Xem mẫu
BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC LUAÄT TP. HOÀ CHÍ MINH
BAØI GIAÛNG
GIAÙM ÑÒNH
PHAÙP Y
Tieán só. Nguyeãn Ñaêng Chieâu
( Löu haønh noäi boä )
TP. HCM. 2008
1
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Moân phaùp y laø moân khoa hoïc thuoäc laõnh vöïc cuûa ngaønh y, ñöôïc giaûng
daïy taïi tröôøng ñaïi hoïc Y Khoa, vieän kieåm saùt, coâng an vaø ñaïi hoïc Luaät. Moân
hoïc nhaèm trang bò kieán thöùc chuyeân moân cho caùc Giaùm ñònh vieân Phaùp y, caùc
caùn boä trong ngaønh ñieàu tra, toaø aùn… ñeå phuïc vuï cho cô quan haønh phaùp tieán
haønh ñieàu tra, xeùt xöû mang tính coâng baèng, khoa hoïc.
Ñeå coù taøi lieäu tham khaûo moân Phaùp y, theo yeâu caàu cuûa caùc baïn ñoàng
nghieäp, cô quan haønh phaùp (Coâng An, Vieän Kieåm Saùt…) vaø ñeå ñaùp öùng nhu
caàu caàn thieát cho caùc sinh vieân coù taøi lieäu hoïc taäp nghieân cöùu trong chuyeân
moân, chuùng toâi ñaõ soaïn thaûo: “Baøi giaûng thöïc haønh phaùp y” naêm 1994 ñeå
caùc baïn tham khaûo vaø coù kieán thöùc cô baûn ñeå phuïc vuï yeâu caàu Giaùm ñònh
Phaùp y.
Qua moät thôøi gian daøi nghieân cöùu, giaûng daïy vaø moå treân nhieàu töû thi
Phaùp y taïi khoa Giaûi phaãu beänh, beänh vieän Chôï Raãy TP.HCM, ñöôïc söï giuùp
vaø coäng taùc nhieät tình cuûa caùc ñoàng nghieäp, chuùng toâi ñaõ thu ñöôïc nhieàu baøi
hoïc vaø kinh nghieäm quí giaù.
Nhöõng thöïc teá thu ñöôïc, nhöõng taøi lieäu trong, ngoaøi nöôùc cuûa nhieàu taùc
giaû cuøng nhöõng hình aûnh minh hoïa thöïc teá cuûa nhöõng ca Phaùp y ñaõ giuùp cho
chuùng toâi hoaøn chænh “Baøi giaûng Giaùm ñònh Phaùp Y” naøy coù noäi dung saâu
roäng vaø phong phuù hôn ñể ñaùp ứng nhu caàu cho sinh vieân ñaïi hoïc Luaät hoïc
taäp vaø nghieân cöùu.
Maëc duø vaäy, bài giảng naøy chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt
veà maët noäi dung vaø hình thöùc. Chuùng toâi raát mong caùc baïn ñoïc, nhaát laø caùc
baïn ñoàng nghieäp goùp cho nhieàu yù kieán ñeå giaùo trình ñöôïc hoaøn chænh hôn.
Chaân thaønh caûm ôn.
Tieán só. Nguyeãn Ñaêng Chieâu
2
3
Chöông I
ÑAÏI CÖÔNG PHAÙP Y
Phaùp y laø moät laõnh vöïc cuûa ngaønh y, phuïc vuï cho luaät phaùp, hoã trôï ñaéc
löïc cho caùc cô quan haønh phaùp trong vieäc ñieàu tra xeùt xöû ñaûm baûo tính coâng
baèng vaø khoa hoïc.
Ngöôøi giaùm ñònh vieân Phaùp y nghieân cöùu, öùng duïng haàu heát taát caû caùc
kieán thöùc y hoïc (sinh vaät, sinh lyù giaûi phaãu, saûn khoa huyeát hoïc...) vaøo nhöõng
vuï vieäc vi phaïm ñeán söùc khoûe, tính maïng, phaåm giaù cuûa con ngöôøi khi cô
quan haønh phaùp yeâu caàu (Coâng an, Toøa aùn, Vieän kieåm saùt...) nhaèm choáng boïn
toäi phaïm, baûo veä tính maïng cuûa nhaân daân, giöõ gìn an ninh traät töï vaø an toaøn
xaõ hoäi.
Giaùm ñònh Phaùp y laø giaùm ñònh söùc khoûe, beänh taät thöông tích ñoái vôùi
coâng daân coù lieân quan ñeán phaùp luaät (bò can hoaëc bò haïi) hoaëc khaùm töû thi caùc
tröôøng hôïp cheát chöa roõ nguyeân nhaân, cheát do tai naïn, töï töû, aùn maïng .v.v.
