MAX HÀNG i
PGS. TS. Nguyễn Thống
28
PHÖÔNG PHAÙP ÑÒNH LÖÔÏNG TRONG QUAÛN LYÙ
Chương 6: Ra quyết định đa mục tiêu
TRỪỜNG HỢP BÀI TOÁN MAX
a. Biến đổi Zij trong mỗi hàng i thành các số bij
không thứ nguyên và khử thang đo:
b ij
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
GIÁ TRỊ MIN HÀNG i
29
1/6/2016
PGS. TS. Nguyễn Thống
30
5