I. LÒCH SÖÛ PHAÙP Y :
Giaùm ñònh Phaùp y ñaõ coù töø haøng nghìn naêm vaø phaûn aùnh lòch söû loaøi
ngöôøi soáng trong xaõ hoäi coù luaät phaùp.
THÔØI COÅ ÑAÏI TRÖÔÙC COÂNG NGUYEÂN
- Boä luaät Hammourabi, Babylone 1793 tröôùc Coâng nguyeân qui ñònh. Neáu
ñaùnh ngöôøi gaây thöông tích (gaõy xöông) thì bò can bò phaït giaù trò baèng 1/3
ngöôøi noâ leä.
- Boä luaät Do Thaùi. Khi phaãu thuaät maø gaây haïi cho ngöôøi beänh nhaân thì
phaûi ñeàn buø giaù trò boä phaän toån thöông.
- Boä luaät Hoài Giaùo. Laøm ngöôøi khaùc bò muø hai maét phaûi ñeàn buø 100 con
laïc ñaø neáu ngöôøi bò naïn laø ñaøn oâng, 50 con laïc ñaø neáu ngöôøi bò haïi laø ñaøn baø.
THEÁ KYÛ TRÖÔÙC VAØ SAU COÂNG NGUYEÂN
Taïi La Maõ ñaõ coù nhöõng vaên baûn lieân quan ñeán Giaùm ñònh Phaùp Y thöông
tích gaây ra caùi cheát cuûa Cesar do Antistus soaïn thaûo.
Theá kyû thöù XII taïi moät soá nöôùc nhö Jordan, Israel ñaõ qui ñònh khaùm ñònh
töû thi caùc vuï aùn maïng, xaùc minh thöông tích vaø vaät gaây thöông tích.
Theá kyû thöù XIII taïi Trung Quoác ñaõ coù cuoán saùch “Taåy oan taäp luïc” noùi
veà vieäc khaùm nghieäm caùc vuï aùn vaøo thôøi ñoù. Taïi Aâu Chaâu caùc thaày thuoác ñaõ
4
ñöôïc tröng taäp ñeå giaùm ñònh caùc vuï phaù thai, truùng ñoäc vaø moïi vuï cheát do
thöông tích.
Töø theá kyû thöù XVI, ôû caùc nöôùc Aâu Chaâu saùch phaùp y ñaõ ñeà caäp ñeán caùc
muïc chaán thöông nhieãm ñoäc, haõm hieáp, phaù thai vaø beänh taâm thaàn.
Theá kyû thöù XVII taïi YÙ, Zacchias, thaày thuoác cuûa Giaùo Hoaøng ñoàng thôøi
laø nhaø baùc hoïc ñaõ vieát cuoán “Nhöõng vaán ñeà Y Phaùp” coù caùc chuyeân muïc veà
cheát cuûa treû sô sinh, truùng ñoäc chaán thöông, noäi dung raát phong phuù, coù taàm
saâu roäng cuûa vaán ñeà. Saùch naøy laø moät trong nhöõng saùch tham khaûo chính veà
Phaùp y cho tôùi theá kyû XIX. Cuõng vaøo ñaàu theá kyû XVII ôû Myõ môùi moå tröôøng
hôïp Phaùp y ñaàu tieân cho sinh vieân tham döï, nhöng saùch Phaùp y cuûa Myõ phaûi
nhaäp töø nöôùc Anh.
Theá kyû XVIII taïi Phaùp, caùc tröôøng Ñaïi Hoïc Y khoa Paris, Strasbourg
Montpellier ôû boä moân Phaùp y ñeå ñaøo taïo baùc só chuyeân khoa Phaùp y. Theá kyû
XIX nöôùc Phaùp ñaõ coù moät ñoäi nguõ baùc só Giaûi phaãu beänh Phaùp y noåi tieáng theá
giôùi nhö Tardieu, Lacassagne .v.v ñaõ ñoùng goùp nhieàu kinh nghieäm vaøo töû thi
hoïc (thanatology) ñöôïc coi laø vaán ñeà cô baûn cuûa y phaùp. Naêm 1947 - 1948 sau
chieán tranh thöù II ôû Phaùp ñöôïc aán haønh moät boä luaät veà ngaønh Phaùp y.
Taïi Lieân Xoâ töø thôøi Nga Hoaøng ñeán caùch maïng thaùng möôøi, Y Phaùp chæ
döïa vaøo kinh nghieäm, ít söû duïng kieán thöùc y hoïc. Vaøo theá kyû XVIII, Phaùp y
chuû yeáu phaùt trieån trong quaân ñoäi.
Naêm 1932 vieän Y Phaùp ñaõ ñöôïc thaønh laäp ôû Maùtscôva vôùi cô caáu toå chöùc
môùi. Ngaøy 4-7-1939 quyeát ñònh cuûa chính phuû Lieân Xoâ nhaán maïnh vieäc cuûng
coá vaø phaùt trieån coâng taùc Giaùm ñònh Phaùp y. Giaùo sö Popov, vieän tröôûng Vieän
giaùm ñònh Phaùp y Maùtscôva ñaõ coù nhieàu coâng trình veà y phaùp vaø vieát nhieàu
saùch veà y phaùp, caùc taøi lieäu naøy ñöôïc dòch ra nhieàu thöù tieáng, löu haønh ôû nöôùc
ngoaøi.
Naêm 1958 taäp san “Giaùm ñònh Phaùp y” ra ñôøi caùc boä moân phaùp y cuûa
tröôøng Ñaïi hoïc Maùtscôva, Kiep, Leningrat... ñaït nhieàu thaønh tích trong coâng
taùc ñaøo taïo nghieân cöùu khoa hoïc.
Hieän nay treân khaép theá giôùi, moân phaùp y ñaõ trôû thaønh moân khoa hoïc hieän
ñaïi. Nhieàu saùch Phaùp y toång keát kinh nghieäm cuûa nhieàu theá heä nhieàu kyõ thuaät
tieân tieán ñöôïc aùp duïng trong lónh vöïc Phaùp y.
II. PHAÙP Y NÖÔÙC TA:
ÔÛ Vieät Nam, thôøi phong kieán, vieäc khaùm nghieäm Phaùp y ñeàu do caùc
quan laïi ñòa phöông chuû yeáu laø caùc tri huyeän, tri phuû tieán haønh (ñaûm nhieäm).
Moân Phaùp y ñöôïc ñöa vaøo giaûng daïy ôû tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc Haø Noäi
töø naêm 1919, nhöng chöa thaønh boä moân rieâng.
5
nguon tai.lieu . vn
TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC LUAÄT TP. HOÀ CHÍ MINH
BAØI GIAÛNG
GIAÙM ÑÒNH
PHAÙP Y
Tieán só. Nguyeãn Ñaêng Chieâu
( Löu haønh noäi boä )
TP. HCM. 2008
1
LÔØI MÔÛ ÑAÀU
Moân phaùp y laø moân khoa hoïc thuoäc laõnh vöïc cuûa ngaønh y, ñöôïc giaûng
daïy taïi tröôøng ñaïi hoïc Y Khoa, vieän kieåm saùt, coâng an vaø ñaïi hoïc Luaät. Moân
hoïc nhaèm trang bò kieán thöùc chuyeân moân cho caùc Giaùm ñònh vieân Phaùp y, caùc
caùn boä trong ngaønh ñieàu tra, toaø aùn… ñeå phuïc vuï cho cô quan haønh phaùp tieán
haønh ñieàu tra, xeùt xöû mang tính coâng baèng, khoa hoïc.
Ñeå coù taøi lieäu tham khaûo moân Phaùp y, theo yeâu caàu cuûa caùc baïn ñoàng
nghieäp, cô quan haønh phaùp (Coâng An, Vieän Kieåm Saùt…) vaø ñeå ñaùp öùng nhu
caàu caàn thieát cho caùc sinh vieân coù taøi lieäu hoïc taäp nghieân cöùu trong chuyeân
moân, chuùng toâi ñaõ soaïn thaûo: “Baøi giaûng thöïc haønh phaùp y” naêm 1994 ñeå
caùc baïn tham khaûo vaø coù kieán thöùc cô baûn ñeå phuïc vuï yeâu caàu Giaùm ñònh
Phaùp y.
Qua moät thôøi gian daøi nghieân cöùu, giaûng daïy vaø moå treân nhieàu töû thi
Phaùp y taïi khoa Giaûi phaãu beänh, beänh vieän Chôï Raãy TP.HCM, ñöôïc söï giuùp
vaø coäng taùc nhieät tình cuûa caùc ñoàng nghieäp, chuùng toâi ñaõ thu ñöôïc nhieàu baøi
hoïc vaø kinh nghieäm quí giaù.
Nhöõng thöïc teá thu ñöôïc, nhöõng taøi lieäu trong, ngoaøi nöôùc cuûa nhieàu taùc
giaû cuøng nhöõng hình aûnh minh hoïa thöïc teá cuûa nhöõng ca Phaùp y ñaõ giuùp cho
chuùng toâi hoaøn chænh “Baøi giaûng Giaùm ñònh Phaùp Y” naøy coù noäi dung saâu
roäng vaø phong phuù hôn ñể ñaùp ứng nhu caàu cho sinh vieân ñaïi hoïc Luaät hoïc
taäp vaø nghieân cöùu.
Maëc duø vaäy, bài giảng naøy chaéc chaén khoâng traùnh khoûi nhöõng thieáu soùt
veà maët noäi dung vaø hình thöùc. Chuùng toâi raát mong caùc baïn ñoïc, nhaát laø caùc
baïn ñoàng nghieäp goùp cho nhieàu yù kieán ñeå giaùo trình ñöôïc hoaøn chænh hôn.
Chaân thaønh caûm ôn.
Tieán só. Nguyeãn Ñaêng Chieâu
2
3
Chöông I
ÑAÏI CÖÔNG PHAÙP Y
Phaùp y laø moät laõnh vöïc cuûa ngaønh y, phuïc vuï cho luaät phaùp, hoã trôï ñaéc
löïc cho caùc cô quan haønh phaùp trong vieäc ñieàu tra xeùt xöû ñaûm baûo tính coâng
baèng vaø khoa hoïc.
Ngöôøi giaùm ñònh vieân Phaùp y nghieân cöùu, öùng duïng haàu heát taát caû caùc
kieán thöùc y hoïc (sinh vaät, sinh lyù giaûi phaãu, saûn khoa huyeát hoïc...) vaøo nhöõng
vuï vieäc vi phaïm ñeán söùc khoûe, tính maïng, phaåm giaù cuûa con ngöôøi khi cô
quan haønh phaùp yeâu caàu (Coâng an, Toøa aùn, Vieän kieåm saùt...) nhaèm choáng boïn
toäi phaïm, baûo veä tính maïng cuûa nhaân daân, giöõ gìn an ninh traät töï vaø an toaøn
xaõ hoäi.
Giaùm ñònh Phaùp y laø giaùm ñònh söùc khoûe, beänh taät thöông tích ñoái vôùi
coâng daân coù lieân quan ñeán phaùp luaät (bò can hoaëc bò haïi) hoaëc khaùm töû thi caùc
tröôøng hôïp cheát chöa roõ nguyeân nhaân, cheát do tai naïn, töï töû, aùn maïng .v.v.
I. LÒCH SÖÛ PHAÙP Y :
Giaùm ñònh Phaùp y ñaõ coù töø haøng nghìn naêm vaø phaûn aùnh lòch söû loaøi
ngöôøi soáng trong xaõ hoäi coù luaät phaùp.
THÔØI COÅ ÑAÏI TRÖÔÙC COÂNG NGUYEÂN
- Boä luaät Hammourabi, Babylone 1793 tröôùc Coâng nguyeân qui ñònh. Neáu
ñaùnh ngöôøi gaây thöông tích (gaõy xöông) thì bò can bò phaït giaù trò baèng 1/3
ngöôøi noâ leä.
- Boä luaät Do Thaùi. Khi phaãu thuaät maø gaây haïi cho ngöôøi beänh nhaân thì
phaûi ñeàn buø giaù trò boä phaän toån thöông.
- Boä luaät Hoài Giaùo. Laøm ngöôøi khaùc bò muø hai maét phaûi ñeàn buø 100 con
laïc ñaø neáu ngöôøi bò naïn laø ñaøn oâng, 50 con laïc ñaø neáu ngöôøi bò haïi laø ñaøn baø.
THEÁ KYÛ TRÖÔÙC VAØ SAU COÂNG NGUYEÂN
Taïi La Maõ ñaõ coù nhöõng vaên baûn lieân quan ñeán Giaùm ñònh Phaùp Y thöông
tích gaây ra caùi cheát cuûa Cesar do Antistus soaïn thaûo.
Theá kyû thöù XII taïi moät soá nöôùc nhö Jordan, Israel ñaõ qui ñònh khaùm ñònh
töû thi caùc vuï aùn maïng, xaùc minh thöông tích vaø vaät gaây thöông tích.
Theá kyû thöù XIII taïi Trung Quoác ñaõ coù cuoán saùch “Taåy oan taäp luïc” noùi
veà vieäc khaùm nghieäm caùc vuï aùn vaøo thôøi ñoù. Taïi Aâu Chaâu caùc thaày thuoác ñaõ
4
ñöôïc tröng taäp ñeå giaùm ñònh caùc vuï phaù thai, truùng ñoäc vaø moïi vuï cheát do
thöông tích.
Töø theá kyû thöù XVI, ôû caùc nöôùc Aâu Chaâu saùch phaùp y ñaõ ñeà caäp ñeán caùc
muïc chaán thöông nhieãm ñoäc, haõm hieáp, phaù thai vaø beänh taâm thaàn.
Theá kyû thöù XVII taïi YÙ, Zacchias, thaày thuoác cuûa Giaùo Hoaøng ñoàng thôøi
laø nhaø baùc hoïc ñaõ vieát cuoán “Nhöõng vaán ñeà Y Phaùp” coù caùc chuyeân muïc veà
cheát cuûa treû sô sinh, truùng ñoäc chaán thöông, noäi dung raát phong phuù, coù taàm
saâu roäng cuûa vaán ñeà. Saùch naøy laø moät trong nhöõng saùch tham khaûo chính veà
Phaùp y cho tôùi theá kyû XIX. Cuõng vaøo ñaàu theá kyû XVII ôû Myõ môùi moå tröôøng
hôïp Phaùp y ñaàu tieân cho sinh vieân tham döï, nhöng saùch Phaùp y cuûa Myõ phaûi
nhaäp töø nöôùc Anh.
Theá kyû XVIII taïi Phaùp, caùc tröôøng Ñaïi Hoïc Y khoa Paris, Strasbourg
Montpellier ôû boä moân Phaùp y ñeå ñaøo taïo baùc só chuyeân khoa Phaùp y. Theá kyû
XIX nöôùc Phaùp ñaõ coù moät ñoäi nguõ baùc só Giaûi phaãu beänh Phaùp y noåi tieáng theá
giôùi nhö Tardieu, Lacassagne .v.v ñaõ ñoùng goùp nhieàu kinh nghieäm vaøo töû thi
hoïc (thanatology) ñöôïc coi laø vaán ñeà cô baûn cuûa y phaùp. Naêm 1947 - 1948 sau
chieán tranh thöù II ôû Phaùp ñöôïc aán haønh moät boä luaät veà ngaønh Phaùp y.
Taïi Lieân Xoâ töø thôøi Nga Hoaøng ñeán caùch maïng thaùng möôøi, Y Phaùp chæ
döïa vaøo kinh nghieäm, ít söû duïng kieán thöùc y hoïc. Vaøo theá kyû XVIII, Phaùp y
chuû yeáu phaùt trieån trong quaân ñoäi.
Naêm 1932 vieän Y Phaùp ñaõ ñöôïc thaønh laäp ôû Maùtscôva vôùi cô caáu toå chöùc
môùi. Ngaøy 4-7-1939 quyeát ñònh cuûa chính phuû Lieân Xoâ nhaán maïnh vieäc cuûng
coá vaø phaùt trieån coâng taùc Giaùm ñònh Phaùp y. Giaùo sö Popov, vieän tröôûng Vieän
giaùm ñònh Phaùp y Maùtscôva ñaõ coù nhieàu coâng trình veà y phaùp vaø vieát nhieàu
saùch veà y phaùp, caùc taøi lieäu naøy ñöôïc dòch ra nhieàu thöù tieáng, löu haønh ôû nöôùc
ngoaøi.
Naêm 1958 taäp san “Giaùm ñònh Phaùp y” ra ñôøi caùc boä moân phaùp y cuûa
tröôøng Ñaïi hoïc Maùtscôva, Kiep, Leningrat... ñaït nhieàu thaønh tích trong coâng
taùc ñaøo taïo nghieân cöùu khoa hoïc.
Hieän nay treân khaép theá giôùi, moân phaùp y ñaõ trôû thaønh moân khoa hoïc hieän
ñaïi. Nhieàu saùch Phaùp y toång keát kinh nghieäm cuûa nhieàu theá heä nhieàu kyõ thuaät
tieân tieán ñöôïc aùp duïng trong lónh vöïc Phaùp y.
II. PHAÙP Y NÖÔÙC TA:
ÔÛ Vieät Nam, thôøi phong kieán, vieäc khaùm nghieäm Phaùp y ñeàu do caùc
quan laïi ñòa phöông chuû yeáu laø caùc tri huyeän, tri phuû tieán haønh (ñaûm nhieäm).
Moân Phaùp y ñöôïc ñöa vaøo giaûng daïy ôû tröôøng Ñaïi hoïc Y Döôïc Haø Noäi
töø naêm 1919, nhöng chöa thaønh boä moân rieâng.
5